Συνεντεύξεις
Πολωνία - “Είναι ΟΛΟΙ καλοδεχούμενοι!”

Πρόσφυγες αποκλεισμένοι στα σύνορα Πολωνίας-Λευκορωσίας. Φωτό: Sefa Karacan/Anadolu Agency

Συνέντευξη με τον Άντι Ζεμπρόφσκι από την οργάνωση Εργατική Δημοκρατία της Πολωνίας. Ο Άντι μίλησε στον Δημήτρη Δασκαλάκη.

Η γειτονική σας Ουκρανία βρίσκεται σε πόλεμο και εκατοντάδες χιλιάδες κόσμου -Ουκρανοί αλλά και μετανάστες- ξεκινούν το ταξίδι της προσφυγιάς από την Πολωνία. Ποια είναι η κατάσταση που επικρατεί;

Πάνω από 800.000 πρόσφυγες από την Ουκρανία έχουν ήδη περάσει τα σύνορα και έχουν έρθει στην Πολωνία. Σε αντίθεση με ό,τι συμβαίνει στα σύνορα με τη Λευκορωσία -όπου οι πρόσφυγες είναι κυρίως από την Αφρική, τη Μέση Ανατολή και τη Νότια Ασία- τους αφήνουν, ευτυχώς, να έρχονται, χωρίς βίζα, υπάρχουν χιλιάδες εθελοντές που τους υποδέχονται αλλά και πάρα πολλοί κρατικοί υπάλληλοι. Είναι όμως τελείως υποκριτικό να λέει η Πολωνική κυβέρνηση ότι «θα τους δεχτούμε όλους» όταν εδώ και μήνες είτε αφήνει κόσμο να πεθαίνει στα σύνορα με τη Λευκορωσία είτε τους επαναπροωθεί. Η διαφορά είναι πως αυτοί δεν είναι λευκοί.

Υπάρχουν όμως πολλές περιπτώσεις ρατσισμού ακόμα και στα πολωνο-ουκρανικά σύνορα, απέναντι σε μετανάστες από άλλες χώρες που ζούσαν στην Ουκρανία. Έζησαν τι σημαίνει ρατσισμός εκεί και τώρα το ξαναζούν εδώ. Μιλάμε για ρατσιστικά περιστατικά -απειλές πυροβολισμών από συνοριοφύλακες, ξυλοδαρμοί, μεγαλύτερη αναμονή από τους Ουκρανούς, διαχωρισμοί με βάση το χρώμα του δέρματος στα λεωφορεία- που ντρόπιασαν την Πολωνία διεθνώς και ανάγκασαν τελικά την κυβέρνηση να ανακοινώσει ότι όλοι θα έχουν την ίδια μεταχείριση. Όμως, ακτιβιστές που εργάζονται με πρόσφυγες λένε ότι ακόμη και τώρα, στη φιλελεύθερη κατά τα άλλα Βαρσοβία οι τοπικές αρχές σπρώχνουν όσους δεν είναι λευκοί στο τέλος της ουράς ακόμα και για το φαγητό. 

Αυτά δεν γίνονται τυχαία. Ο ρατσιστής Γκριέγκορ Μπράουν, κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του κόμματος Συνομοσπονδία -ένος συνασπισμού ρατσιστών, φασιστών και ακραίων νεοφιλελεύθερων- έγραψε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ότι «κρούουμε τώρα τον κώδωνα του κινδύνου καθώς όλο και περισσότεροι άνθρωποι που προσπαθούν να διασχίσουν τα πολωνο-ουκρανικά σύνορα είναι μετανάστες εκτός Ευρώπης». Ενώ ο πρόεδρος της Πολωνίας, Αντρέι Ντούντα, έσπευσε να δηλώσει πως οι φόβοι «ότι αυτοί οι μετανάστες, οι οποίοι πριν από λίγο καιρό ωθούνταν στα πολωνικά σύνορα από τις αρχές της Λευκορωσίας, έχουν μετακινηθεί στην Ουκρανία και έρχονται μαζί με το κύμα των προσφύγων του πολέμου δεν επιβεβαιώνονται». 

