Η Δήμητρα Λιναρδάκη και η Ευγενία Κουνιάκη είναι δικηγόροι με πλούσια δράση. Στηρίζουν τον αγώνα των επιζώντων από το ναυάγιο της Πύλου για δικαιοσύνη. Είναι επίσης υποψηφιες με την Εναλλακτική Παρέμβαση Δικηγόρων στις εκλογές του ΔΣΑ στις 30 Νοέμβρη. Μίλησαν στην Εργατική Αλληλεγγύη και τη Λένα Βερδέ.
Δήμητρα Λιναρδάκη
Οι δικηγόροι πάτε σε εκλογές σε μια στιγμή τεράστιας κρίσης των θεσμών και ιδιαίτερα της δικαιοσύνης. Πώς και γιατί φτάσαμε εδώ;
Δ.Λ.: Οι Δικηγορικοί Σύλλογοι προχωρούν στις εκλογές τους σε μια περίοδο ιστορικά κρίσιμη για την έννοια της δικαιοσύνης και την υπεράσπιση των ανθρωπίνων και δημοκρατικών δικαιωμάτων στην Ελλάδα αλλά και παγκόσμια. Σε μια περίοδο που το διεθνές δίκαιο, λόγω της κρίσης του συστήματος, γίνεται συστηματικά κουρελόχαρτο. Στις βαθειά κρισιακές συνθήκες που ζούμε, η απονομή δικαιοσύνης φαίνεται να εξαρτάται όλο και περισσότερο από τις στρατηγικές των από πάνω, την ίδια στιγμή που το κυνήγι του κέρδους προκαλεί μαζικά εγκλήματα.
Όλο το τελευταίο διάστημα και κυρίως μέσα από τη μάχη για Δικαιοσύνη για το κρατικό έγκλημα στα Τέμπη καταγράφεται πλέον ανοιχτά ότι δεν υπάρχει εμπιστοσύνη της κοινωνίας στη δικαστική εξουσία. Οι προσπάθειες συγκάλυψης των κρατικών εγκλημάτων, οι οποίες περιλαμβάνουν πλέον ευθείες παρεμβάσεις στη δικαστική εξουσία, κάνουν πλέον ορατό στα μάτια της πλειοψηφίας του κόσμου αυτό που τόσο καιρό ζει στην καθημερινότητα του, στη δουλειά του, στην κοινωνία συνολικά. Η εμπιστοσύνη στους θεσμούς που για χρόνια φάνταζε μια ακλόνητη σταθερά, έχει πλέον διαρραγεί. Ο κόσμος απαιτεί μαζικά ΔΗΚΕΟΣΙΝΗ, αλλά οι θεσμοί δεν μπορούν να ανταποκριθούν.
Η μεγαλύτερη γενική πολιτική απεργία μετά τη μεταπολίτευση για το έγκλημα στα Τέμπη στις 28 Φλεβάρη είναι δείγμα αυτής της μαζικής διεκδίκησης. Η απομάκρυνση των από κάτω από το κυρίαρχο αφήγημα ‘αφήστε τη δικαιοσύνη να κάνει τη δουλειά της ανενόχλητη’, η όλο και μεγαλύτερη συνειδητοποίηση ότι δεν υπάρχει ανεξάρτητη δικαιοσύνη σε αυτό το σύστημα και η είσοδος του κινήματος σαν πρωταγωνιστής στη μάχη για δικαιοσύνη οξύνει τις αντιθέσεις που παράγονται. Στη μάχη για δικαιοσύνη η παρέμβαση της Εναλλακτικής Παρέμβασης Δικηγορική Ανατροπή όλο το προηγούμενο διάστημα ήταν εξαιρετικά κρίσιμη σε κάθε μικρή και μεγάλη μάχη που άνοιξε και το επόμενο διάστημα θα καταστεί ακόμα κρισιμότερη.
