Μια χρονιά γεμάτη αγώνες ήταν το 2017. Κυβέρνηση κι αφεντικά συνέχισαν την προσπάθεια της εφαρμογής των μνημονιακών επιθέσεων. Καμία από αυτές δεν έμεινε αναπάντητη από τη μεριά των εργαζομένων, κατακτώντας νίκες κι αφήνοντας παρακαταθήκη για τη συνέχεια. Αντιστάσεις για το δικαιώμα στη δουλειά, στην Υγεία, στην Παιδεία, την ασφάλιση, αντιστάσεις ενάντια στα κλεισίματα και τις ιδιωτικοποιήσεις. Σε αυτό το δισέλιδο θυμίζουμε κάποιες από αυτές.
Συμβασιούχοι
Τον Μάιο το Ελεγκτικό Συνέδριο βγάζει απόφαση ότι οι παρατάσεις των συμβάσεων για χιλιάδες εργαζόμενους στους δήμους είναι “αντισυνταγματικές”. Αποτέλεσμα τουλάχιστον 12.000 εργάτες κι εργάτριες, κυρίως στην καθαριότητα αλλά και σε πολλές άλλες δημοτικές υπηρεσίες, να μένουν απλήρωτοι, να απειλούνται με απόλυση και οι ίδιες οι υπηρεσίες να βρίσκονται στο χείλος της κατάρρευσης, ανοίγοντας ουσιαστικά το δρόμο για την ιδιωτικοποίησή τους.
Με την ανακοίνωση της απόφασης δίνεται απάντηση με μια μαζική 48ωρη απεργία στα μέσα του Μάη, αλλά ο πραγματικός ξεσηκωμός έρχεται μετά από ένα μήνα, που η απόφαση με την καθαρογραφή της παίρνει επίσημο χαρακτήρα.
Από τις 18 Ιούνη σχεδόν κάθε δημοτικό αμαξοστάσιο σε όλη τη χώρα τελεί υπό κατάληψη. Το ίδιο συμβαίνει και με δεκάδες δημαρχεία κι άλλους δημοτικούς χώρους. Η αποκομιδή των σκουπιδιών σταματάει και την ίδια στιγμή που το καλοκαιρινό θερμόμετρο ανεβαίνει, σχηματίζονται βουνά δίπλα από τους κάδους. Οι εργάτες των δήμων δείχνουν τη δύναμή τους.
Μέσα στα κατειλημμένα αμαξοστάσια οι εργάτες οργανώνονται, συζητάνε, κανονίζουν τοπικές διαδηλώσεις, κερδίζουν συμπαράσταση με εξορμήσεις κι άλλες δράσεις στη γειτονιά.
Στην πλειοψηφία των περιπτώσεων κερδίζουν στο πλευρό τους τα σωματεία και τους μόνιμους συναδέλφους τους κι αναγκάζουν την ΠΟΕ ΟΤΑ να κηρύξει 24ωρες απεργίες, που μεταφράζονται σε οργισμένες μαζικές διαδηλώσεις στο κέντρο της Αθήνας.
Μετά από δυο βδομάδες δυναμικών κινητοποιήσεων, η κυβέρνηση αναγκάζεται να ψηφίσει τροπολογία που παρατείνει τις συμβάσεις μέχρι το Μάρτιο του 2018 και υπόσχεται 2.500 προσλήψεις, συν όσες παραπάνω ζητήσουν οι δήμαρχοι. Στους περισσότερους δήμους ακολουθούν συνεδριάσεις των δημοτικών συμβουλίων με μαζική παρουσία των εργαζομένων που υποχρεώνουν τις δημοτικές αρχές να υπογράψουν αιτήματα προς το υπουργείο που υπερκαλύπτουν τον αριθμό των παρατασιούχων. Είναι μια νίκη, καθώς με την απόφαση του Ελεγκτικού Συνεδρίου, θεωρείτο δεδομένη η άμεση απόλυση των συμβασιούχων. Η τροπολογία ωστόσο έχει μια σειρά κενά που θα χρειαστεί οι εργαζόμενοι των δήμων να κινητοποιηθούν ξανά για να κερδίσουν μόνιμη δουλειά για όλους με αξιοπρεπείς συνθήκες και δικαιώματα. Ο θάνατος της εργάτριας στο δήμο Ζωγράφου μετά από τριπλοβάρδια σε συνθήκες καύσωνα λίγα 24ωρα μετά τη λήξη των καταλήψεων ήρθε να αποκαλύψει με το χειρότερο τρόπο τις συνθήκες εργασίας αυτού του κόσμου.
