Οικονομία και πολιτική
Σύνοδος κορυφής Ε.Ε.: Ένα χάος γεμάτο χαστούκια

Μητσοτάκης και Μακρόν

Με άδεια χέρια γύρισε από την πρώτη του, με την ιδιότητα του πρωθυπουργού, σύνοδο κορυφής της Ευρωπαϊκής Ένωσης ο Κυριάκος Μητσοτάκης. Κανένας από τους τρεις “μεγάλους στόχους” που περιείχε η “βαριά του ατζέντα” δεν καρποφόρησε. Οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις για την Αλβανία και τη Βόρεια Μακεδονία σκόνταψαν στο βέτο της Γαλλίας, της Ολλανδίας και της Δανίας. Η “απομόνωση της Τουρκίας” μετατράπηκε σε μια χλιαρή και ανούσια παράγραφο στην τελική απόφαση καταδίκης της εισβολής του τουρκικού στρατού στη βόρεια Συρία. Όσο για το προσφυγικό το μόνο που κατάφερε ο Μητσοτάκης στις Βρυξέλλες ήταν να προστεθούν “μετά από δική μας επιτακτική παρέμβαση” μερικές τυπικές λέξεις στο τελικό κείμενο της απόφασης με τις οποίες η Ευρωπαϊκή Ένωση αποδέχεται ότι το “πρόβλημα” δεν είναι απλά και μόνο ελληνικό. 

Τα φιλοκυβερνητικά Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης που μας βομβάρδιζαν με τις ειδήσεις γύρω από την επικείμενη θριαμβευτική “πρώτη” του Κυριάκου στις Βρυξέλλες βουβάθηκαν. Η σύνοδος κορυφής έφυγε από τα δελτία των ειδήσεων και τις πρώτες σελίδες των εφημερίδων. Στο τέλος μόνο οι ακραίες δεξιοφυλλάδες, σαν τα “Παραπολιτικά” τόλμησαν να μιλήσουν για “επιτυχία”.

Στην πραγματικότητα η παρουσία του Μητσοτάκη παρέμεινε ουσιαστικά απαρατήρητη στη σύνοδο κορυφής. Οι ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης είχαν να αντιμετωπίσουν πολύ πιο σοβαρά ζητήματα από τις ρατσιστικές και ιμπεριαλιστικές βλέψεις μιας μικρής και χρεοκοπημένης βαλκανικής χώρας. 

Μύλος

Το πιο πιεστικό ζήτημα ήταν το Brexit. Η σύνοδος άνοιξε με μια “χαρμόσυνη είδηση” μιας νέας συμφωνίας, κυριολεκτικά στο παρά πέντε, ανάμεσα στην κυβέρνηση του Μπόρις Τζόνσον και την Ευρωπαϊκή Ένωση για την αποχώρηση της Βρετανίας στις 31 Οκτωβρίου. “Έχουμε καλά νέα” έσπευσε να δηλώσει την ώρα που έμπαινε στην σύνοδο ο Εμμανουέλ Μακρόν. Όπως αποδείχτηκε, όμως λίγες μέρες αργότερα, όταν το βρετανικό κοινοβούλιο απέρριπτε ξανά τη νέα συμφωνία, τα νέα δεν ήταν και τόσο καλά. 

Υπάρχουν δυο βασικά αγκάθια που χωρίζουν τις δυο πλευρές από τότε που ο Ντέιβιντ Κάμερον έχασε το δημοψήφισμα για την παραμονή της Βρετανίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση και άρχισαν οι διαπραγματεύσεις: τα σύνορα ανάμεσα στην βόρεια, βρετανική και τη νότια, ανεξάρτητη, Ιρλανδία που η Κομισιόν θέλει να παραμείνουν πάση θυσία ανοιχτά. Και οι ευρωπαϊκοί εμπορικοί κανονισμοί που οι γαλλικές και γερμανικές επιχειρήσεις -που φοβούνται το ενδεχόμενο ενός άγριου “αθέμιτου ανταγωνισμού” χωρίς αρχές από τους Βρετανούς ανταγωνιστές τους- θέλουν να συνεχίσουν να δεσμεύουν τη Βρετανία. 

Η αρχική συμφωνία που είχε παρουσιάσει η Τερέζα Μέι στο βρετανικό κοινοβούλιο “έλυνε” αυτά τα ζητήματα με δυο συμβιβασμούς: προέβλεπε την παραμονή ολόκληρης της Βρετανίας στην ευρωπαϊκή τελωνειακή ένωση για δυο ακόμα χρόνια – και ακόμα περισσότερο αν δεν είχε βρεθεί μέχρι τότε κάποια λύση. Και η Βρετανία δεσμευόταν να συνεχίσει να δεσμεύεται από τους ευρωπαϊκούς εμπορικούς κανονισμούς. Διόλου παράξενο η συμφωνία απορρίφθηκε με συντριπτική πλειοψηφία από το βρετανικό κοινοβούλιο. Όλες οι επόμενες απόπειρες της Μέι να περάσει τη συμφωνία με κάποιες μικροδιορθώσεις απέτυχαν – με τελικό αποτέλεσμα την παραίτησή της και την ανάληψη της πρωθυπουργίας, ύστερα από εσωτερικές εκλογές στο Συντηρητικό Κόμμα από τον Μπόρις Τζόνσον