Ε.Κ.: Δεν ξέρω αν είναι κρίση των θεσμών και της δικαιοσύνης. Οι θεσμοί και η δικαιοσύνη αντανακλούν πολιτικές και οικονομικές κρίσεις, διεργασίες, αντιθέσεις που παράγονται και συγκρούονται στην κοινωνία. Όταν για το κρατικό έγκλημα των Τεμπών, ο Πρωθυπουργός της χώρας, ο Υπουργός Μεταφορών και άλλα κυβερνητικά στελέχη έχουν ευθύνη για το έγκλημα και την συγκάλυψη του, και όταν οι συγγενείς των θυμάτων και όλος ο κόσμος που τους στηρίζουμε, διεκδικούμε δηκεοσίνη, αυτό σημαίνει ότι ο τρίτος πόλος της εξουσίας, η δικαστική εξουσία βρίσκεται σε σοβαρή κρίση. Να υπερασπιστεί το υπάρχον κατεστημένο ή να απονείμει δικαιοσύνη; Να συγκαλύψει το έγκλημα, απονομιμοποιώντας ή -καλύτερα- αποκαλύπτοντας πλήρως τον ρόλο της; Αυτή είναι μια κρίση που σχετίζεται όμως με την ευρύτερη κρίση του πολιτικού συστήματος στην Ελλάδα σε συνδυασμό με την κρίση του καπιταλισμού, που διεκδικεί όλο και περισσότερο χώρο στο να δρα ανεξέλεγκτος.
Δεν ξέρω λοιπόν αν είναι μια κρίση των θεσμών και της δικαιοσύνης, καθώς δεν έχουμε την εμπειρία -και ούτε την πολιτική θέση- ότι η δικαιοσύνη αποτελούσε ποτέ έναν θεσμό που λειτουργούσε αντικειμενικά και αμερόληπτα. Αξίζει να παρακολουθήσετε σε ένα ποινικό δικαστήριο πως δικάζονται -σε τρία λεπτά- και καταδικάζονται άνθρωποι φτωχοί σε πολυετείς ποινές καθείρξεως είτε ως «διακινητές» είτε ως «διακινητές ναρκωτικών». Η δικαιοσύνη στην πραγματικότητα μόνο τυφλή δεν είναι. Βλέπει. Και κάποιος μπορεί να καταδικαστεί μόνο από το χρώμα του δέρματος του.
Από την άλλη όμως, η δικαιοσύνη ως θεσμός δεν είναι ενιαίος, αντανακλά και στο εσωτερικό του τις συγκρούσεις που επικρατούν εκτός του. Και εκεί οι δικηγόροι έχουμε την δυνατότητα να διεκδικήσουμε δικαιοσύνη χωρίς όμως να τρέφουμε αυταπάτες για τον θεσμό. Ίσως στις ρωγμές του.
Είστε στην ομάδα των δικηγόρων που εκπροσωπεί τους επιζώντες του ναυαγίου της Πύλου. Ποια θα είναι η δικαιοσύνη για αυτό το έγκλημα;
Δ.Λ.: Το ναυάγιο της Πύλου, το φονικότερο ναυάγιο σε ελληνική περιοχή έρευνας και διάσωσης δεν ήταν «ατύχημα» ούτε τραγικό «δυστύχημα», ήταν έγκλημα. Το ναυάγιο της Πύλου δεν ήταν ένα μεμονωμένο περιστατικό. Ήταν ένα χρονικό πολλών προαναγγελθέντων θανάτων που φέρει τη σφραγίδα των πολιτικών αποτροπής της Ευρωπαϊκής Ένωσης και την υπογραφή των αρμόδιων ελληνικών αρχών. Ένα έγκλημα που διαπράχθηκε σε διάρκεια 15 ωρών, εξαιτίας πράξεων και παραλείψεων των ελληνικών λιμενικών αρχών. Ένα έγκλημα που επιχειρείται από την ώρα της διάπραξης του μέχρι σήμερα να συγκαλυφθεί.
Οι επιζώντες και οι συγγενείς των νεκρών ζητούν δικαίωση και δικαιοσύνη. Στο πλευρό τους εμείς οι δικηγόροι διεκδικούμε να αναδειχθεί η αλήθεια και να καταλογιστούν ποινικές ευθύνες σε όλους τους υπεύθυνους για το έγκλημα της Πύλου όσο «ψηλά» και αν είναι. Σε αυτή την προσπάθεια οι δικηγορικοί σύλλογοι πρέπει να γίνουν ασπίδα προστασίας των θυμάτων στη μάχη τους για διεκδίκηση δικαιοσύνης κόντρα στην απόπειρα συγκάλυψης.