Σχεδόν ταυτόχρονα, έγινε ευρέως γνωστό πως σε έναν 30χρονο λευκορωσικής καταγωγής που είχε βοηθήσει Σύρους πρόσφυγες, απαγγέλθηκε η κατηγορία για υποβοήθηση σε παράνομη διάσχιση των συνόρων και τώρα αντιμετωπίζει ποινή φυλάκισης έως και 8 χρόνια. Σε ένα άλλο περιστατικό, στο χωριά Μεντίκα, πάνω στα πολωνο-ουκρανικά σύνορα, συνελήφθη ένας 22χρονος μετανάστης από το Μπουρούντι. Προσπαθούσε να διασχίσει με τα πόδια τα σύνορα, με τη βοήθεια ενός 25χρονου από τη Ρουάντα που ζούσε στην Πολωνία, ο οποίος επρόκειτο να τον μεταφέρει στη Βαρσοβία. Και στους δύο επιβλήθηκε πρόστιμο και ο 22χρονος απελάθηκε στην Ουκρανία βάσει συμφωνίας επανεισδοχής. 

Λίγες μέρες νωρίτερα, στις 21 Φεβρουαρίου, η αστυνομία στην Ποντλασία ανακοίνωσε ψυχρά τον θάνατο από το κρύο ενός ακόμη πρόσφυγα που πέρασε από τη Λευκορωσία και περιπλανιόταν σε ένα δάσος. Ήταν ένας 26χρονος από την Υεμένη που είχε ξεφύγει από τον κτηνώδη πόλεμο και τους βομβαρδισμούς της Σαουδικής Αραβίας που υποστηρίζει η Δύση.

Αυτές οι ρατσιστικές κρατικές πολιτικές είναι που δίνουν το πράσινο φως στα ρατσιστικά περιστατικά στα σύνορα με την Ουκρανία αλλά και που πρόσφατα, σε ένα άλλο χωριό στα σύνορα, το Πριεμίζλ, όπλισαν τα χέρια ακροδεξιών ρατσιστών οι οποίοι ξυλοκόπησαν άγρια τρεις Ινδούς μετανάστες.

Το κύμα αλληλεγγύης στους πρόσφυγες που φεύγουν λόγω του πολέμου όμως είναι εντυπωσιακό. Είναι κάτι το καινούριο;

Σε αυτή την κλίμακα, ναι. Αλλά όμως, ήδη πριν την έναρξη του πολέμου, πολλοί κάτοικοι των περιοχών κοντά στα σύνορα με τη Λευκορωσία, και όχι μόνο, τρομοκρατημένοι από την κατάσταση που επικρατεί εκεί, διασώζουν και βοηθούν όσους καταφέρνουν να περάσουν. Μαζί με την Grupa Granica (Ομάδα των Συνόρων - ένας συνασπισμός 15 ανθρωπιστικών και αντιρατσιστικών οργανώσεων που δραστηριοποιούνται στα σύνορα με τη Λευκορωσία και τώρα και με την Ουκρανία) έχουμε ξεκινήσει από το καλοκαίρι μια καμπάνια με τοπικές κινητοποιήσεις και διαδηλώσεις ενάντια στο ρατσιστικό υπερσύγχρονο τείχος που χτίζει η κυβέρνησή μας εκεί. 

Τώρα όμως, βρισκόμαστε μπροστά σε ένα μαζικό κύμα αλληλεγγύης, με χιλιάδες εθελοντές και μαζική παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας. Είναι μια περίτρανη απόδειξη ότι το πρόβλημα δεν είναι ο φόβος για τους πρόσφυγες γενικά, αλλά οι ισλαμοφοβικές πολιτικές που στοχοποιούν τον κόσμο από συγκεκριμένες χώρες αποκαλώντας τους τρομοκράτες, αλλόθρησκους και πως έχουν “άλλο πολιτισμό”. Τώρα βλέπουμε ξεκάθαρα πως δεν υπάρχει «ζήτημα χώρου». Είναι ψέμα. 

Δεν θέλουμε λοιπόν να περιοριστεί αυτή η αλληλεγγύη ούτε μόνο στους Ουκρανούς, ούτε μόνο στο δικαίωμα στην είσοδο. Θέλουμε όλοι αυτοί οι άνθρωποι να έχουν το δικαίωμα να ζήσουν μαζί μας με ίσα δικαιώματα, στις πόλεις και τα χωριά μας, με δουλειές και όχι απομονωμένοι.

