Αντιρατσιστικό και αντιφασιστικό κίνημα
H δίκη της Χρυσής Αυγής: Μακρόχρονη αντίσταση στους νεοναζί

Αντιφασιστική εξόρμηση της Εργατικής Αλληλεγγύης στη Φωκίωνος Νέγρη στις 20 Απρίλη 1996.

Την Τρίτη 16/6/1998 στις 5μμ, ένα τάγμα εφόδου 10 χρυσαυγιτών με επικεφαλής τον τότε υπαρχηγό της ΧΑ, Αντώνη Ανδρουτσόπουλο (Περίανδρο), επιτέθηκαν δολοφονικά στους φοιτητές Δ. Κουσουρή και Η. Φωτιάδη και στον καθηγητή I. Καραμπατσόλη, σε καφετέρια απέναντι από την Ευελπίδων. Κατευθύνθηκαν προς τα θύματά τους σε διάταξη φάλαγγας (ο ένας πίσω από τον άλλο), χτύπησαν με μένος τα κεφάλια των θυμάτων –με ρόπαλα που είχαν αποσπάσει από φράχτη κοντά στο σημείο της επίθεσης- και αποχώρησαν όταν πίστεψαν ότι είχαν σκοτώσει τον Κουσουρή που βρισκόταν στο έδαφος αιμόφυρτος και ακίνητος. 

Η αστραπιαία, οργανωμένη και με κεντρική καθοδήγηση δολοφονική αυτή επίθεση είχε καταγραφεί στα ΜΜΕ ως η αιματηρότερη μέχρι τότε επίθεση της ΧΑ και έμεινε στην ιστορία ως μια από τις πιο σφοδρές επιθέσεις που έχει κάνει μέχρι σήμερα.

Δεν ήταν μια μεμονωμένη επίθεση. Ο τρόπος δράσης του τάγματος εφόδου στην Ευελπίδων ήταν στα πλαίσια της γενικότερης ανάπτυξης της εγκληματικής δράσης των ναζί κατά τη δεκαετία του ’90. Από το 1992 είχαν οργανώσει μια σειρά επιθέσεις σε αριστερές οργανώσεις, ανάμεσά τους και η ΟΣΕ (από την οποία προήλθε το ΣΕΚ). Η δράση των ταγμάτων εφόδου απλωνόταν με την ανοχή της αστυνομίας και των δικαστικών αρχών μέχρι που έφτασε στο απόγειό της το 2011-2013. Παράλληλα όμως αναπτυσσόταν και ένα μαζικό κίνημα ενάντια στους ναζί, που αναδείκνυε και ενίσχυε τα αντιφασιστικά αντανακλαστικά του κόσμου στις γειτονιές, κέρδιζε τη στήριξη της οργανωμένης εργατικής τάξης και απαντούσε στα χτυπήματα της Χρυσής Αυγής. 

Κεντρικό ρόλο στην οργάνωση του αντιφασιστικού κινήματος του '90 είχε παίξει η ΟΣΕ και η Εργατική Αλληλεγγύη. Μέσα από την αντιφασιστική δράση εκείνης της εποχής διατύπωσε το αίτημα που πλέον είναι κεντρικό και πλειοψηφικό, «να κλείσουν τα γραφεία της Χρυσής Αυγής». Ξεκαθάριζε ότι οι φασιστικές επιθέσεις δεν είναι συμμοριτοπόλεμος, όπως διαλαλούσαν οι θιασώτες των δύο άκρων, ούτε παροδικό φαινόμενο που θα αγνοήσουμε και θα ξεφουσκώσει, όπως υποτιμούσε μέρος της αριστεράς. Κατάγγειλε ξανά και ξανά την ασυλία που παρείχε η αστυνομία στους ναζί και την ολιγωρία της Δικαιοσύνης, ενώ έχει γράψει εκτενώς για τις ευθύνες των κυβερνήσεων με την προβολή των νεοναζί και των ιδεών τους, με τις ρατσιστικές πολιτικές, με τα εθνικιστικά συλλαλητήρια για το Μακεδονικό.