Για αυτό, όπως ήδη έχει προτείνει η Εναλλακτική Παρέμβαση Δικηγορική Ανατροπή στο ΔΣ του ΔΣΑ, είναι κρίσιμο ο ΔΣΑ και στην υπόθεση που αφορά το μαζικό έγκλημα της Πύλου να αξιοποιήσει τη δυνατότητα του να παρεμβαίνει σε δίκες που συγκεντρώνουν το κοινωνικό ενδιαφέρον βάσει του άρθρου 90 του Κώδικα Δικηγόρων και να ασκήσει αντίστοιχη παρέμβαση, όπως έκανε και στην υπόθεση των Τεμπών.
Ωστόσο, μόνο αν σταματήσουν οι πολιτικές αποτροπής στα σύνορα και οι επαναπροωθήσεις, μόνο αν σταματήσουν οι πνιγμοί και τα ναυάγια –που πλέον αποτελούν σχεδόν καθημερινότητα– μόνο αν σταματήσει η ποινικοποίηση της προσφυγιάς και καταργηθεί όλο το πρόσφατο νομικό οπλοστάσιο της κυβέρνησης θα μπορούμε να μιλάμε για δικαιοσύνη και δικαίωση. Απέναντι στο ντελίριο ρατσιστικών πολιτικών της κυβέρνησης και της ΕΕ η υπεράσπιση των δικαιωμάτων μεταναστών και προσφύγων είναι μονόδρομος. Στη μάχη της Πύλου και στη μάχη για να μπορούν οι ζωές των προσφύγων να βιωθούν, το εργατικό κίνημα, η νεολαία και συνολικά η κοινωνία θα παίξει τον κρισιμότερο ρόλο.
Ε.Κ.: Δικαιοσύνη για το έγκλημα της Πύλου σημαίνει δικαίωση των θυμάτων, των συγγενών και των επιζώντων του ναυαγίου. Δικαίωση σημαίνει ότι πρώτον, θα εισακουστούν οι φωνές και οι μαρτυρίες των επιζώντων και θα τιμωρηθούν οι ένοχοι αυτού του εγκλήματος. Να τιμωρηθούν δηλαδή, όσοι παρέλειψαν να διασώσουν ανθρώπους σε απελπισία, ανθρώπους που ήθελαν μόνο να διασωθούν και όσοι οργάνωσαν και εκτέλεσαν μια προσπάθεια ρυμούλκησης και προσπάθειας προώθησης του προς τα ιταλικά θαλάσσια σύνορα, που οδήγησε στην ανατροπή και βύθιση του πλοίου. Και όσοι επίσης προσπάθησαν να συγκαλύψουν αυτό το έγκλημα.
Ήδη έχουν παραπεμφθεί για κύρια ανάκριση 17 ανώτερα και ανώτατα στελέχη του Ελληνικού Λιμενικού και αναμένουμε την κρίση επί της προσφυγής κατά της εισαγγελικής διάταξης που έθεσε στο αρχείο την υπόθεση για 4 ανώτατους αξιωματικούς. Η ουσιαστική όμως δικαίωση για τους 650 ανθρώπους που χάσανε την ζωή τους σε αυτό το κρατικό έγκλημα μιας συνοριακής θανατοπολιτικής είναι να μην επαναληφθεί. Να σταματήσουν οι δολοφονίες προσφύγων και μεταναστών στα σύνορα. Δεν χρειαζόμαστε προστάτες από τους πρόσφυγες και μετανάστες. Προστασία χρειαζόμαστε από τα πλοία που μεταφέρουν στρατιωτικό υλικό στο κράτος απαρτχάιντ Ισραήλ. Αυτοί αποτελούν κίνδυνο για την ανθρωπότητα. Τα σύνορα είναι ανοιχτά για την μεταφορά στρατιωτικού υλικού στο κράτος τρομοκράτη Ισραήλ και είναι κλειστά για τους ανθρώπους που προσπαθούν να διαφύγουν από τους πολέμους.
Έχει μερίδιο ο ΔΣΑ για αυτή την εικόνα της δικαιοσύνης; Και πόσο αφορά τις επικείμενες εκλογές του;
Δ.Λ.: Προφανώς ο ΔΣΑ έχει μερίδιο για αυτήν την εικόνα της δικαιοσύνης. Και αυτό γιατί η πλειοψηφία της ηγεσίας του Δικηγορικού Συλλόγου έχει δείξει παντελή αδιαφορία για τα κρίσιμα κεντρικά ζητήματα. Σε μια εποχή που διακυβεύονται τα δημοκρατικά δικαιώματα ο ΔΣΑ δεν μπορεί να επικαλείται ότι δεν πρέπει να ασχολούματε με τα «πολιτικά».