Χρειάζεται όμως να αντιμετωπίσουμε και το κύμα μίσους ενάντια στους απλούς Ρώσους και Ρωσίδες που προσπαθεί να δημιουργήσει εδώ η κυβέρνηση μέσα από τα κρατικά κανάλια. Προσπαθούν να ταυτίσουν τον ρωσικό λαό με τον Πούτιν, μέσα από ρατσιστικά βίντεο που δείχνουν πως οι Ρώσοι αδιαφορούν για τον πόλεμο και τρέχουν να κάνουν αγορές στο ΙΚΕΑ που κλείνει λόγω των κυρώσεων, και άλλες τέτοιες επικίνδυνες γελοιότητες. Οι γενναίες αντιπολεμικές διαδηλώσεις στη Ρωσία όμως και οι δημοσκοπήσεις μας δείχνουν το αντίθετο.

Μέσα σε αυτήν την κατάσταση που έχει δημιουργήσει ο πόλεμος και η ανάγκη να τον σταματήσουμε, πιστεύεις πως η σημασία της διεθνούς μέρας δράσης ενάντια στον ρατσισμό και τον φασισμό στις 19 Μάρτη, περνά σε δεύτερη μοίρα;

Ακριβώς το αντίθετο. Στις 19 Μάρτη θα διαδηλώσουμε για να διεκδικήσουμε την παροχή όσο το δυνατόν μεγαλύτερης βοήθειας σε κάθε έναν πρόσφυγα και σε κάθε μία προσφύγισσα από όπου κι αν έρχονται, ανεξάρτητα από το χρώμα του δέρματός τους.

Και θα απαιτήσουμε οι πρόσφυγες που προσπαθούν να περάσουν τα σύνορα με τη Λευκορωσία να αντιμετωπίζονται με τον ίδιο τρόπο. Απαιτούμε να μπει τέλος στη θανατηφόρα κυβερνητική πολιτική που έχει ως αποτέλεσμα πολλοί να έχουν πεθάνει στα δάση και τους βάλτους της ανατολικής Πολωνίας από το περασμένο καλοκαίρι.

Ο πόλεμος στην Ουκρανία δείχνει ότι αν η κυβέρνηση το θέλει είναι σε θέση να επιτρέψει σε οποιονδήποτε αριθμό προσφύγων να εισέλθουν στη χώρα. Όλα τα επιχειρήματα της κυβέρνησης ότι δεν είναι σε θέση να αντιμετωπίσει μετανάστες από χώρες εκτός Ευρώπης αποκαλύπτονται πιο ξεκάθαρα από ποτέ ως ρατσιστικά ψέματα.

Είναι όμως και μια ακόμα ευκαιρία να διαδηλώσουμε ενάντια στον πόλεμο, ενάντια στην ιμπεριαλιστική επέμβαση του Πούτιν και την κλιμάκωση από την πλευρά της Δύσης. Δεν ξεχνάμε ότι η προσφυγιά έχει κατά κύριο λόγο τις ρίζες της σε αυτούς τους ιμπεριαλιστικούς πολέμους και των δύο πλευρών. 

Η OPZZ, μία από τις δύο μεγαλύτερες συνδικαλιστικές ομοσπονδίες της Πολωνίας, στηρίζει την καμπάνια και τη διαδήλωση στις 19 Μάρτη και ανέλαβε την εκτύπωση της αφίσας. Την καμπάνια στηρίζει και η Grupa Granica καθώς και οργανώσεις της Αριστεράς. Παίρνουμε έμπνευση από τις μεγάλες διαδηλώσεις που γίνονται κάθε χρόνο στο Λονδίνο, στην Αθήνα και αλλού και προσπαθούμε να χτίσουμε και εδώ πάνω στη διάθεση αλληλεγγύης που φαίνεται ξεκάθαρα πλέον πως υπάρχει.

Πρόσφυγες στα σύνορα Πολωνίας-Ουκρανίας. Φωτό: Ιstimewa