Η συγκυρία της επίθεσης στον Δ. Κουσουρή ανήκει σε μια σειρά σταθμών της αντιφασιστικής μάχης. Στα δικαστήρια το πρωί της 16/6/98 γίνονταν δύο δίκες: η δίκη των εκπαιδευτικών που συνελήφθησαν στα συλλαλητήρια ενάντια στο νόμο Αρσένη για την οποία είχαν συγκεντρωθεί συνδικαλιστές φοιτητές και καθηγητές σε συμπαράσταση (ανάμεσά τους και τα τρία θύματα της επίθεσης που έλαβε χώρα αργότερα) και η δίκη των χρυσαυγιτών που είχαν επιτεθεί σε συνεργείο της Εργατικής Αλληλεγγύης το 1996, για την οποία είχαν έρθει άλλοι 10 νεοναζί προσπαθώντας να τρομοκρατήσουν στο δικαστήριο.

Στις 6 Απρίλη του 1996, λίγες βδομάδες μετά το αντιφασιστικό συλλαλητήριο που είχε οργανωθεί στον Πειραιά με τεράστια επιτυχία και σύνθημα «να κλείσουν τα γραφεία», ναζί της Χρυσής Αυγής επιτέθηκαν με πέτρες, ρόπαλα και λοστάρια σε μέλη της ΟΣΕ που προπαγάνδιζαν το φεστιβάλ Μαρξισμός 96 στη Φωκίωνος Νέγρη. 15-20 χρυσαυγίτες, αφού πρώτα είχαν περάσει από την πλατεία προκαλώντας και στη συνέχεια από τα γραφεία-ορμητήριά τους -που τότε βρίσκονταν στην Κεφαλληνίας- για να οπλιστούν, συγκρότησαν ομάδα κρούσης, χτύπησαν και έστειλαν στο νοσοκομείο την Γ. Βασιλάκη, τον Ν. Κουράκη, τον Σ. Στάικο, τον Γ. Κουτσοπάνο και τον Χ. Σίμο. 
 
«Μας πλησίασαν ύπουλα, μας χτύπησαν ξαφνικά βρίζοντας χυδαία ‘κομμούνια θα πεθάνετε’, ‘θα σας γαμήσουμε προδότες’, ‘ζήτω η Ελλάς’. Μας χτύπαγαν λυσσασμένα, με λοστούς, εκτοξεύοντας ακόμη και καρέκλες απ’ τις καφετέριες. Μας χτύπησαν με ρόπαλα στο κεφάλι», περιέγραφε ο Ν. Κουράκης. «Στεκόμαστε αλληλέγγυοι στους χτυπημένους και απαιτούμε από την κυβέρνηση να λάβει όλα τα ενδεδειγμένα μέτρα, όπως κλείσιμο των γραφείων της Χρυσής Αυγής (γιατί λειτουργούν σαν ορμητήριο επιθέσεων κατά των δημοκρατικών πολιτών)», έλεγε το ψήφισμα που έβγαλε αμέσως το ΕΚΑ, ενώ ακολούθησαν ψηφίσματα από τη ΓΣΕΕ, την ΟΛΜΕ, την ΠΟΕΔΗΝ, τα σωματεία Τεχνικών και Οδηγών του ΟΑΣΑ. 
 
Απάντηση
 
Την επόμενη εβδομάδα δόθηκε μια πρώτη απάντηση στην επίθεση, με μαζική και πανηγυρική εξόρμηση στη Φωκίωνος Νέγρη όπου πουλήθηκαν 108 φύλλα της ΕΑ και οι φασίστες δεν τόλμησαν να εμφανιστούν, ενώ υποβλήθηκε μήνυση από τα 5 θύματα της επίθεσης. 
 
