«Ενας επενδυτής επιδιώκει τα λεφτά που θα βάλει να πιάσουν τόπο... Υπάρχει μια κυβέρνηση που εμπνέει σιγουριά και ασφάλεια...»
Ο «επενδυτής» στην συγκεκριμένη περίπτωση είναι η Αυτού Εξοχότητα Σεϊχης Χαμάντ Μπιν Κχαλίφα Αλ Θανί, ο Εμίρης του Κατάρ. Και η επίσης Αυτού Εξοχότητα Χαμάντ Μπιν Γιασίμ Μπιν Τζαμπέρ Αλ Θανί, ο πρωθυπουργός του Κατάρ. Ο πρώτος βρίσκεται στο θρόνο του από το 1995. Ο δεύτερος στην πρωθυπουργική καρέκλα από το 2007 -ύστερα από την αναπάντεχη παραίτηση, της (και πάλι) Αυτού Εξοχότητας Σεΐχη Αμπτουλάχ Κχαλίφα Αλ Θανί. Περιτό να πούμε ότι όλοι αυτοί συνδέονται μεταξύ τους με στενούς δεσμούς αίματος -γαλάζιου αίματος. Φυσικά κανένας τους δεν έχει ποτέ εκλεγεί. Το Κατάρ είναι απόλυτη μοναρχία.
Οσο για την κυβέρνηση που εμπνέει σε αυτές τις εξοχότητες «σιγουριά και ασφάλεια» -ε αυτή δεν είναι άλλη από την δική μας κυβέρνηση, την κυβέρνηση του Γιώργου Παπανδρέου. Σε αυτόν ανήκουν, άλλωστε, και οι παραπάνω δηλώσεις που συνόδεψαν την νέα «εθνική μας επιτυχία», την υπογραφή του επενδυτικού μνημονίου αξίας 5 δισεκατομμυρίων ευρώ με το Κατάρ.
Η δουλειά που έκλεισαν, σύμφωνα με όσα έβγαλαν στην επιφάνεια οι εφημερίδες, αφορά στην μετατροπή του Ελληνικού σε Λας Βέγκας της Μεσσογείου. ΄Η μάλλον στην Αβάνα της Μεσογείου. Οχι, δεν μιλάμε για την Αβάνα του Κάστρο -με τέτοιους τρομοκράτες οι εμίρηδες δεν θέλουν να έχουν καμιά σχέση. Την Αβάνα της εποχής του Μπατίστα έχουν σαν πρότυπο, της «χρυσής» εποχής όπου η πρωτεύουσα της Κούβας ήταν το καζίνο και το μπουρδέλο των πλούσιων αμερικάνων.
Η οικονομία του Κατάρ στηρίζεται στο φυσικό αέριο και το πετρέλαιο. Ο προκάτοχος του σημερινού Εμίρη -που δεν ήταν άλλος από τον πατέρα του- χρησιμοποιούσε τα κέρδη από το πετρέλαιο σχεδόν αποκλειστικά για τα ακριβά του γούστα. Το 1995 ο σεβαστός του γιος οργάνωσε πραξικόπημα και τον ανέτρεψε. Αντί να «επενδύει» σε ράβδους χρυσού και ακριβά αυτοκίνητα ο νέος βασιλιάς άρχισε να επενδύει στην υψηλή τεχνολογία, την επιστήμη, τη γνώση και πάνω από όλα τη διασκέδαση: το Κατάρ έχει αρχίσει να χτίζει μια ολόκληρη πόλη διασκέδασης, το Λουσάιλ, που θα μπορεί να στεγάσει εκατοντάδες χιλιάδες κατοίκους και επισκέπτες.