Ο αγώνας του καλοκαιριού όμως και η υποχώρηση της κυβέρνησης αποτελεί παράδειγμα τόσο για τους ίδιους, όσο και για συμβασιούχους σε μια σειρά άλλους χώρους. Θα ακολουθήσουν κινητοποιήσεις συμβασιούχων στην ΕΥΑΘ στη Θεσσαλονίκη, στο Υπουργείο Πολιτισμού, στην Υπηρεσία Ασύλου, στις ΜΚΟ κ.α. Σε πολλές περιπτώσεις θα κερδίσουν την παραμονή τους στη δουλειά, τουλάχιστον με ανανέωση των συμβάσεών τους.
Σίγουρα ο αγώνας των δήμων αποτελεί παράδειγμα για τους συμβασιούχους στην Υγεία. Τουλάχιστον 14.000 εργαζόμενοι εργάζονται αυτή τη στιγμή στα δημόσια νοσοκομεία με ελαστικές σχέσεις εργασίας – είτε ως επικουρικοί, είτε μέσω προγραμμάτων του ΟΑΕΔ, είτε εργολαβικοί.
Μπροστά στον κίνδυνο να απολυθούν χιλιάδες από αυτούς στο τέλος της χρονιάς, λόγω λήξης των συμβάσεων, το Συντονιστικό των Νοσοκομείων παίρνει την πρωτοβουλία στις 31 Οκτώβρη να καλέσει σε συνέλευση συμβασιούχους εργαζόμενους στη δημόσια Υγεία και όχι μόνο. Ανταποκρίνονται δεκάδες που αποφασίζουν να ξεκινήσουν καμπάνια για την παραμονή τους στη δουλειά, και ορίζουν την 29η Νοέμβρη ως μέρα απεργιακής δράσης με συγκέντρωση έξω από το υπουργείο Υγείας. Στον ένα μήνα που μεσολαβεί το μήνυμα απλώνεται μέσα στους χώρους της Υγείας, γίνονται συσκέψεις, εξορμήσεις, συνελεύσεις, αρκετά σωματεία κηρύσσουν στάσεις εργασίας για τη συγκεκριμένη μέρα. Όλη αυτή η κίνηση πιέζει τις ομοσπονδίες να ανταποκριθούν. Η ΠΟΕΔΗΝ καλεί σε κινητοποίηση λίγες μέρες πριν, στις 23/11, ενώ με στάση εργασίας στις 29 Νοέμβρη δίνει πανυγειονομικό χαρακτήρα στην κινητοποίηση που αποφάσισε η συνέλευση του Συντονιστικού Νοσοκομείων. Η ΑΔΕΔΥ με αντίστοιχη απόφαση την εξαπλώνει σε όλο το δημόσιο τομέα. Σημαντική είναι και η κινητοποίηση στη Θεσσαλονίκη.
Τη μέρα εκείνη οι απεργοί υποχρεώνουν την ηγεσία του Υπουργείου Υγείας να τους συναντήσει και να δεσμευτεί ότι θα παρατείνει τις συμβάσεις για έναν ακόμη χρόνο. “Δεν πρέπει να εφησυχάσουμε” λένε οι συμβασιούχοι μετά από μια ακόμα μαζική συνέλευση του Συντονιστικού των Νοσοκομείων. “Δεν πρέπει ούτε μια στιγμή να ξεχάσουμε ότι ο αγώνας μας δεν ξεκίνησε, ούτε γίνεται για να αναβάλουμε απλά την ημερομηνία απόλυσής μας. Χαιρόμαστε γιατί μοιάζει να κερδίζουμε την παράταση, συνεχίζουμε να διεκδικούμε μόνιμη και σταθερή εργασία.
Γι’ αυτό απλώνουμε την οργάνωση και την συγκρότησή μας με επιτροπές συμβασιούχων και μόνιμων εργαζόμενων, σε κάθε εργασιακό χώρο, στην υγεία και παντού”.
Αγώνες στον ιδιωτικό τομέα
Μπορεί όσοι θέλουν να υποτιμήσουν το εργατικό κίνημα να μιλάνε για τις κινητοποιήσεις που “εκ του ασφαλούς γίνονται στο δημόσιο τομέα, ενώ στο σκληρό ιδιωτικό τομέα δεν κουνιέται φύλλο”, η πραγματικότητα όμως για μια ακόμη χρονιά ήρθε να αποδείξει το αντίθετο.
