Ιδέες
Βιβλιοπαρουσίαση: “Ζητήματα εξουσίας”

Στο χώρο του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων πραγματοποιήθηκε την περασμένη Τετάρτη η εκδήλωση παρουσίασης του βιβλίου “Ζητήματα Εξουσίας, από την Κίνα στην Ευρώπη και την Ελλάδα”, του ιστορικού Μιχ. Λυμπεράτου. Για το βιβλίο αλλά και το συνολικό έργο του Μιχάλη μίλησαν οι ιστορικοί και πανεπιστημιακοί Πρ. Παπαστράτης και Γιώργος Μαργαρίτης ενώ τη συζήτηση συντόνισε η Λη Σαράφη, διδάκτωρ Ιστορίας. 

Ο υπότιτλος του βιβλίου εξηγεί από μόνος του γιατί αυτό το βιβλίο αξίζει το ενδιαφέρον από τον κόσμο της Αριστεράς: «Αριστερή στρατηγική και αντεπαναστάσεις μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, μια συγκριτική παράθεση». Δηλαδή θέτει το ερώτημα γιατί στην Κίνα το 1949 η επανάσταση κέρδισε με τον στρατό και το ΚΚ του Μάο Τσετούνγκ να παίρνει την εξουσία, ενώ στην Ευρώπη η εξέλιξη ήταν εντελώς διαφορετική. 

Ο συγγραφέας συνοψίζοντας την ανάλυση του βιβλίου του, έμεινε στο καθοριστικό ρόλο της Σοβιετικής Ενωσης. Ο Στάλιν δεν ήθελε επαναστατικά «πειράματα» αλλά να εξασφαλίσει χώρο για την ανασυγκρότηση της ΕΣΣΔ, ασφάλεια και μια «σφαίρα επιρροής» σε συνεννόηση με ΗΠΑ και Βρετανία. Συνεπώς όπως γράφει και στο βιβλίο του «Η συμβιβαστική γραμμή που ακολούθησαν όλα τα κομμουνιστικά κόμματα του πλανήτη την περίοδο εκείνη έδωσε τα περιθώρια της σταδιακής ανασύνταξης του αστικού πολιτικού κόσμου που σε συνεργασία με τους Αμερικάνους εκδίωξαν τελικά τους κομμουνιστές από τις κυβερνήσεις των χωρών τους και τους περιστοίχισαν με κατασταλτικούς μηχανισμούς που έλεγχε η CIA». 

Ο Γ. Μαργαρίτης έθεσε πιο έντονα το ίδιο ερώτημα: γιατί ο Πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος τέλειωσε με κοινωνικές επαναστάσεις ενώ ο Δεύτερος όχι; Αναγνώρισε, κι αυτός, τον καθοριστικό ρόλο της ρωσικής ηγεσίας, που ήταν και ηγεσία του «διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος». Όμως, σύμφωνα με την άποψή του, η στάση του Στάλιν ήταν η μοναδική ρεαλιστική επιλογή. Η ΕΣΣΔ ήταν κατεστραμμένη από τον πόλεμο, δεν είχε περιθώρια να στηρίξει επαναστατικά κινήματα διακινδυνεύοντας μια σύγκρουση. 

Όμως, όπως επισημάνθηκε και στη συζήτηση που ακολούθησε, αυτή η εξήγηση δεν πείθει. Για τον βασικό λόγο ότι η πολιτική του Στάλιν δεν ήταν καινούργια. Το 1936 για παράδειγμα, όταν η Ρωσία υποτίθεται έκανε «θριάμβους σοσιαλιστικής οικοδόμησης» έκανε τις ίδιες επιλογές και τα σταλινικά ΚΚ σε Ισπανία και Γαλλία θυσίασαν την επανάσταση στο όνομα της συμμαχίας με τους «δημοκράτες αστούς». 

Η εξωτερική πολιτική του Στάλιν ήταν σε άμεση συνάφεια της «εσωτερικής». Δηλαδή της αντεπανάστασης που ξεθεμελίωσε τις κατακτήσεις του Οκτώβρη. Έχτισε μια υπερδύναμη που κατάφερε μεν να προελάσει μέχρι το Βερολίνο, αλλά αφού πρώτα είχε περάσει σαν οδοστρωτήρας πάνω από την εργατική τάξη και τους αγρότες. 

Ο Πρ. Παπαστράτης παρουσίασε το συνολικό, μέχρι στιγμής, έργο του Μιχ. Λυμπεράτου. Ένα έργο εντυπωσιακό για την ιστορία της Αριστεράς από τις δεκαετίες του ’30 και του ‘40 μέχρι και την ΕΔΑ στη δεκαετία του ’50. Να προσθέσουμε, ότι η συμβολή του στις συζητήσεις, όπως ο Μαρξισμός 2022 ή οι βιβλιοπαρουσιάσεις του Μαρξιστικού Βιβλιοπωλείου, είναι πάντα ουσιαστικές και γόνιμες. Χρειαζόμαστε αυτές τις συζητήσεις  για την Ιστορία για να παλέψουμε νικηφόρα σήμερα.