Tη συνενοχή κρατών και των κυβερνήσεών τους – μεταξύ αυτών και της ελληνικής – στη γενοκτονία του Παλαιστινακού λαού στη Γάζα, αναδεικνύει η νέα έκθεση της ειδικής εισηγήτριας του ΟΗΕ Φραντσέσκα Αλμπανέζε.

Το “κατηγορητήριο” της έκθεσης συμπεριλαμβάνει την παροχή όπλων, κοινές στρατιωτικές ασκήσεις, συμβολή στη δημιουργία των συνθηκών διαβίωσης για τη γενοκτονία και τις οικονομικές κι εμπορικές σχέσεις ως καύσιμο για τη γενοκτονία. 

«Παρόλο που τα ψηφίσματα του ΟΗΕ ζητούν την επιβολή εμπάργκο όπλων στο Ισραήλ από το 1976, πολλά κράτη συνέχισαν να του παρέχουν στρατιωτική υποστήριξη και μεταφορές όπλων. Το Ισραήλ εξαρτάται δυσανάλογα από τις εισαγωγές όπλων, με το ποσοστό του συνολικού εμπορίου του να υπερβαίνει το διπλάσιο του μέσου όρου του ΟΟΣΑ και να είναι πάνω από τέσσερις φορές μεγαλύτερο από αυτό των Ηνωμένων Πολιτειών» υπογραμμίζει η έκθεση. 

ΗΠΑ, Γερμανία και Βρετανία είναι οι πρώτες μεταξύ των χωρών που παρέχουν στο Ισραήλ τα όπλα που σφαγιάζουν τους Παλαιστίνιους, ενώ πολλά ακόμα «συμμετέχουν επίσης σε έμμεσες μεταφορές, προμηθεύοντας εξαρτήματα για όπλα που χρησιμοποιούνται από το Ισραήλ. Στο πρόγραμμα του μαχητικού αεροσκάφους F-35, που είναι καθοριστικής σημασίας για την ισραηλινή στρατιωτική επίθεση στη Γάζα, συμμετέχουν 19 κράτη» μεταξύ αυτών και η Ελλάδα. 

«Τα κράτη υποστηρίζουν επίσης τον ισραηλινό στρατό μέσω στρατιωτικών συνεργασιών και κοινών αμυντικών ασκήσεων. Από το 2015, η ισραηλινή πολεμική αεροπορία συμμετέχει στην άσκηση INIOCHOS, μεταξύ άλλων και το 2025 μαζί με την Ελλάδα, τις ΗΠΑ, την Ιταλία, το Κατάρ, τα ΗΑΕ, τη Γαλλία, την Ισπανία, το Μαυροβούνιο, την Ινδία, τη Σλοβενία και την Πολωνία» θυμίζει το πόρισμα της Αλμπανέζε.

 Η Ελλάδα είναι ανάμεσα στις χώρες που αύξησαν το εμπόριό τους με το Ισραήλ κατά τη διάρκεια της γενοκτονίας (+186 εκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ). Αναφέρεται μάλιστα τρίτη κατά σειρά μετά τη Γερμανία (+836 εκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ) και την Πολωνία (+237 εκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ) ανάμεσα στις χώρες της Ευρώπης.

Η Ελλάδα συγκαταλέγεται και στις χώρες που υποστηρίζουν το εμπόριο και την προμήθεια υλικών και όπλων στο Ισραήλ μέσω των υποδομών τους, λιμανιών κι αεροδρομίων «που είναι γνωστό ότι έχουν διευκολύνει τη μεταφόρτωση στο Ισραήλ εξαρτημάτων F-35, όπλων, καυσίμων για αεροσκάφη, πετρελαίου και/ή άλλων υλικών».

Αντίσταση

Ειδική αναφορά υπάρχει και στην αντίσταση που επιδεικνύουν οι εργάτες σε αυτούς τους κλάδους μπλοκάροντας τις μεταφορές προς το Ισραήλ, ενώ σημειώνεται ότι πολλές φορές προκειμένου να αποφύγουν το εργατικό μπλόκο «τα πλοία και τα αεροσκάφη συχνά απενεργοποιούν τους αναμεταδότες για να αποκρύψουν τις διαδρομές».

«Η γενοκτονία στη Γάζα δεν διαπράχθηκε μεμονωμένα, αλλά ως μέρος ενός συστήματος παγκόσμιας συνενοχής» συμπεραίνει η έκθεση. «Αντί να διασφαλίσουν ότι το Ισραήλ σέβεται τα βασικά ανθρώπινα δικαιώματα και την αυτοδιάθεση του παλαιστινιακού λαού, ισχυρές τρίτες χώρες – που διαιωνίζουν αποικιακές και φυλετικο-καπιταλιστικές πρακτικές που θα έπρεπε να έχουν περάσει προ πολλού στην ιστορία – έχουν επιτρέψει στις βίαιες πρακτικές να γίνουν καθημερινή πραγματικότητα. Ακόμη και όταν η γενοκτονική βία έγινε ορατή, τα κράτη, κυρίως τα δυτικά, παρείχαν και συνεχίζουν να παρέχουν στο Ισραήλ στρατιωτική, διπλωματική, οικονομική και ιδεολογική υποστήριξη, ακόμη και όταν αυτό χρησιμοποίησε ως όπλο την πείνα και την ανθρωπιστική βοήθεια.

