Ο προϋπολογισμός εγκρίθηκε από τη Βουλή με τις ψήφους όχι μόνο της Νέας Δημοκρατίας αλλά και των σκοτεινών υπογείων της «δεξιάς πολυκατοικίας. Υπερψηφίστηκε όχι μόνο από τους ίδιους τους βουλευτές του κυβερνώντος κόμματος αλλά και από τους Χάρη Κατσιβαρδά, Γιώργο Ασπιώτη και Μιχάλη Γαυγιωτάκη, τρεις ανεξάρτητους βουλευτές που προέρχονται από τους «Σπαρτιάτες».
Προϋπολογισμός πρόκληση
Ο νέος προϋπολογισμός είναι ένα μνημείο ταξικής μεροληψίας. Ο κύριος όγκος των εσόδων προέρχεται από τους «έμμεσους φόρους», τον ΦΠΑ και τους άλλους φόρους κατανάλωσης που βαρύνουν άνισα τη μεγάλη πλειοψηφία, δηλαδή τους εργάτες και τους φτωχούς. Τα έσοδα από τους έμμεσους φόρους αυξήθηκαν κατά 2,5 δισ. ευρώ φέτος σε σχέση με το 2023 –όχι γιατί αυξήθηκε η κατανάλωση αλλά γιατί αυξήθηκαν οι τιμές. Αλλά η κυβέρνηση αρνήθηκε πεισματικά να μειώσει τον ΦΠΑ για να ανακουφίσει τους φτωχούς από την ακρίβεια. Ο Χατζηδάκης και ο Μητσοτάκης κομπάζουν τώρα για το γεγονός ότι τα πραγματικά έσοδα από τους έμμεσους φόρους ξεπέρασαν μέσα στην χρονιά που διανύουμε τις περσινές προβλέψεις –κομπάζουν δηλαδή γιατί η κυβέρνηση κατάφερε να εισπράξει στο ακέραιο το μερίδιό της από την ακρίβεια.
Η κατανομή των δαπανών είναι εξίσου προκλητικά κομμένη και ραμμένη στα μέτρα των πλούσιων και των ισχυρών. Οι τραπεζίτες τσεπώνουν κάθε χρόνο πολλά δισεκατομμύρια από τον προϋπολογισμό για «τόκους» και «χρεολύσια». Και αυτό το «πάρτι» θα συνεχιστεί και στη χρονιά που μας έρχεται. Για τόκους και μόνο ο προϋπολογισμός που ψήφισε η Νέα Δημοκρατία (να θυμίσουμε ξανά, μαζί με τον υπόνομο της δεξιάς πολυκατοικίας) προβλέπει δαπάνες 9,4 δισεκατομμυρίων το 2025. Από τα 27 δις που θα εισπράξει τη νέα χρονιά το δημόσιο από τον ΦΠΑ στα καύσιμα, το ψωμί και τα φάρμακα το ένα τρίτο περίπου θα πάει κατευθείαν στις τσέπες των τραπεζιτών για την πληρωμή των τόκων και μόνο.
Το μεγαλύτερο κονδύλι στον προϋπολογισμό είναι αυτό που ονομάζεται «παροχές προς εργαζόμενους» - δηλαδή το κονδύλι της μισθοδοσίας των κάθε είδους υπαλλήλων του δημοσίου, όχι μόνο των καθηγητών, των δασκάλων, των νοσηλευτών και των νοσοκομειακών γιατρών αλλά και των παπάδων, των αστυνομικών, των λιμενικών και των αξιωματικών του στρατού. Πόσα ξοδεύει το δημόσιο για τη μισθοδοσία των «σωμάτων ασφαλείας»; Το 32% του κονδυλίου «παροχές προς εργαζόμενους». Όσα ακριβώς θα ξοδέψει για τη μισθοδοσία των καθηγητών και των δασκάλων δηλαδή. Προφανώς η επιλογή αυτή δεν προκαλεί καμιά έκπληξη: το γκλομπ είναι πολύ ανώτερο από το βιβλίο για την κυβέρνηση αυτή. Στη Βουλή την Κυριακή η κυβέρνηση ανακοίνωσε ότι από την πρώτη Ιανουαρίου του 2026 οι ένστολοι θα ενταχθούν στα «βαρέα και ανθυγιεινά» επαγγέλματα. Δηλαδή θα πάρουν άμεσα αύξηση γύρω στα 500 ευρώ το μήνα και θα μπορούν να βγουν στη σύνταξη νωρίτερα και με λιγότερα χρόνια εργασίας από ότι οι κανονικοί εργαζόμενοι.
