Να τους πάμε στον πάτο!
Το 2024 ήταν μια χρονιά που η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας κατρακυλούσε και οι αγώνες του εργατικού κινήματος την έσπρωχναν ακόμα πιο κάτω.
Είχε φανεί από τις πρώτες ώρες της χρονιάς, όταν η φιέστα της αλλαγής του χρόνου στο Σύνταγμα σημαδεύτηκε από τις Παλαιστινιακές σημαίες που ανέμιζαν σε ζωντανή τηλεοπτική μετάδοση. Κακό ποδαρικό για μια κυβέρνηση που ήταν και παραμένει πιστός σύμμαχος του Νετανιάχου στη γενοκτονία που διαπράττει το Ισραήλ.
Πράγματι, το κουβάρι της κρίσης της κυλάει στην κατηφόρα μέχρι σήμερα. Ξεκίνησε με τον ανασχηματισμό που επιχείρησε τον Γενάρη δίνοντας το υπουργείο Υγείας στον Άδωνι Γεωργιάδη και το υπουργείο Προ. Πο στον Χρυσοχοΐδη. «Για να έχουμε ένα πιο δυναμικό ξεκίνημα τη νέα χρονιά σε κρίσιμους τομείς» έλεγε τότε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, με άλλα λόγια για να προχωρήσουν πιο επιθετικά στα ξεπουλήματα των δημόσιων κοινωνικών αγαθών -κύρια της Υγείας και της Παιδείας- έχοντας από δίπλα έναν υπουργό που είχε παροπλιστεί την τελευταία τριετία χάρη στον ξεσηκωμό της Νέας Σμύρνης το 2020.
Στην πράξη, κάθε προσπάθεια διάλυσης και ιδιωτικοποιήσεων βρήκε μπροστά της τείχη αντίστασης. Οι αγώνες των εργαζομένων και της νεολαίας δεν έμεναν στα οικονομικά αιτήματα αλλά έμπαιναν και στα πολιτικά –για την Παλαιστίνη, τον σεξισμό, τον ρατσισμό, το περιβάλλον. Κι αυτό μεταφραζόταν σε κλιμακούμενη κρίση της κυβέρνησης, με συμπίεση του ποσοστού της από το 41% των βουλευτικών εκλογών, στο 28% των Ευρωεκλογών μέσα σε μόλις ένα χρόνο (κι ακόμη χαμηλότερα στις δημοσκοπήσεις που ακολούθησαν τους επόμενους μήνες) και σε εσωτερικά πλακώματα ανάμεσα στις πτέρυγες και διαγραφές. Την ίδια στιγμή κανένα μεγάλο κόμμα της κοινοβουλευτικής αντιπολίτευσης δεν μπόρεσε και δεν νοιάστηκε να εκφράσει την αντίσταση –ΣΥΡΙΖΑ και ΠΑΣΟΚ βυθίζονταν και τα ίδια σε πολύμηνες εσωκομματικές διαδικασίες- επιτρέποντας τελικά στην κυβέρνηση του Μητσοτάκη να βγάλει τη χρονιά.
Πρώτο μεγάλο τείχος αντίστασης υψώθηκε από τη νεολαία των πανεπιστημίων. Ο υπουργός Παιδείας Πιερρακάκης έβαλε μπροστά την ψήφιση νόμου που παρακάμπτει το άρθρο 16 του Συντάγματος και το οποίο ορίζει ότι τα πανεπιστήμια είναι κομμάτι αποκλειστικά της δημόσια και δωρεάν Παιδείας. Αρχικά ευελπιστούσε ότι θα είχε ευρεία συναίνεση καθώς τόσο από τον ΣΥΡΙΖΑ του Κασσελάκη, όσο κι από το ΠΑΣΟΚ ακούγονταν θετικές αντιμετωπίσεις σχετικά με τα ιδιωτικά πανεπιστήμια.