Εργοτάξιο
Σήμερα είναι ένα απέραντο εργοτάξιο όπου μπουλντόζες, γερανοί και χιλιάδες εργάτες χτίζουν πυρετωδώς τεχνητές λίμνες, ακριβά ξενοδοχεία, πολυτελή νάιτ κλάμπ και φαρδιές λεωφόρους -όλα όσα χρειάζονται οι πάμπλουτοι σείχηδες του πετρελαίου από τις γειτονικές συντηριτικές αραβικές χώρες για να «ξεδώσουν». Βέβαια και στο Κατάρ ισχύει ο νόμος της Σαρία. Η κατανάλωση αλκοόλ, για παράδειγμα, απαγορεύεται όπως σε όλες σχεδόν τις συντηρητικές ισλαμικές χώρες. Αλλά η επιχειρηματικότητα πάντα βρίσκει λύσεις: η κατανάλωση απαγορεύεται, αλλά όχι και η πώληση...
Φυσικά όλα αυτά τα μεγαλεπίβολα σχέδια χρειάζονται λεφτά -και τα έσοδα από το πετρέλαιο δεν φτάνουν: χρειάζονται οι διεθνείς επενδυτές. Ο προϋπολογισμός της Λουσάιλ και των παρεμφερών έργων; 130 δισεκατομμύρια δολάρια.
Πόσες πιθανότητες έχουν οι «επενδυτές» μας από το Κατάρ να πετύχουν τα σχέδιά τους; Καμιά, είναι η πιο πιθανή απάντηση. Το πρότυπο του Κατάρ είναι -κατά γενική ομολογία- το γειτονικό του Ντουμπάι. Το θυμόσαστε; Το φθινόπωρο, λίγο πριν ξεσπάσει η ελληνική κρίση, είχε σκάσει το κανόνι της Dubai World, της κρατικής επιχείρησης ανάπτυξης του Εμιράτου του Ντουμπάι που άνοιξε τον δρόμο για αυτές τις κατασκευαστικές φούσκες. Το φθινόπωρο χρεοκόπησε αφήνοντας πίσω της μια μαύρη τρύπα δεκάδων δισεκατομμυρίων δολαρίων.
«Είναι το Κατάρ το νέο Ντουμπάι;» αναρρωτιόταν πριν λίγες βδομάδες το αφιέρωμα της εφημερίδας New York Times. Αλλά αυτά είναι ψιλά γράμματα για την κυβέρνησή «μας». Το βασικό είναι ότι, σε κάποιους τουλάχιστον, εμπνέουμε «ασφάλεια και σιγουριά». Από το τίποτα ακόμα και οι φαλίριδες του Κατάρ καλοί είναι...
«Η κρίση πέρασε» (!!)
«Αν κοιτάξει κανείς τα στοιχεία για το παγκόσμιο εμποριο φαίνεται ότι η κρίση πέρασε». Αυτό δήλωσε την περασμένη βδομάδα ο Πασκάλ Λαμί, ο γενικός διευθυντής του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου (ΠΟΕ). Στο δεύτερο τρίμηνο του 2010 το παγκόσμιο εμπόριο σημείωσε μια «εντυπωσιακή άνοδο» της τάξης του 25%. Ο ΠΟΕ προβλέπει ότι συνολικά μέσα στη χρονιά που διανύουμε το παγκόσμιο εμπόριο θα αυξηθεί κατά μέσο όρο κατά 10%.
Η πραγματικότητα, όμως, είναι κάπως διαφορετική. Πρωτα απ΄ όλα ακόμα και αν καταφέρει να πιάσει αυτά τα νούμερα δεν θα έχει καταφέρει το παγκόσμιο εμπόριο να καλύψει ούτε καν την περσινή πτώση (12%). Ακόμα χειρότερα, όμως, η αύξηση αυτή δεν αντιπροσωπεύει πραγματικά και αύξηση στον όγκο των προϊόντων που έχουν εισαχθεί και εξαχθεί. Η αύξηση οφείλεται κυρίως στην αύξηση της τιμής των πρώτων υλών: το πετρέλαιο, για παράδειγμα, ανέβηκε από τα 65 δολάρια το βαρέλι στις αρχές του χρόνου σχεδόν στα 80 σήμερα. Οι τιμές των μετάλλων έχουν φουσκώσει στο ίδιο διάστημα πάνω από 40%. Το «εντυπωσιακό» 25% οφείλεται κυρίως στις αναδυόμενες οικονομίες που εξάγουν πρώτες ύλες.