Το κύριο χαρακτηριστικό του νέου προϋπολογισμού είναι τα θηριώδη «πρωτογενή πλεονάσματα» –ένα ακραία νεοφιλελεύθερο μέτρο μνημονιακής έμπνευσης που έχει μετατρέψει σε «ταμπού» και η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας και η Κομισιόν. Τα πρωτογενή πλεονάσματα είναι ένα είδος εγγύησης προς τους τραπεζίτες και τα funds (που ειδικεύονται στην αγοροπωλησία ομολόγων, εντόκων γραμματίων κλπ) ότι το ελληνικό δημόσιο θα ανταποκριθεί στο ακέραιο στις «υποχρεώσεις» του απέναντί τους. Ο προϋπολογισμός του 2024 προβλέπει πρωτογενές πλεόνασμα 2,5% του ΑΕΠ για το 2025.
Ανάπτυξη
Κανένα από τα κόμματα της αντιπολίτευσης δεν υπερψήφισε τον προϋπολογισμό. Το ΠΑΣΟΚ, ο ΣΥΡΙΖΑ και οι βουλευτές του Κασσελάκη, όμως, ψήφισαν μαζί με τη Νέα Δημοκρατία και τα κόμματα της ακροδεξιάς, τις θηριώδεις νέες «αμυντικές» δαπάνες.
Η κριτική απέναντι στον «αντιλαϊκό χαρακτήρα» του νέου προϋπολογισμού ήταν κοινός τόπος στις τοποθετήσεις και του ΠΑΣΟΚ και του ΚΚΕ και του ΣΥΡΙΖΑ και της Νέας Αριστεράς. Οι καταγγελίες, όμως, από μόνες τους δεν πρόκειται να σταματήσουν τη Νέα Δημοκρατία.
Η επίθεση δεν μπορεί να ανατραπεί, κατ’ αρχάς, με εποικοδομητικές προτάσεις για διαφορετικά «μείγματα» από την ίδια συνταγή, όπως έκανε ο Νίκος Ανδρουλάκης. Το χαρακτηριστικό του νέου προϋπολογισμού δεν είναι «οι χαμένες ευκαιρίες» και «η αποτυχία της κυβέρνησης να κάνει την οικονομία πιο ανταγωνιστική». Το χαρακτηριστικό του είναι ότι θυσιάζει τα πάντα –την Παιδεία, την Υγεία, τους δημόσιους χώρους, το κλίμα, τα βουνά– στο βωμό της ανταγωνιστικότητας και της ανάπτυξης.
Ο Ανδρουλάκης κατηγόρησε την κυβέρνηση ότι εξυπηρετεί μόνο τα «συμφέροντα των τραπεζών και των ολιγοπωλίων». Το ΠΑΣΟΚ είχε προτείνει να επιβληθεί ένας έκτακτος φόρος στα «υπερκέρδη» που αποκόμισαν οι τράπεζες την περασμένη διετία από την αναταραχή που έφερε στα επιτόκια η έκρηξη του πληθωρισμού. Η κυβέρνηση φυσικά την απέρριψε.
Οι τράπεζες, είναι αλήθεια, τσεπώνουν κάθε χρόνο από τους τόκους και τις αγοροπωλησίες των κρατικών χρεογράφων δισεκατομμύρια. Αλλά το θύμα αυτής της αφαίμαξης δεν είναι «η ανάπτυξη», όπως λέει το ΠΑΣΟΚ. Τα θύματα είναι οι εργάτες και οι φτωχοί που πληρώνουν μέσω των φόρων κατανάλωσης και των περικοπών στις κοινωνικές δαπάνες τον λογαριασμό. Τα συμφέροντα των τραπεζιτών δεν έρχονται σε αντιπαράθεση με τα συμφέροντα των βιομηχάνων, των εφοπλιστών ή των μεγαλεμπόρων. Συμπλέουν. Τα συμφέροντα των τραπεζιτών, των βιομηχάνων, των εφοπλιστών και των μεγαλεμπόρων βρίσκονται σε μόνιμη αντιπαράθεση με τα συμφέροντα των εργατών και της μεγάλης πλειοψηφίας του πληθυσμού.