Καταλήψεις
Οι φοιτητές/ριες σήκωσαν το γάντι και ξεδίπλωσαν ένα μεγαλειώδες κίνημα φοιτητικών καταλήψεων που για να βρει κανείς όμοιό του χρειάζεται να γυρίσει στο 2006. Για 10 εβδομάδες οι φοιτητικές καταλήψεις συγκρούστηκαν με την κυβέρνηση με κορύφωση την 8η Μάρτη, όταν ένα τεράστιο πανελλαδικό συλλαλητήριο των καταλήψεων πλημμύριζε το κέντρο της Αθήνας, συνδεόταν με την απεργιακή κινητοποίηση των συνδικάτων για την Παγκόσμια Ημέρα Γυναικών, παρέμενε όρθιο παρά τις βίαιες επιθέσεις της αστυνομίας, την ίδια ώρα που οι βουλευτές του Μητσοτάκη απομονωμένοι ψήφιζαν το νόμο του Πιερρακάκη, κερδίζοντας μόλις μια έξτρα ψήφο βουλευτή προερχόμενου από τους Σπαρτιάτες κι εκλεκτού του νεοναζί Κασιδιάρη.
Παράλληλα με το κίνημα των καταλήψεων ενάντια στην ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστήμιων ξεδιπλώνεται ένα απεργιακό κύμα που παλεύει ενάντια στην ακρίβεια, στις ιδιωτικοποιήσεις και την κυβέρνηση που προσπαθεί να «μπαζώσει» το έγκλημά της στα Τέμπη.
28/2, Πανεργατική απεργία εναν χρόνο μετά τη δολοφονία στα Τέμπη. Φωτο: Στέλιος Μιχαηλίδης
Στις 28 Φλεβάρη έγινε μια πανεργατική-σεισμός. Στην επέτειο του εγκλήματος των Τεμπών, χιλιάδες απεργοί αλλά και φοιτητές από τις καταλήψεις, με κεντρικό σύνθημα «Κάτω η κυβέρνηση των δολοφόνων», έκλεισαν το κέντρο της Αθήνας και πολλών άλλων πόλεων έτσι όπως είχαν κάνει και πριν από ένα χρόνο. Το έγκλημα στα Τέμπη ήταν στο κέντρο της απεργίας στις 28 Φλεβάρη, αλλά δεν ήταν η μοναδική αιχμή. Η απεργία ήταν συνέχεια των μαχών του εργατικού κινήματος και αυτό φάνηκε με το παρών που έδωσαν όλοι οι χώροι που συγκρούονται με τις απολύσεις και τις ιδιωτικοποιήσεις. Ήταν εκεί τα πανό από τα Νοσοκομεία, τους Δήμους, την Εκπαίδευση, τα Υπουργεία, τον Πολιτισμό, τους Καλλιτέχνες, τα ΜΜΕ, τον Επισιτισμό.
20/2, Συλλαλητήριο αγροτών στην Αθήνα. Φωτο: Στέλιος Μιχαηλίδης
Μια βδομάδα πιο πριν, το Σύνταγμα είχε γεμίσει από τα αγροτικά τρακτέρ που είχαν στο πλευρό τους τις φοιτητικές καταλήψεις και τους εργάτες της Αθήνας με σύνθημα «Εργάτες, αγρότες, φοιτητές, Όλοι μαζί θα βγούμε νικητές».
Στις μεγάλες απεργίες στις 28 Φλεβάρη και στις 8 Μάρτη ήρθαν να προστεθούν οι απεργίες στις 17 Απρίλη και την Πρωτομαγιά. Στις 17 Απρίλη παρά τις μεταξύ τους αντιπαραθέσεις των ηγεσιών ΓΣΕΕ και ΑΔΕΔΥ, η απεργία μετατράπηκε σε πανεργατική από τα κάτω με επιτυχία. Την Πρωτομαγιά, η κυβέρνηση είχε προσπαθήσει να αποφύγει την απεργία ορίζοντας ως πρωτομαγιάτικη αργία την Τρίτη του Πάσχα 7 Μάη. Ο ελιγμός απέτυχε. Με τον αέρα της πανεργατικής της 17 Απρίλη, και παρά τη λυσσαλέα προσπάθεια κυβέρνησης και αφεντικών να αποφύγουν ακόμα μία πανεργατική απεργία, 14 μόλις μέρες από την προηγούμενη η απεργία είχε επιτυχία. Ακολούθησε συνέχεια με απεργίες στα Νοσοκομεία στις 16 Μάη και στο δημόσιο τομέα στις 21 Μάη. Μια πορεία προς τις Ευρωεκλογές με τον κόσμο να απεργεί αλλά και να διαδηλώνει ενάντια στη γενοκτονία των Παλαιστινίων, τις γυναικοκτονίες, τις μαζικές ρατσιστικές δολοφονίες στις θάλασσες της Ευρώπης Φρούριο.