Στην Ιntracom InMaint τον Μάρτιο, η εργοδοσία προσπάθησε “να κόψει τον αέρα” στους εργαζόμενους που τους προηγούμενους μήνες κατέβαιναν σε απεργία κάθε φορά που τους καθυστερούσαν τη μισθοδοσία. Η ανακοίνωση απόλυσης σε έναν συνδικαλιστή της Πρωτοβουλίας Γένοβα κι έναν του ΠΑΜΕ, σήμανε μια απεργία - επίδειξη εργατικής συλλογικής δύναμης που γύρισε μπούμεραγκ την επίθεση της εργοδοσίας. Χρειάστηκαν δύο μέρες απεργίας με αποφασιστικότητα, καθολική συμμετοχή, μαζικές περιφρουρήσεις και συμπαράσταση για να αναγκαστούν τα αφεντικά να πάρουν πίσω τις απολύσεις.
Στον ιδιωτικό ΟΑΣΘ, τα λεωφορεία της Θεσσαλονίκης, οι εργαζόμενοι για να πληρωθούν τα δεδουλευμένα τους χρειάστηκε ξανά και ξανά να τραβήξουν χειρόφρενο παραλύοντας τις μόνες μαζικές συγκοινωνίες της πόλης. Η κυβέρνηση, σε μια περίοδο που προωθεί την ιδιωτικόποιηση των δημόσιων συγκοινωνιών, κρατικοποίησε την επιχείρηση. Ωστόσο άφησε γερά κρατούμενα προς διεκδίκηση, καθώς οι μειώσεις μισθών και οι απολύσεις που δρομολογεί στον οργανισμό αυτή την περίοδο δείχνουν την αντίληψή της για τις δημόσιες συγκοινωνίες και τους εργαζόμενούς της.
Πιάνοντας το νήμα από τον αγώνα των εργαζόμενων στο Μαρινόπουλο, το 2007 ξεδιπλώθηκε ο αγώνας των εργαζομένων των σούπερ μάρκετ του Καρυπίδη. Οι απολυμένοι εργαζόμενοι διεκδικούσαν την πρόσληψη από τη διάδοχο εταιρία των Market In και είχαν να αντιμετωπίσουν από συλλήψεις στα σπίτια τους (Θεσσαλονίκη) μέχρι επιθέσεις φασιστών και μπράβων της εργοδοσίας στις απεργιακές τους φρουρές (Γιάννενα). Το κλείσιμο της χρονιάς με δικαστική απόφαση που διατάσσει την επαναπρόσληψή των εργαζομένων στα Γιάννενα, δείχνει ότι παρά τις επιθέσεις οι αποφασιστικοί αγώνες μπορούν να φέρνουν νίκες.
Στο χώρο του τουρισμού – επισιτισμού, η μαζική απεργιακή κινητοποίηση σε περίοδο αιχμής, στις 20 Ιούλη, άφησε το στίγμα της σε έναν κλάδο που χαρακτηρίζεται ως “η βαριά βιομηχανία της χώρας”.
Από τη Shell και τη Mellon Technologies, μέχρι τη Vodafone και τα Public, δεκάδες ήταν τα παραδείγματα που ανατρέπουν τον ισχυρισμό περί “εργαζόμενους του ιδιωτικού τομέα που δεν κινούνται”.
Τα αλισβερίσια των καπιταλιστών χτύπησαν σοβαρά και τον κλάδο των ΜΜΕ. Μεγαθήρια του χώρου όπως ο Πήγασος του Μπόμπολα ή ο ΔΟΛ του Ψυχάρη από εκεί που “ανεβοκατέβαζαν κυβερνήσεις” έφτασαν να κηρύσσουν πτώχευση. Χιλιάδες εργαζόμενοι έχασαν δεδουλευμένα και φλέρταραν με το φάσμα της ανεργίας. Αρκετοί πέρασαν σε αυτή. Τη λεία άρχισαν να τριγυρνάνε νέοι μεγαλοκαρχαρίες όπως ο Μαρινάκης κι ο Σαββίδης, φέρνοντας νέες επιθέσεις σε έναν κλάδο που συνηθίζεται να χρησιμοποιείται ο όρος “γαλέρα” για αρκετές επιχειρήσεις. Ωστόσο ακόμα κι εκεί η πολύμηνη απεργία διαρκείας στον Πήγασο και οι προσπάθειες της Πρωτοβουλίας ενάντια στο κλείσιμο του ΔΟΛ, έδειξαν ότι μπορούν να αναπτύσσονται αντιστάσεις ακόμα και σε χώρους που βρίσκονται στο χείλος του γκρεμού, με ισχυρή τη φιλοεργοδοτική πτέρυγα και που το δρεπάνι των εκδικητικών απολύσεων έχει περάσει πάνω από τα κεφάλια των μαχητικών εργαζομένων την προηγούμενη περίοδο.
