Η Αντίσταση στον καπιταλισμό είναι παγκόσμια

Alex Callinicos, SWP Βρετανία

Το 1931 ο Λέον Τρότσκι έγραψε ένα άρθρο που ονομαζόταν “Γερμανία, το κλειδί για την παγκόσμια κατάσταση”. Σήμερα μπορούμε να πούμε ότι η Ελλάδα είναι το κλειδί για την παγκόσμια κατάσταση, αλλά με την πιθανότητα μιας πολύ πιο ευτυχούς κατάληξης από το 1931.

Γιατί η Ελλάδα έχει τόσο κεντρική σημασία; Πρώτον, γιατί είναι ολοφάνερο ότι η κρίση είναι στην ευρωζώνη. Η κρίση της ευρωζώνης δεν είναι τεχνικό πρόβλημα διοίκησής της ή κάτι παρόμοιο. Είναι η ιδιαίτερη μορφή που παίρνει η παγκόμια οικονομική κρίση στην Ευρώπη αυτή τη στιγμή. Αν θέλουμε να καταλάβουμε τι οδηγεί την ευρωπαϊκή κρίση, είναι το εξής: την τελευταία δεκαετία οι ευρωπαϊκές τράπεζες χρηματοδότησαν μία κερδοσκοπική φούσκα που ήταν ιδαίτερα έντονη στη νότια Ευρώπη και την Ιρλανδία. Οταν η φούσκα έσκασε, το ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα χρεοκόπησε.

Η τρόικα προσπαθεί να διασώσει τις τράπεζες υποχρεώνοντας την εργατική τάξη και τους φτωχούς σε όλη την Ευρώπη και ιδιαίτερα στην Ελλάδα να πληρώσουν. Προφανώς η κρίση είναι εξαιρετικά ισχυρή στην Ελλάδα αλλά δεν πρέπει να χάνουμε από τα μάτια μας τον τρόπο με τον οποίο η κρίση εκφράζεται σε όλη την Ευρώπη. Ο Άντυ θα μιλήσει για την Ισπανία, θα πω όμως ότι η ισπανική κυβέρνηση φοβάται πολύ ότι θα είναι η επόμενη Ελλάδα. Χτες ο Ισπανός υπουργός Οικονομικών έδωσε συνέντευξη στους Φαϊνάνσιαλ Τάιμς λέγοντας πως η μάχη για το ευρώ θα δοθεί στην Ισπανία. Με άλλα λόγια, χάσαμε τη μάχη στην Ελλάδα. Και συνέχισε, λέγοντας: η Ισπανία είναι μια μεγάλη οικονομία με ορθόδοξη κυβέρνηση που ακολουθεί ορθόδοξη πολιτική. Με άλλα λόγια, θα είμαστε πιο αποτελεσματικοί στο να συντρίψουμε την εργατική τάξη και τους φτωχούς από ότι η ελληνική άρχουσα τάξη. Νομίζω ότι κοροϊδεύει τον εαυτό του.

Κι αυτό με φέρνει στο δεύτερο λόγο γιατί η Ελλάδα είναι τόσο σημαντική. Η Ελλάδα είναι κρίσιμη γιατί εδώ η αντίσταση στην πολιτική της λιτότητας είναι πιο προωθημένη. Ολοι μιλούν για τον εκλογικό σεισμό της 6ης Μάη. Είναι πολύ σημαντικό να καταλάβει κανείς ότι αυτό που έγινε δεν είναι παρά η ακραία έκφραση μιας τάσης που υπάρχει παντού. Το κέντρο έχει συρρικνωθεί. Οπως εδώ, έτσι παντού, τα κόμματα των μνημονίων χάνουν μαζικά την υποστήριξη που είχαν. Ακόμα και στη Γερμανία, η Μέρκελ έχασε εκατομμύρια ψήφους στο πιο σημαντικό κρατίδιο της χώρας.