15/5, Πορεία αλληλεγγύης στην Παλαιστίνη. Φωτο: Στέλιος Μιχαηλίδης
Οι φοιτητές/ριες δεν σταμάτησαν μετά την ψήφιση του νόμου Πιερρακάκη. Διεθνώς αναπτύχθηκε ένα μεγάλο κίνημα με καταλήψεις και συγκεντρώσεις αλληλεγγύης στην Παλαιστίνη που απέκτησε το προσωνύμιο «Φοιτητική Ιντιφάντα» και το οποίο πολλοί παρομοίασαν με το μεγάλο αντιπολεμικό κίνημα ενάντια στην επίθεση των ΗΠΑ στο Βιετνάμ. Εδώ, με ζεστές τις μηχανές των φοιτητικών συλλόγων, ξεδιπλώθηκαν πλήθος δράσεων και κινητοποιήσεων που έβαλαν στο στόχαστρο τη συνεργασία των πανεπιστημίων με αντίστοιχα ιδρύματα ή επιχειρήσεις του Ισραήλ. "Με καταλήψεις και απεργία να σπάσουμε τη στήριξη στη γενοκτονία" ήταν ένα από τα συνθήματα που έβαζαν στο κίνημα οι σύντροφοι/ισσες του ΣΕΚ στις Σχολές επιμένοντας στο δρόμο που έπρεπε να συνεχίσουν οι φοιτητικοί σύλλογοι.
2/4, Διαδήλωση για τη γυναικοκτονία έξω από το ΑΤ Αγ. Αναργύρων. Φωτο: Μάνος Νικολάου
Οι μάχες ενάντια στις γυναικοκτονίες που έσπασαν νέο ρεκόρ τη χρονιά που τελειώνει θα απασχολήσουν ένα ολόκληρο ξεχωριστό άρθρο της Εργατικής Αλληλεγγύης προσεχώς. Η ανασκόπηση της χρονιάς όμως δεν μπορεί να μην έχει αναφορά στην οργή για τη δολοφονία της 28χρονης Κυριακής Γρίβα κυριολεκτικά έξω από το αστυνομικό τμήμα που είχε πάει για να ζητήσει προστασία. Αντί οι αστυνομικοί να τη συνοδεύσουν σπίτι της με περιπολικό, άφησαν τον γυναικοκτόνο να της επιτεθεί με το που βγήκε από το ΑΤ. Οργή που εκφράστηκε με μαζικό τρόπο από εκατοντάδες που κατέβηκαν στους δρόμους των Αγίων Αναργύρων την επόμενη της δολοφονίας.
Αντιρατσιστικό κίνημα
Παράλληλα ξεδιπλώνονται οι κινητοποιήσεις του αντιρατσιστικού και αντιφασιστικού κινήματος.
Ο Μητσοτάκης πήγε προς τις Ευρωεκλογές οργανώνοντας συστηματικά ανοίγματα προς την ακροδεξιά. Ένα μήνα πριν τις Ευρωεκλογές, με βούλευμα του Συμβούλιου Πλημμελειοδικών της Λαμίας, αποφυλακίστηκε ο Μιχαλολιάκος, ο φύρερ της εγκληματικής ναζιστικής οργάνωσης Χρυσή Αυγή. Ο Βορίδης, ο υπουργός-γέφυρα με την ακροδεξιά, αναβαθμίστηκε με την ένταξή του στο στενό πρωθυπουργικό επιτελείο στου Μαξίμου. Ο Φρέντι Μπελέρης, ιστορικό στέλεχος της ΜΑΒΗ και λάβαρο της εθνικιστικής εκστρατείας κατά της Αλβανίας, μπήκε στο Ευρωψηφοδέλτιο της Νέας Δημοκρατίας. Ο Βαρτζόπουλος, υφυπουργός και εισηγητής της διάλυσης της Ψυχικής Υγείας φτάνει να εκφράζει την άποψη ότι οι γυναικοκτονίες έχουν βιολογική αφετηρία επειδή «είναι η φύση των πραγμάτων το αρσενικό να είναι το επιθετικό».