Τόσο η ίδια η επίθεση όσο και η μήνυση έγιναν ευρέως γνωστές. Η επίθεση ήταν χαρακτηριστική της δράσης των ναζί από όλες τις απόψεις. Ήταν σφοδρή, γρήγορη, οργανωμένη, ορμώμενη από τα τότε “γραφεία” της Κεφαλληνίας, είχε δολοφονική πρόθεση όπως μαρτυρούσαν τα χτυπήματα στα κεφάλια (η Γ. Βασιλάκη για παράδειγμα νοσηλεύτηκε με βαριά διάσειση, ενώ άλλο θύμα της επίθεσης χτυπήθηκε με πέτρα στο κεφάλι) και, τέλος, ήταν καθοδηγούμενη από ηγετικά στελέχη όπως αποδείχθηκε με τη δίκη. 
Η μήνυση δεν ήταν η πρώτη που είχε γίνει, καθώς πολλές ήταν οι περιπτώσεις στις οποίες η αστυνομία έχει κάνει τα στραβά μάτια, έχει ολιγωρήσει, έχει αφήσει μηνύσεις να μπουν στο αρχείο ή ακόμα, όπως στη συγκεκριμένη επίθεση, έχει κάνει μήνυση κατ' αγνώστων ενώ οι δράστες είναι γνωστοί και στις Αρχές και στα θύματα. Η επίθεση στη Φωκίωνος Νέγρη, αλλά και η μήνυση σε βάρος των χρυσαυγιτών, συνοδευόμενη από εκδηλώσεις, ψηφίσματα και κινητοποιήσεις έγινε τότε είδηση σε πολλές μεγάλης κυκλοφορίας εφημερίδες (Ριζοσπάστης, Αυγή, Ελευθεροτυπία, Έθνος, Νέα).
 
Με συνεχείς κινητοποιήσεις στα δικαστήρια, έφτασε να εκδικαστεί και ήταν η πρώτη καταδίκη στελεχών της Χρυσής Αυγής για επίθεση τάγματος εφόδου. Η υπόθεση τελεσιδίκησε το 2003 επιβάλοντας 6 μήνες στον Δ. Ζαφειρόπουλο και 8 μήνες στον Χ. Κουσουμβρή. Και οι δύο ήταν ηγετικά στελέχη της Χρυσής Αυγής. 
 
Από το 1996 μέχρι το 2003 που εκδικάστηκε το εφετείο δόθηκαν πολλές αναβολές. Μια από τις ημερομηνίες που δόθηκαν στη δίκη αυτή ήταν η 16/6/98, όπου βρήκαν την ευκαιρία και επιτέθηκαν στον Κουσουρή, θέλοντας στο πρόσωπό του να χτυπήσουν ένα ολόκληρο κίνημα που εκείνη την περίοδο έδινε μια συγκλονιστική μάχη.

Η επίθεση στη Φωκίωνος Νέγρη δεν ήταν η πρώτη σε βάρος μελών της ΟΣΕ. Το Μάρτιο του 1992 βανδαλίστηκε η είσοδος των γραφείων της Εργατικής Αλληλεγγύης με το ναζιστικό σύμβολο της λυκοπαγίδας. Ο βανδαλισμός επαναλήφθηκε τον Απρίλη. Λίγο αργότερα, στις 15 Ιούνη, μαχαίρωσαν τη Μ. Παπαδοπούλου, μέλος της ΟΣΕ στη Θεσσαλονίκη. 