Η άλλη όψη της συρρίκνωσης του κέντρου είναι η πόλωση και προς τα δεξιά και προς τα αριστερά. Το βλέπουμε στη Γαλλία, με την ψήφο στον πρώτο γύρο των προεδρικών εκλογών για τον Μελανσόν της ριζοσπαστικής αριστεράς, αλλά δυστυχώς και για την Μαρίν Λεπέν της άκρας δεξιάς. Ενα άλλο παράδειγμα είναι η Ολλανδία. Υποτίθεται πως είναι πιο ειρηνικό και αξιοσέβαστο μέρος από την Ελλάδα. Ανήκει στο σκληρό πυρήνα της Ευρωζώνης. Αλλά η ολλανδική κυβέρνηση μόλις κατέρρευσε λόγω της αντιπολίτευσης στην πολιτική της λιτότητας. Ποιος έριξε την κυβέρνηση; Ο Βίλντερς, ο ακροδεξιός ισλαμοφοβικός λαϊκιστής ο οποίος εμφανίστηκε στην ολλανδική πολιτική σκηνή τα τελευταία δυο χρόνια.

Αλλά μπροστά στα γκάλοπ είναι το σοσιαλιστικό κόμμα, ένα ριζοσπαστικό αριστερό κόμμα που είναι ενάντια στη λιτότητα και την ευρωζώνη. Ακόμα και στην ασφαλή, άνετη Βρετανία είχαμε πολύ σκληρές συγκρούσεις από τη νεολαία, μαζικές απεργίες στο δημόσιο τομέα για τις συντάξεις, με την κυβερνητική συμμαχία φιλελεύθερων-συντηρητικών να χάνει ψήφους και υποστήριξη. Ενα ακροδεξιό κόμμα που είναι ενάντια στην ΕΕ κερδίζει ψήφους. Ταυτόχρονα είχαμε την εκλογική επιτυχία του Τζορτζ Γκάλογουεϊ σε μια περιφέρεια που έδωσε σκληρή μάχη ενάντια στη λιτότητα.

Καινούργιο

Προφανώς, η άνοδος της άκρας δεξιάς είναι τρομακτική. Οι επιτυχίες της Μαρίν Λεπέν στη Γαλλία και της Χρυσής Αυγής στην Ελλάδα γεννούν τρόμο. Αλλά το σημαντικό για τους μαρξιστές είναι να εντοπίζουν το καινούργιο σε κάθε κατάσταση. Το καινούργιο είναι η άνοδος της ριζοσπαστικής αριστεράς, όπως του ΣΥΡΙΖΑ και των αντίστοιχων κομμάτων στην υπόλοιπη Ευρώπη. Εν μέρει αυτό είναι αποτέλεσμα της αντίδρασης στην λιτότητα και των πολιτικών που εφαρμόζονται σε όλη την Ευρώπη αλλά δεν είναι μόνο αυτό.

Ο εκλογικός σεισμός ήταν τόσο μεγάλος στην Ελλάδα, λόγω της κλίμακας των αγώνων. Οι 17 γενικές απεργίες και όλοι οι άλλοι αγώνες εκφράστηκαν με το ξεπέταγμα του ΣΥΡΙΖΑ. Είναι θαυμάσιο που ο ΣΥΡΙΖΑ πήγε τόσο καλά στις εκλογές. Ελπίζω να τα πάει καλύτερα στις 17 Ιούνη. Αλλά είναι σημαντικό να κάνουμε δύο παρατηρήσεις πάνω σε αυτό. Η πρώτη είναι ότι η άνοδος του ΣΥΡΙΖΑ είναι έκφραση των αγώνων στο δρόμο. Η δεύτερη είναι ότι όσο καλύτερα τα πάει ο ΣΥΡΙΖΑ, τόσο πιο μεγάλη σημασία έχει να συζητάμε για την πολιτική του.

Θα έλεγα ότι ο ΣΥΡΙΖΑ όπως ο Μελανσόν, ο Γκαλογουεϊ και το Σοσιαλιστικό Κόμμα Ολλανδίας εκφράζουν τον αριστερό ρεφορμισμό. Με άλλα λόγια, είναι δυνάμεις που αυτοπροσδιορίζονται ότι είναι στ' αριστερά των παραδοσιακών σοσιαλδημοκρατικών κομμάτων. Και όταν έχουμε, όπως στην Ελλάδα, την παράδοση σοσιαλδημοκρατικών κομμάτων σαν το ΠΑΣΟΚ στο νεοφιλελευθερισμό, δημιουργείται ένα τεράστιο κενό στ'αριστερά. Ομως, αυτές οι δυνάμεις προσφέρουν μια πιο αριστερή εκδοχή της σοσιαλδημοκρατίας παρά την πλήρη ρήξη μαζί της.