14/6, Αντιραστιστικό συλλαλητήριο, έναν χρόνο μετά το ναυάγιο της Πύλου. Φωτο: Στέλιος Μιχαηλίδης
Από τη μεριά του κινήματος, η οργή για την αποφυλάκιση του Μιχαλολιάκου και την ακροδεξιά ατζέντα της ΝΔ, συνδυάζεται με την απαίτηση να τιμωρηθούν οι ένοχοι για το έγκλημα στην Πύλο. Η ΚΕΕΡΦΑ σε συνεργασία με κοινότητες μεταναστών, επιζήσαντες του ναυαγίου και συγγενείς τους, δικηγόρους που παλεύουν για δικαιοσύνη και τοπικές κινήσεις, έβαλαν μπροστά μια ολόκληρη καμπάνια με μεγάλη συναυλία στο Ρουφ, συλλαλητήριο στην Καλαμάτα και ταυτόχρονη συγκέντρωση στο Σύνταγμα, μεγάλη διαδήλωση στον ένα χρόνο από το ναυάγιο κλπ. Καρπός της καμπάνιας ήταν η αθώωση των 9 ναυαγών προσφύγων στους οποίους η κυβέρνηση πήγε να φορτώσει την ευθύνη για τη δολοφονία των 600 ανθρώπων στην Πύλο. Η μάχη για καταδίκη των πραγματικών ενόχων -Λιμενικού κι ελληνικού κράτους- παραμένει σαν διεκδίκηση με ένα μεγάλο πρόγραμμα δράσεων προσεχώς.
Αλλά η καμπάνια που ανέβασε ταχύτητα εκείνη την περίοδο ήταν καθοριστική και για έναν άλλο λόγο. Έγινε σε μέρες που συνολικά η Ευρώπη ήταν σε προεκλογικό αναβρασμό. Ήδη είχε σχηματιστεί ένας φαύλος κύκλος, σύμφωνα με τον οποίο, οι δεξιές και σοσιαλδημοκρατικές κυβερνήσεις με την αντιπροσφυγική και ισλαμοφοβική τους ατζέντα άνοιγαν δρόμο στην ακροδεξιά, αυτή με τη σειρά της εμφανιζόταν ως ο επόμενος νικητής, στα κηρύγματα της οποίας προσαρμόζονταν ακόμα περισσότερο αυτοί που της είχαν στρώσει το χαλί. Η καμπάνια για δικαιοσύνη για την Πύλο έβαλε (και βάζει) σε αυτό το περιβάλλον, την αντιρατσιστική εναλλακτική, τη μόνη που μπορεί να σταματήσει τις Λεπέν, τις Μελόνι, τα AfD και τους ντόπιους θιασώτες τους. Τη μάχη για ανοιχτά σύνορα, για άσυλο, στέγη, χαρτιά σε όλους, την μάχη της αλληλεγγύης στους πρόσφυγες.
Τελικά στις Ευρωεκλογές, σε σχέση με τον Ιούνιο του 2023 η Ν.Δ. έχασε συνολικά 990.000 ψήφους. Οι δυνάμεις στα δεξιά της με μικρές ανακατατάξεις δεν κατάφεραν να μιμηθούν την άνοδο αδερφών τους δυνάμεων σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Μεγάλος νικητής αναδείχθηκε η αποχή, δείγμα ότι ο Μητσοτάκης χάνει και καμιά μεγάλη πολιτική δύναμη δεν καταφέρνει να εκφράσει εκλογικά την οργή του κόσμου.