Οσο για τις αναπτυγμένες οικονομίες η φράση «η κρίση πέρασε» ακούγεται σαν κακόγουστο αστείο. Την περασμένη βδομάδα η κυβέρνηση της Ιαπωνίας, προώθησε έναν πρόσθετο προϋπολογισμό ο οποίος προβλέπει γενναίες επιδοτήσεις για την στήριξη της οικονομίας ύψους 55 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Η Ιαπωνία είναι ο παγκόσμιος πρωταθλητής του δημόσιου χρέους το οποίο πλησιάζει πια επικίνδυνα στο 200% του ΑΕΠ. Πριν από λίγους μήνες ο Ναότο Καν, ο πρωθυπουργός της Ιαπωνίας είχε δηλώσει ότι η χώρα του, αν δεν πάρει άμεσα μέτρα, κινδυνεύει να μετατραπεί «σε νέα Ελλάδα».
Η ίδια η ύφεση, όμως, αποδεικνύεται τώρα πιο πιεστικό πρόβλημα από την διόγκωση του δημόσιου χρέους. Πριν από μερικές μέρες η κεντρική τράπεζα της Ιαπωνίας προσπάθησε με μια γενναία παρέμβαση στις χρηματαγορές να ρίξει την ισοτιμία του γιέν, με την ελπίδα ότι αυτή η ανταγωνιστική υποτίμηση θα δώσει ώθηση στην οικονομία της.
Η Ιαπωνία δεν είναι η μόνη που διαλέγει αυτόν τον δρόμο. Η Κίνα διατηρεί την ισοτιμία του νομίσματός της τεχνητά χαμηλά πολλά χρόνια τώρα -παρά τα παράπονα και τις αντιδράσεις των ΗΠΑ. Η Νότια Κορέα και η Ταϊβάν έχουν και αυτές προσπαθήσει τους τελευταίους μήνες να «εξάγουν» την κρίση τους στους διεθνείς ανταγωνιστές τους μέσα από την υποτίμηση των νομισμάτων τους. Ο υπουργός Οικονομικών της Βραζιλίας προειδοποίησε ότι ο κόσμος βρίσκεται στο μέσο ενός «διεθνούς πολέμου ισοτιμιών». Αλλά είναι προφανές ότι δεν μπορούν να γίνουν όλα τα νομίσματα φτηνότερα...
Το λίκνο της δημοκρατίας
Την αυτόματη τιμωρία των χωρών-μελών που δεν συμμορφώνονται με τις νεοφιλελεύθερες συνταγές της Κομισιόν συζητάνε αυτές τις μέρες οι υπουργοί Οικονομικών της Ευρώπης. Το Γερμανικό σχέδιο, που έχει και την υποστήριξη του Ολι Ρεν, προβλέπει πρόστιμα για κάθε είδους παράβαση: όχι μόνο για υπερβολικά ελλείμματα, για τα οποία προτείνεται πρόστιμο ύψους 0.2% του ΑΕΠ ή για υπερβολικά δημόσια χρέη που δεν θα μειώνονται με ρυθμούς τουλάχιστον 5% κάθε χρόνο, αλλά και για αυτές τις χώρες που «συστηματικά αγνοούν τις προειδοποιήσεις της Ευρωπαϊκής Ενωσης να φιλελευθεροποιήσουν τις οικονομίες τους». Το παράπτωμα αυτό θα τιμωρείται με πρόστιμο 0.1% του ΑΕΠ.