Τα συμφέροντα των τραπεζών έβαλε στο στόχαστρό του και ο Σωκράτης Φάμελλος, ο νέος πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ. Στην ομιλία του χαρακτήρισε «χάδι» την έκτακτη φορολογία που πρότεινε το ΠΑΣΟΚ και απαίτησε «ισχυρή φορολογία των υπερκερδών» και «μια πιο ισχυρή παρέμβαση της πολιτείας που θα σπάσει επιτέλους το καρτέλ» (των τεσσάρων συστημικών τραπεζών). Ο Ανδρουλάκης είχε κατηγορήσει την κυβέρνηση γιατί στηρίζει την ανάπτυξη μόνο στα χρήματα από Ταμείο Ανάκαμψης της Ευρωπαϊκής Ένωσης – δηλαδή σε μια πηγή εφήμερη. Ο Φάμελλος την κατηγόρησε γιατί δεν αξιοποιεί «σωστά» τα χρήματα από το Ταμείο Ανάκαμψης για τον «οικονομικό εκσυγχρονισμό». Ο ΣΥΡΙΖΑ τυπικά διαφωνεί με το νεοφιλελεύθερο δόγμα που υποστηρίζει ότι η βελτίωση της ζωής των εργαζομένων θα έρθει μέσα από την ανάπτυξη της οικονομίας και το «ξεχείλισμα» του οφέλους προς τα κάτω. Στην πράξη το ασπάζεται.
Χάντρες και σπασμένα καθρεφτάκια
Η κυβέρνηση απάντησε στην κριτική της αντιπολίτευσης με ένα σύνολο από μέτρα ελέγχου της ασυδοσίας των τραπεζών –ή για την ακρίβεια υποτιθέμενου ελέγχου της ασυδοσίας των τραπεζών. Τα μέτρα αξίζουν ό,τι άξιζαν και οι χάντρες και τα σπασμένα καθρεφτάκια που μοίραζαν οι αποικιοκράτες εξερευνητές στους «ιθαγενείς» σε αντάλλαγμα με τον χρυσό και το ασήμι που τους άρπαζαν. Δηλαδή τίποτα.
Το πρόβλημα των φτωχών (δηλαδή της μεγάλης πλειοψηφίας) δεν είναι ότι τους χρεώνει η τράπεζα 50 λεπτά όταν πληρώνουν τον λογαριασμό της ΔΕΗ. Το πρόβλημα είναι ο ίδιος ο λογαριασμός της ΔΕΗ. Οι προμήθειες που εισπράττουν οι τράπεζες από κάθε πληρωμή είναι κλοπή –αλλά μηδαμινή κλοπή αν συγκριθεί πχ με την πώληση των στεγαστικών δανείων στα «ταμεία» και την λεηλασία της στέγης και της γης– που απογειώνεται ολοένα και περισσότερο. Η απάντηση στην ατέλειωτη λεηλασία των τραπεζιτών σε βάρος της εργατικής τάξης είναι να τους πάρουμε τον έλεγχο με κρατικοποίηση των τραπεζών χωρίς αποζημίωση για τα αρπακτικά.
Η ληστρική πολιτική της κυβέρνησης δεν θα σταματήσει ούτε με θετικές αντιπροτάσεις, ούτε με καταγγελίες για την «ανικανότητα» των κυβερνόντων. Ούτε μπορεί να περιμένει η εργατική τάξη πότε οι «συσχετισμοί» θα έχουν πάψει να είναι «αρνητικοί» (όπως συνεχίζει να υποστηρίζει το ΚΚΕ) για να ζήσει. Αυτό που χρειάζεται ο προϋπολογισμός –και συνολικά η πολιτική της κυβέρνησης– είναι αντίσταση. Εδώ και τώρα. Όχι με μια μισή απεργία (από την ΑΔΕΔΥ μόνο) για μια και μόνο ημέρα. Αλλά με μια απεργιακή κλιμάκωση που θα τους αναγκάσει να υποχωρήσουν. Γιατί μόνο αν τους αναγκάσουμε θα κάνουν πίσω. Τα λόγια και οι καταγγελίες από μόνες τους δεν καταφέρνουν τίποτα.