Κυβέρνηση καταστροφής
Παρότι δεν εκφράστηκε εκλογικά, συνέχισε να εμφανίζεται στο δρόμο –όσο συνεχιζόταν και η καταστροφική μανία της κυβέρνησης. Ο Αύγουστος σημαδεύτηκε από την πυρκαγιά που κατέκαψε τη Βορειοανατολική Αττική κι έφτασε μέχρι τις γειτονιές των Βριλησσίων και του Χαλανδρίου. Μια μετανάστρια εργάτρια κάηκε ζωντανή σε αυτή την πυρκαγιά. Από την αρχή ήταν ξεκάθαρες οι ευθύνες, καθώς υπάρχει μια μακρά πορεία περικοπών και διάλυσης της δασοπυρόσβεσης και της πυροπροστασίας. Δύο μέρες πριν το δεκαπεντάυγουστο η Ανατρεπτική Συμμαχία για την Αθήνα πήρε την πρωτοβουλία να αναδείξει τους υπεύθυνους με διαδήλωση στην οποία ανταποκρίνονται μαζικά οι εναπομείναντες στη θερινή Αθήνα. Ακόμα μεγαλύτερη ήταν η γιούχα λίγες μέρες αργότερα, στις 20/8, κατά την επιστροφή των κυβερνητικών στον τόπο του εγκλήματος, στην Πεντέλη. «Δολοφόνοι» και «Παραιτήσου» φωνάχτηκε ξανά και ξανά πίσω από το φραγμό των ΜΑΤ, μόλις εμφανίστηκαν ο Μητσοτάκης, ο Άδωνις Γεωργιάδης, ο Χαρδαλιάς και τα υπόλοιπα κυβερνητικά στελέχη.
Η γιούχα και η οργισμένη «υποδοχή» έγινε σταθερό μοτίβο το επόμενο διάστημα σε πόλεις και νησιά όλης της χώρας που επισκέπτονται οι υπουργοί της κυβέρνησης –με τη μερίδα του λέοντος στο κράξιμο να παίρνει ο Υπουργός Υγείας.
Άλλωστε το φθινόπωρο ξεκίνησε με το αγωνιστικό διήμερο στη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης και την πανελλαδική απεργία των εργατών της Υγείας. Οι υγειονομικοί παρέμειναν όλη τη χρονιά στην πρωτοπορία του εργατικού κινήματος δίνοντας απεργιακές κόντρες ενάντια στις απολύσεις των συμβασιούχων, τις ιδιωτικοποιήσεις κομματιών όπως την περίθαλψη του παιδικού καρκίνου, το νομοσχέδιο που διέλυε την Ψυχική Υγεία, τα επί πληρωμή απογευματινά χειρουργεία κλπ. Κομβικός είναι ο ρόλος του Συντονιστικού Νοσοκομείων σε αυτή τη σταθερή αγωνιστική πορεία του κλάδου, που κατορθώνει να συσπειρώνει και να συντονίζει τα πιο αγωνιστικά κομμάτια από τα νοσοκομεία και να αναγκάζει τις συνδικαλιστικές ηγεσίες σε απεργιακό βηματισμό. Δεν ήταν τυχαία η εικόνα της πανυγειονομικής απεργίας της 17ης Οκτώβρη με τον Άδωνι να φεύγει άρον – άρον από το υπουργείο, καβάλα σε ένα σκουτεράκι, μόλις περικυκλώθηκε από τους απεργούς που έφτασαν με τα πανό του Συντονιστικού και των σωματείων τους στα χέρια.
17/10, Ο Άδωνις Γεωργιάδης περικυκλωμένος από απεργούς της Υγείας. Φωτο: Στέλιος Μιχαηλίδης
Αλλά οι υγειονομικοί δεν ήταν μόνοι τους στη μάχη. Οι εκπαιδευτικοί με τον αγώνα ενάντια στην αξιολόγηση, τις συγχωνεύσεις τμημάτων και σχολείων και τις συνδικαλιστικές διώξεις, έφτασαν σε μια μεγάλη απεργία στις 23 Οκτώβρη. Η κυβέρνηση έτρεξε να τη βγάλει παράνομη αλλά το μόνο που πέτυχε ήταν να την απλώσει τόσο στα Δημοτικά όσο και στα Λύκεια. Το ίδιο δυνατά έδρασαν οι ναυτεργάτες και οι λιμενεργάτες με τις δικές τους απεργίες, όπως και οι εποχικοί πυροσβέστες που απάντησαν στις χιλιάδες απολύσεις μπαίνοντας στο υπουργείο Κλιματικής Κρίσης και αντιμετωπίζοντας την αστυνομική βία.