Τον Δεκέμβρη του ίδιου χρόνου η κυβέρνηση Καραμανλή είχε δημιουργήσει εθνικιστικό παροξυσμό με το συλλαλητήριο για το Μακεδονικό. Στις 5/12 έγινε επίθεση σε συνεργείο της ΕΑ στο Αιγάλεω που προπαγάνδιζε αντιπολεμικό υλικό. Χτυπήθηκαν οι Γ. Πίττας, Π. Βαφίας και Α. Κριτσωτάκης, ενώ την επίθεση προέβαλε η φασιστοφυλλάδα Στόχος. Λίγες ημέρες αργότερα, ομάδα χρυσαυγιτών που επέστρεφε στα γραφεία τους στην Κεφαλληνίας, μετά από πογκρόμ σε φοιτητική κατάληψη, στα πλαίσια του εθνικιστικού συλλαλητηρίου, επιτέθηκε με ρόπαλα και μαχαίρια στην κατάληψη στέγης Λέλα Καραγιάννη και στη συνέχεια στα μέλη της ΟΣΕ Γ. Σαπουνά και Θ. Υφαντή, βλέποντας τις αντιναζιστικές κονκάρδες που φορούσαν. Δυο μετανάστριες, κάτοικοι της περιοχής καθώς και μαγαζάτορες έσωσαν τα θύματα, κάνοντας τους φασίστες να τραπούν σε φυγή. 
 
Η απάντηση στις επιθέσεις ήρθε άμεσα. Στις 12/12/92 έγινε μαζικό αντιφασιστικό συλλαλητήριο στο Αιγάλεω, ενώ το συνδικάτο Οικοδόμων παραχώρησε τη μικροφωνική. Η υποδοχή του κόσμου της γειτονιάς ήταν τέτοια που δόθηκαν πάνω από 110 φύλλα της ΕΑ.
 
Η στρατηγική της αντιμετώπισης των νεοναζί είχε χαραχθεί μέσα από τέτοιες πρωτοβουλίες: σύνδεση με την οργανωμένη εργατική τάξη αλλά και με τον κόσμο της γειτονιάς που θέλει να πετάξει έξω τους φασίστες. Η Εργατική Αλληλεγγύη είχε γράψει εκτεταμένα ήδη από αυτές τις πρώτες επιθέσεις του 1992 τόσο για την πραγματικότητα της φασιστικής απειλής, όσο και για την ανάγκη πλατιάς απεύθυνσης και μαζικών πρωτοβουλιών. Ήταν μια άποψη που ερχόταν σε αντίθεση με “στρατιωτικές” αντιφασιστικές επιχειρήσεις, όσο και με την υποτίμηση του κινδύνου. Αυτή η στρατηγική οδήγησε τους νεοναζί για πρώτη φορά στα δικαστήρια και στην καταδίκη. Με το αντιφασιστικό κίνημα πιο μαζικό από ποτέ, είναι η ίδια που οδηγεί σήμερα τη ναζιστική συμμορία σε κρίση και διάλυση και θα τους στείλει στον σκουπιδοτενεκέ της Ιστορίας.

Με τις καταθέσεις των μαρτύρων της Πολιτικής Αγωγής συνεχίζεται από τις 8 Γενάρη η δίκη της Χρυσής Αυγής. Στις πρώτες συνεδριάσεις στο βήμα του μάρτυρα θα βρεθούν, οι Γιώργος Πίττας, δημοσιογράφος στην εφημερίδα Εργατική Αλληλεγγύη, Δημήτρης Χριστόπουλος, πρόεδρος της Διεθνούς Ομοσπονδίας Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, Πάνος Γκαργκάνας, διευθυντής της εφημερίδας Εργατική Αλληλεγγύη, Θανάσης Διαβολάκης, μέλος ΔΣ ΟΙΕΛΕ, Κατερίνα Θωίδου, δημοτική σύμβουλος Νίκαιας-Ρέντη και Αντώνης Ρέλλας, Κίνηση Χειραφέτησης Ατόμων με Αναπηρία “Μηδενική Ανοχή”. Η ΚΕΕΡΦΑ καλεί συγκεντρώσεις στα δικαστήρια τη Δευτέρα 8/1 στον Κορυδαλλό και την Τρίτη 9/1 στο Εφετείο.