Στην εποχή αυτή των τεράτων ο ΔΣΑ οφείλει να γίνει οργανωτής της συλλογικής διεκδίκησης για δικαιοσύνη και να σταθεί απέναντι στη βαρβαρότητα. Οφείλει να σταθεί μπροστά και να υπερασπιστεί τα θύματα των κρατικών εγκλημάτων. Οφείλει να διεκδικήσει την τιμωρία των ενόχων και των συνενόχων για όλα τα εγκλήματα πολέμου, τα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας και τη γενοκτονία που συνεχίζει να επιχειρείται εις βάρος του παλαιστινιακού λαού, καθώς και τη διακοπή κάθε σχέσης με το κράτος του Ισραήλ.
Οφείλει να μη σταματά να διαμαρτύρεται, να παίρνει πρωτοβουλίες, να οργανώνει, να συγκρούεται, να αγκαλιάζει τους δίκαιους αγώνες, να στέκεται στη σωστή πλευρά της ιστορίας. Γι’ αυτό και είναι κρίσιμο στις επικείμενες εκλογές, ο Δικηγορικός Σύλλογος να μην καταλήξει να είναι ένα ακόμη δεκανίκι αυτής της κυβέρνησης και των εργοδοτών του κλάδου. Με αυτό το σκεπτικό, συμμετέχουμε στις εκλογές του ΔΣΑ, επιδιώκοντας η επόμενη διοίκηση του ΔΣΑ να λογοδοτεί στα συμφέροντα της μεγάλης πλειοψηφίας των συναδέλφων και συναδελφισσών, μέσα από γενικές συνελεύσεις, με τα μάτια στραμμένα στην κοινωνία. Οι εκλογές του ΔΣΑ στις 30 Νοεμβρίου και 1 Δεκεμβρίου είναι η ευκαιρία της μεγάλης πληττόμενης πλειοψηφίας της δικηγορίας που εξωθείται να εγκαταλείψει το επάγγελμα να ψηφίσει για τα υλικά της συμφέροντα.
Ε.Κ.: Ο ΔΣΑ αποτελεί το συλλογικό όργανο των δικηγόρων της Αθήνας. Οι δικηγόροι είμαστε συλλειτουργοί της Δικαιοσύνης. Το βασικό πρόβλημα είναι ότι ο ΔΣΑ δεν έχει συλλογικές διαδικασίες όπου οι δικηγόροι θα συζητούν και θα αποφασίζουν. Δεν γίνονται γενικές συνελεύσεις και το ΔΣ και κυρίως ο Πρόεδρος συγκεντρώνουν στα χέρια τους όλες τις αποφάσεις που αφορούν όχι μόνο τον Σύλλογο αλλά και τις θέσεις απέναντι σε κρίσιμα ζητήματα που αφορούν την καθημερινή ζωή των δικηγόρων καθώς και θέματα που αφορούν ευρύτερα τον θεσμό της δικαιοσύνης, όπως οι αναθεωρήσεις ως προς το αυταρχικότερο των Π.Κ. και Κ.Π.Δ, την προσπάθεια ιδιωτικοποίησης της δικαιοσύνης.
Χρειάζεται ο ΔΣΑ να γίνει ο σύλλογος των δικηγόρων που παλεύουν για δικαιοσύνη, ο σύλλογος των από τα κάτω δικηγόρων, ο σύλλογος των δικηγόρων που προσπαθούν να επιβιώνουν με αξιοπρέπεια από την εργασία τους και παράλληλα να υπερασπίζονται τα θεμελιώδη δικαιώματα, δημοκρατικά, συνταγματικά, ανθρώπινα, εργασιακά για τους πολίτες και κατοίκους αυτής της χώρας. Και για αυτό παλεύουμε σε αυτές τις εκλογές η Εναλλακτική Παρέμβαση Δικηγόρων Αθήνας με υποψήφιο πρόεδρο τον Θανάση Καμπαγιάννη να εκφράσει και να οργανώσει. Θέλουμε ένα σύλλογο που το σύνθημα «Τέμπη Πύλος Παλαιστίνη, δεν υπάρχει ειρήνη χωρίς δικαιοσύνη» να αποτυπώνεται σε νομικές ενέργειες και δράσεις ώστε οι ένοχοι αυτών των εγκλημάτων διεθνώς και εγχώρια να λογοδοτήσουν και να τιμωρηθούν.