Μετανάστες εργάτες
Αν μιλάμε για κομμάτια της εργατικής τάξης που έχουν να αντιμετωπίσουν βουνά εκμετάλλευσης κι επιθέσεων, σίγουρα συμπεριλαμβάνονται σε αυτά οι μετανάστες εργάτες. Όταν μάλιστα κατεβαίνουν σε απεργία και λυγίζουν τα αφεντικά τους, δείχνουν το δρόμο σε ολόκληρη την εργατική τάξη.
Από τους πακιστανούς εργάτες της Agromart στην αρχή της χρονιάς που φεύγει, μέχρι τους μπαγκλαντεσιανούς εργάτες της Κάβας Κότερα Ε.Π.Ε που κατέβηκαν στην πανεργατική απεργία της 14 Δεκέμβρη, αρκετοί ήταν αυτοί που ακολούθησαν το δρόμο που άνοιξαν οι μετανάστες εργατες της Σκάλας Λακωνίας, της Μανωλάδας και της Γενικής Ανακύκλωσης, τα προηγούμενα χρόνια.
Ορόσημο αποτελεί ο αγώνας των εργατών της Κ.Γεωργίου Α.Ε στον Αυλώνα. Την τελευταία μέρα του Μάη, ο Ασίφ, εργάτης στο συγκεκριμένο εργοστάσιο πλαστικών, ξυλοκοπείται όταν ζήτησε από το αφεντικό ένα πιστοποιητικό υγείας. Από εκείνη την ώρα ξεκινάει μια απεργία που θα κρατήσει 19 μέρες και θα αποκαλύψει ένα όργιο εργοδοτικών αυθαιρεσιών που θυμίζουν φάμπρικα των αρχών του προηγούμενου αιώνα. Οι εργάτες έχοντας στο πλευρό τους την ΚΕΕΡΦΑ, την Πακιστανική Κοινότητα Ελλάδος και το Συντονισμό Ενάντια στα Μνημόνια, κάνουν καθημερινά απεργιακές φρουρές έξω από το εργοστάσιο, εκλέγουν απεργιακή επιτροπή, κερδίζουν συμπαράσταση σωματείων και τοπικής κοινωνίας. Λίγο πριν συμπληρώσουν την τρίτη βδομάδα απεργίας μπαίνουν νικητές στο εργοστάσιο, έχοντας ικανοποιήσει τα περισσότερα από τα αιτήματά τους.
Ιδιωτικοποιήσεις
Το μέτωπο ενάντια στις ιδιωτικοποιήσεις αναμένεται να είναι κυρίαρχο στην ατζέντα του εργατικού κινήματος τη χρονιά που έρχεται, όπως έγινε και σε αυτή που φεύγει.
Η προηγούμενη χρονιά άνοιξε με τους εργαζόμενους της Εθνικής Ασφαλιστικής να απεργούν ενάντια στο ξεπούλημα της εταιρίας από τη διοίκηση της Εθνικής Τράπεζας. Το απεργιακό μπαράζ κορυφώθηκε με μια 4ήμερη απεργία τον Απρίλη που η συμμετοχή της έφτασε το 100%. “Η απεργία αυτή είναι σταθμός για τους εργαζόμενους της Εθνικής Ασφαλιστικής. Ούτε μεταξύ μας δεν περιμέναμε αυτή τη μαζική συμμετοχή των συναδέλφων. Κανείς δεν περίμενε ότι θα καταφέρουμε να κρατήσουμε μέχρι τέλος. Ήρθαμε πιο κοντά ο ένας τον άλλον. Μάθαμε να αγωνιζόμαστε όλοι μαζί. Σημαντικά μαθήματα που θα τα χρειαστούμε την επόμενη περίοδο, όποιες και αν είναι οι εξελίξεις” ήταν η δήλωση ενός από τους απεργούς στην Εργατική Αλληλεγγύη εκείνες τις μέρες.