Η συμφωνία που έφερε το περασμένο Σάββατο στο βρετανικό κοινοβούλιο ο Τζόνσον -τα “καλά νέα” του Μακρόν- είχε ελάχιστες μόνο διαφορές από τις παλιές συμφωνίες της Μέι. Η Βρετανία δεν θα παρέμενε ολόκληρη στην τελωνειακή ένωση – αλλά θα παρέμενε η βόρεια Ιρλανδία. Το μόνο που κατάφερε, όμως, με αυτόν τον συμβιβασμό ήταν να εξοργίσει τους βορειο-ιρλανδούς του συμμάχους, το ενωτικό δεξιό, φιλοβρετανικό DUP που δεν βλέπει με καλό μάτι καμιά ρύθμιση που διαχωρίζει την βόρεια Ιρλανδία από τις υπόλοιπες βρετανικές επαρχίες. Όσο για τους ευρωπαϊκούς εμπορικούς κανόνες, η συμφωνία ήταν λιγότερο δεσμευτική -αλλά όχι τόσο ώστε να κερδίσει όλη τη στήριξη που χρειαζόταν. Ο Τζόνσον έχασε την ψηφοφορία και προσπαθεί με διάφορα ήξεις-αφήξεις να διασωθεί. Η αβεβαιότητα βυθίζει την Ευρωπαϊκή Ένωση, ακόμα πιο βαθιά στην πολιτική κρίση.

Βαλκάνια

Και το ίδιο ακριβώς ισχύει για τα Βαλκάνια και την άρνηση της συνόδου κορυφής να ανοίξει τις ενταξιακές διαπραγματεύσεις με την Αλβανία και τη Βόρεια Μακεδονία. Ο Μακρόν επικαλέστηκε σαν δικαιολογία για τη σκληρή του στάση την “καταπάτηση των δημοκρατικών δικαιωμάτων” στην Αλβανία. Από τους αιτούντες άσυλο στη Γαλλία, είπε, οι μισοί προέρχονται από την Αλβανία. Πως μπορούμε να δεχτούμε στην “ευρωπαϊκή οικογένεια” μια χώρα που παραβιάζει τόσο κατάφωρα τα ανθρώπινα δικαιώματα ώστε να αναγκάζει τους πολίτες της να ζητούν πολιτικό άσυλο στο εξωτερικό; 

Η υποκρισία βγάζει μάτια. Πρώτον, το ποσοστό των Αλβανών που ζητούν άσυλο στη Γαλλία είναι τόσο μεγάλο όχι γιατί είναι μεγάλος ο αριθμός των Αλβανών προσφύγων αλλά γιατί είναι πολύ μικρός ο αριθμός των προσφύγων από τις άλλες χώρες. Είναι αποτέλεσμα κύρια του ρατσισμού της κυβέρνησης της Γαλλίας και της πολιτικής των κλειστών συνόρων της Ευρώπης Φρούριο και όχι της καταπάτησης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Αλβανία. Δεύτερον ο Μακρόν είναι ο τελευταίος που δικαιούται να μιλάει για “ανθρώπινα και δημοκρατικά δικαιώματα”. Αν θέλει να δει τι σημαίνει καταπάτηση ας ρίξει μια ματιά στις σκηνές από την άγρια καταστολή του κινήματος των κίτρινων γιλέκων από την αστυνομία του.

Το εντυπωσιακό, γράφουν οι εφημερίδες, ήταν η χλιαρή στάση της Άνγκελα Μέρκελ – που δεν έκανε καμιά προσπάθεια να κοντράρει τον Μακρόν και τους συμμάχους του. Η Μέρκελ ήταν ένας από τους θερμούς υποστηρικτές της συμφωνίας των Πρεσπών που θα άνοιγε, υποτίθεται, τον δρόμο στη Βόρεια Μακεδονία. Όμως, η κατάσταση στα Βαλκάνια και την Ανατολική Μεσόγειο έχει γίνει ξανά πιο ρευστή τις τελευταίες εβδομάδες μετά την απόσυρση των Αμερικανικών δυνάμεων από τη Συρία και την εισβολή του τουρκικού στρατού στις κουρδικές περιοχές. 

 Για την ελληνική διπλωματία, που είχε επενδύσει όλα τα προηγούμενα χρόνια στην απομόνωση της Τουρκίας οι εξελίξεις αυτές ήταν ένα μεγάλο χαστούκι. Η σύνοδος κορυφής, με την “κόκκινη κάρτα” στην Αλβανία και τη Βόρεια Μακεδονία ένα δεύτερο. Οι φιλοδοξίες των Ελλήνων καπιταλιστών να γίνουν το κέντρο των Βαλκανίων απομακρύνονται. Σίγουρα μια “πρώτη μεγάλη ευρωπαϊκή νίκη” για τον Μητσοτάκη, που έκανε κωλοτούμπα για το Μακεδονικό χωρίς να καταφέρει αντάλλαγμα.