12/10, Αγ.Παντελεήμονας. Μετανάστες διανομείς στην κεφαλή της πορείας για τη δολοφονία του Μοχάμεντ Καμράν. Φωτο: Στέλιος Μιχαηλίδης
Η δυναμική αυτή δεν περιορίστηκε στα λεγόμενα «παραδοσιακά» κομμάτια της εργατικής τάξης. Οι διανομείς με τα μηχανάκια τους, ντόπιοι και μετανάστες αποδείχτηκαν από τα πιο μαχητικά και προχωρημένα κομμάτια του απεργιακού κύματος, όχι μόνο με τις επαναλαμβανόμενες κινητοποιήσεις τους, αλλά και με τη συμπαράσταση στον αγώνα των Τεμπών την ημέρα της μεγάλης συναυλίας στο Καλλιμάρμαρο, στο πλευρό των πυροσβεστών στο Σύνταγμα ή με τη συμμετοχή τους στα αντιρατσιστικά και αντιφασιστικά συλλαλητήρια, όπως αυτό στον Άγιο Παντελεήμονα μετά τη δολοφονία του Μοχάμεντ Καμράν στο τοπικό ΑΤ και στην πορεία του Πολυτεχνείου που μπήκαν επικεφαλής του μπλοκ της ΚΕΕΡΦΑ.
11/10 Συναυλία για τα Τέμπη. Φωτο: Μάριος Λώλος
Στους εργατικούς αγώνες της χρονιάς αξίζουν αναφοράς η απεργιακή μάχη των εργαζόμενων στην εφημερίδα Αυγή και τον ρ/σ Στο Κόκκινο που έφτασαν στην έκδοση απεργιακών φύλλων και προγράμματος, καθώς και στους εργάτες/ριες στο κάτεργο της Τeleperformance, που συγκρότησαν επιχειρησιακό σωματείο και βρίσκονται σε πολύμηνες κινητοποιήσεις για συλλογική σύμβαση με αυξήσεις και εργασιακά δικαιώματα, κόντρα στις απολύσεις και την τρομοκρατία.
Μετά από όλο αυτό το απεργιακό κύμα, η Πανεργατική Απεργία της 20η Νοέμβρη «ένωσε όλους τους χείμαρρους αντίστασης του φθινοπώρου, σε ένα μεγάλο απεργιακό ποτάμι ενάντια στην κυβέρνηση και την εγκληματική της πολιτική», όπως χαιρέτιζε την επιτυχία της ο Συντονισμός Εργατικής Αντίστασης. Ακολούθησαν οι μεγάλες διαδηλώσεις της νεολαίας στις 6 Δεκέμβρη, που απαίτησαν λευτεριά στον Νίκο Ρωμανό.
Η χρονιά κλείνει με την κυβέρνηση να ψηφίζει έναν προϋπολογισμό που τη βυθίζει ακόμα περισσότερο στα εξελισσόμενα σφαγεία δίνοντας δισεκατομμύρια σε πολεμικούς εξοπλισμούς, την ώρα που η ακρίβεια θερίζει και Υγεία – Παιδεία δεινοπαθούν. Το γεγονός ότι στην υπερψήφιση των πολεμικών δαπανών συντάχθηκαν και ο ΣΥΡΙΖΑ με το ΠΑΣΟΚ, δείχνει ότι η προοπτική για να ξεφορτωθούμε την κυβέρνηση της καταστροφής δεν βρίσκεται σε κάποιο κοινοβουλευτικό «μέτωπο των προοδευτικών δυνάμεων» αλλά στις δυνάμεις της αντικαπιταλιστικής Αριστεράς που πάλεψαν για να υπάρχει απεργιακή απάντηση στον προϋπολογισμό και στο εργατικό κίνημα που έδωσε τις μάχες όλο το 2024.