Στην πρώτη γραμμή ενάντια στα ξεπουλήματα βρέθηκαν οι εργαζόμενοι της ΕΥΔΑΠ, με μπροστάρηδες τους αγωνιστές και τις αγωνίστριες του ΣΕΚΕΣ. Η προσπάθεια κυβέρνησης και δανειστών για ιδιωτικοποίηση του νερού είναι μια υπόθεση με πολλά επεισόδια. Το 2017 μπήκε στον απόηχο της απεργιακής συγκέντρωσης έξω από το Χρηματιστήριο Αθηνών λίγο πριν αλλάξει η χρονιά, ενάντια στη μεταφορά εκατομμυρίων ευρώ από τα αποθεματικά της ΕΥΔΑΠ, στις τσέπες ιδιωτών. Η συνέχεια είχε μια σειρά κινητοποιήσεις ενάντια σε επιθέσεις, από την προσπάθεια να δωθούν κομμάτια της επιχείρησης σε εργολάβους, μέχρι την επιτυχημένη έως τώρα, αντίσταση στις απολύσεις των υδρονομέων.
Σε απεργιακό αναβρασμό με στάσεις εργασίας και προσπάθειες συντονισμού βρίσκονταν τους τελευταίους μήνες του 2017 και οι εργαζόμενοι στις συγκοινωνίες, με βασικό παράγοντα της αντίστασης το Σωματείο του Μετρό.
Το τέλος του 2017 σήμανε και την αναζωπύρωση της αντίστασης ενάντια στο ξεπούλημα της ΔΕΗ. Τα δυο μεγάλα συλλαλητήρια του Δεκέμβρη σε Φλώρινα και Μεγαλόπολη και η μαζική συμμετοχή στην πανεργατική της 14ης Δεκέμβρη δίνουν το στίγμα ότι ο αγώνας για να μην ιδιωτικοποιηθεί η ΔΕΗ – ή κομμάτια της – θα είναι από αυτούς που θα δούμε να ξεδιπλώνονται τη νέα χρονιά.
Συνταξιούχοι
Μπορεί το αντιασφαλιστικό νομοσχέδιο του Κατρούγκαλου να ψηφίστηκε την άνοιξη του 2016, έναν χρόνο μετά όμως φάνηκαν με δραματικό τρόπο οι συνέπειές του. Οι αγώνες των συνταξιούχων σε τράπεζες και ΜΜΕ έδωσαν τον τόνο.
Για σχεδόν ένα μήνα την περασμένη άνοιξη, οι συνταξιούχοι της πρώην Ιονικής Τράπεζας πραγματοποιούσαν συγκεντρώσεις σε καθημερινή βάση έξω από τα κεντρικά της Alpha Bank, έχοντας στο πλευρό τους και τους συνταξιούχους της Εμπορικής Τράπεζας. Διεκδίκηση τους ήταν η καταβολή των χρημάτων που τους είχαν κρατηθεί όλα τα χρόνια που εργάζονταν για το εφάπαξ τους.
Το καλοκαίρι ήταν η σειρά των δημοσιογράφων. Ο ΕΔΟΕΑΠ, το αυτοδιαχειριζόμενο ταμείο επικουρικής ασφάλισης και περίθαλψης του κλάδου, βάρεσε κόκκινο, σταματώντας να καταβάλει επικουρικές συντάξεις και φτάνοντας ένα βήμα πριν τη διάλυση. Εργαζόμενοι και συνταξιούχοι απάντησαν με μαζικές συνελεύσεις και αποφάσεις για απεργία διαρκείας, οι οποίες όμως ποτέ δεν εφαρμόστηκαν από τη συνδικαλιστική ηγεσία. Ο αγώνας συνεχίστηκε για μήνες, φτάνοντας ακόμα και στην απεργία πείνας 4 δημοσιογράφων με σκηνές έξω από την ΕΣΗΕΑ.
Σε εξέλιξη είναι η μεγάλη μάχη που δίνουν οι συνταξιούχοι της Εθνικής Τράπεζας ενάντια στη διάλυση του ΛΕΠΕΤΕ, με οργάνωση από τα κάτω, μαζικές συγκεντρώσεις συγκρουόμενοι με τη διοίκηση Φραγιαδάκη.
Υπουργείο Υγείας, 29/11/17. Οι απεργοί των νοσοκομείων στέλνουν μήνυμα.
Οι απεργοί έξω από το εργοστάσιο της Γεωργίου ΑΕ. Στο κέντρο ο πρόεδρος της Πακιστανικής Κοινότητας Τζαβέντ Ασλάμ.
23/12/16, συγκέντρωση έξω από το Χρηματιστήριο Αθηνών ενάντια στην ιδιωτικοποίηση της ΕΥΔΑΠ
25/10/17, 48ωρη απεργία στα ΜΜΕ
22/11/17, Διαδήλωση συνταξιούχων Εθνικής Τράπεζας