Οι φρικαλεότητες των τελευταίων δύο ετών δεν είναι μια παρέκκλιση, αλλά το αποκορύφωμα μιας μακράς ιστορίας συνενοχής» συνεχίζει. «Οι πράξεις, οι παραλείψεις και ο λόγος των τρίτων κρατών που υποστηρίζουν ένα γενοκτονικό κράτος απαρτχάιντ είναι τέτοια που θα μπορούσαν και θα έπρεπε να θεωρηθούν υπεύθυνα για συνδρομή, υποβοήθηση ή από κοινού συμμετοχή σε διεθνώς παράνομες πράξεις, στο πλαίσιο συστηματικών παραβιάσεων των επιτακτικών και erga omnes κανόνων. Σε αυτή την κρίσιμη συγκυρία, είναι επιτακτική ανάγκη τα τρίτα κράτη να αναστείλουν αμέσως και να επανεξετάσουν όλες τις στρατιωτικές, διπλωματικές και οικονομικές σχέσεις τους με το Ισραήλ, καθώς οποιαδήποτε τέτοια δέσμευση θα μπορούσε να συνιστά μέσο για τη συνδρομή/βοήθεια/άμεση συμμετοχή σε παράνομες πράξεις, συμπεριλαμβανομένων εγκλημάτων πολέμου, εγκλημάτων κατά της ανθρωπότητας και γενοκτονίας».

Όσον αφορά την έκτακτη συνθήκη της Γάζας η Ειδική Εισηγήτρια του ΟΗΕ καλεί τα κράτη να ασκήσουν πίεση για πλήρη και μόνιμη κατάπαυση του πυρός και πλήρη απόσυρση των ισραηλινών στρατευμάτων, να λάβουν άμεσα μέτρα για τον τερματισμό της πολιορκίας της Γάζας, συμπεριλαμβανομένης της αποστολής ναυτικών και χερσαίων κομβόι για να εξασφαλιστεί η ασφαλής πρόσβαση της ανθρωπιστικής βοήθειας, η παροχή κινητών κατοικιών και υποστήριξη της επαναλειτουργίας του διεθνούς αεροδρομίου και λιμανιού της Γάζας, για τη διευκόλυνση της παράδοσης της βοήθειας. Ταυτόχρονα επισημαίνει ότι «τα κράτη πρέπει να αναγνωρίσουν την αυτοδιάθεση και τη δικαιοσύνη των Παλαιστινίων ως ουσιαστικά στοιχεία για τη διαρκή ειρήνη και ασφάλεια», καλώντας τα μεταξύ άλλων «να αναστείλουν όλες τις στρατιωτικές, εμπορικές και διπλωματικές σχέσεις με το Ισραήλ, να διερευνήσουν και να διώξουν ποινικά όλους τους αξιωματούχους, εταιρείες και άτομα που εμπλέκονται ή διευκολύνουν τη γενοκτονία, την υποκίνηση, τα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας και τα εγκλήματα πολέμου, καθώς και άλλες σοβαρές παραβιάσεις του διεθνούς δικαίου» και να «εξασφαλίσει αποζημιώσεις, συμπεριλαμβανομένης της πλήρους ανοικοδόμησης και επιστροφής».

«Το νεότερο στοιχείο της Έκθεσης δεν είναι μια απλή θεωρητική αναφορά σε “υποχρέωση γνώσης” (duty to know), αλλά η έμπρακτη ενεργοποίηση του καθήκοντος πρόληψης της γενοκτονίας» σχολιάζει μεταξύ άλλων η δικηγόρος Κατερίνα Τσαποπούλου. «Με αυτή την προσέγγιση, η Albanese μετατοπίζει το επίκεντρο από την αποκλειστική ευθύνη του Ισραήλ και στρέφει το βλέμμα προς τα τρίτα κράτη που το στηρίζουν στρατιωτικά, οικονομικά ή πολιτικά. Υπογραμμίζει ότι η συνεχιζόμενη παροχή όπλων, τεχνολογίας ή πολιτικής κάλυψης προς το Ισραήλ ενδέχεται να συνιστά παραβίαση του διεθνούς δικαίου, και ειδικότερα του καθήκοντος πρόληψης της γενοκτονίας και της απαγόρευσης συνδρομής σε διεθνώς παράνομες πράξεις».