«Αυτό που θέλουμε», δήλωσε ο εκπρόσωπος του Ολι Ρεν, «είναι ένα σύστημα που στηρίζεται περισσότερο σε κανόνες και έχει λιγότερο χώρο για πολιτικές παρεμβάσεις». Σωστά. Αυτό, άλλωστε, ήταν πάντα αυτό που ήθελε το κεφάλαιο. Και το έχει προσπαθήσει πολλές φορές στην ιστορία. Μόνο που αυτοί που μιλούσαν για «σεβασμό στους κανόνες» φορούσαν, κατά κανόνα, στολή -την στολή του συνταγματάρχη ή του στρατηγού. Και για να περιορίσουν τις «πολιτικές παρεμβάσεις» έκλειναν την βουλή και κατέβαζαν στους δρόμους τα τάνκς.
Η Ενωμένη Ευρώπη, αντίθετα, υποτίθεται πως είναι το λίκνο και η εγγύηση της δημοκρατίας.
Το «προσπέρασμα» με Fast Track
Με αγωνία περιμένουν οι κατασκευστικές εταιρίες τις νομοθετικές ρυθμίσεις για το Fast Track -την γρήγορη διευθέτηση των γραφειοκρατικών δυσκολιών που εμποδίζουν, υποτίθεται, σήμερα την «επιχειρηματικότητα». Το γιατί το αποκάλυψε την περασμένη βδομάδα η Ελευθεροτυπία:
«Κύκλοι των εταιρειών Ελλάκτωρ, ΓΕΚ, J&Ρ Αβαξ εκτιμούν πως με το νόμο για το fast track θα... επιταχυνθούν οι διαδικασίες που σχετίζονται με τις απαλλοτριώσεις. Δηλαδή, οι απαλλοτριώσεις γης θα προχωρούν στο μέλλον χωρίς προηγουμένως να αναμένεται η δικαστική απόφαση για το ύψος της αποζημίωσης».
Το «φιλέτο» για τις κατασκευαστικές εταιρείες σήμερα, σύμφωνα με το άρθρο αυτό, είναι οι «συμβάσεις παραχώρησης» -δηλαδή η πολύ γνωστή μας ιδιωτικοποίηση των διοδίων. Τα έργα, όμως, καθυστερούν γιατί σκοντάφτουν από τη μια στις χρονοβόρες νομικές διαδικασίες για τον καθορισμό του ύψους των αποζημιώσεων για τις εκτάσεις που χρειάζεται να απαλλοτριωθούν και από την άλλη στην αδυναμία του δημοσίου να εξασφαλίσει τα κονδύλια για να προχωρήσει σε αυτές τις απαλλοτριώσεις. Με το Fast Track, ελπίζουν οι σεβαστές αυτές εταιρίες, όλα αυτά τα εμπόδια θα ξεπερνιούνται με ταχύτητα αστραπής. Και κυρίως χωρίς δεκάρα: η απαλλοτρίωση και η παραχώρηση θα προχωράνε χωρίς να κλείσει η νομική διαδικασία και φυσικά χωρίς να καταβληθεί η αποζημίωση στους-κατά κανόνα αγρότες- στους οποίους ανήκε η γη.
Αν το Fast Track τους δίνει τη δυνατότητα να ξεκινήσουν την κατασκευή από τον σταθμό είσπραξης των διοδίων και να τον βάλουν σε λειτουργία πριν ακόμα στρωθεί ούτε ένα μέτρο από τον νέο δρόμο -αυτό δεν το ξέρουμε ακόμα. ΄Η και γιατί όχι -χωρίς να στρωθεί ποτέ ούτε ένα μέτρο νέου δρόμου;
Το Βατόμουρο της Εβδομάδας
«Στην πραγματικότητα τα τελευταία γκάλοπ δείχνουν ότι η λαϊκή υποστήριξη για την μεταρρυθμιστική μας ατζέντα είναι ισχυρή»
Γιώργος Παπανδρέου, στη Νέα Υόρκη, μιλώντας στους ομογενείς.