Αυτό δεν προκαλεί έκπληξη. Ακόμα και σε μια τόσο μεγάλη κρίση, οι άνθρωποι δεν μεταπηδάνε από την αποδοχή ακόμα και συντηρητικών ιδεών, στην επανάσταση μέσα σε μια νύχτα. Ατομικά ίσως γίνεται, αλλά συνολικά η τάξη μετακινείται με ένα πολύ πιο σταδιακό τρόπο. Κι αυτό είναι σημαντικό για να καταλάβουμε, όχι μόνο τι γίνεται στην Ελλάδα, αλλά και τις επαναστάσεις στον αραβικό κόσμο. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι στην άλλη όχθη της Μεσογείου εκτιλύσσεται μια επανάσταση. Δεν πρέπει να ξεχνάμε την αιγυπτιακή επανάσταση και ιδιαίτερα το πως η κατάληψη της πλατείας Ταχρίρ επανέφερε την ιδέα της επανάστασης στον 21ο αιώνα.

Είμαι σίγουρος ότι ο Ματ από τις ΗΠΑ θα συμφωνούσε πώς δεν θα μπορούσαμε να φανταστούμε το κίνημα Occupy, που τόσο ενέπνευσε όλο τον κόσμο, χωρίς την αιγυπτιακή επανάσταση. Αλλά αν δούμε την Αίγυπτο, ποιος κερδίζει ψήφους στις εκλογές; Η Μουσουλμανική Αδελφότητα. Και πολλοί στην αριστερά λένε ότι δεν μπορεί να είναι πραγματική επανάσταση με τόση υποστήριξη στους ισλαμιστές.

Στην πραγματικότητα, η Μουσουλμανική Αδελφότητα παίζει το ρόλο ενός σοσιαλδημοκρατικού κόμματος, σα μια γέφυρα ανάμεσα στη συνεργασία με το σύστημα και τη ρήξη με το σύστημα. Οι επιτυχίες της Μουσουλμανικής Αδελφότητας λειτουργούν όχι σαν το τέλος της επανάστασης αλλά σαν βήμα στην επαναστατική διαδικασία.

Πάνω σε αυτό το γενικότερο υπόβαθρο, πρέπει να δούμε τι γίνεται στην Ελλάδα. Ωστόσο, το γεγονός πως ο κόσμος στρέφεται στον αριστερό ρεφορμισμό, κι αυτό είναι κατανοητό, έχει και την προβληματική του πλευρά. Γιατί ο ρεφορμισμός και οι διαφορετικές εκφράσεις του είναι με τη διαχείριση του συστήματος με ένα καλύτερο τρόπο παρά με την ανατροπή του. Πολλοί μου κάνουν κριτική όταν αναφέρομαι στο ΣΥΡΙΖΑ σαν αριστερό ρεφορμισμό. Οταν όμως ο Τσίπρας λέει ότι θέλει να πετύχει ένα πλεονασματικό προϋπολογισμό, αυτό είναι μια τρομερή υποχώρηση στην πολιτική της Τρόικας και του μνημονίου.

Οταν έχεις μια βαθειά ύφεση σαν της Ελλάδας και στόχος σου είναι ένας πλεονασματικός προϋπολογισμός, αυτό που προτείνεις είναι η επέκταση της ύφεσης για πολλά χρόνια. Αυτό δεν είναι λόγος για να βγούμε έξω και ν' αποκηρύξουμε το ΣΥΡΙΖΑ. Πρέπει να καταλάβουμε τις αντιφάσεις της πολιτικής του ΣΥΡΙΖΑ, ο οποίος μέσα σε μια βαθειά οικονομική και πολιτική συγκυρία, πιέζεται ταυτόχρονα από τα πάνω, την άρχουσα τάξη και από τα κάτω, το κίνημα.

Γι΄αυτό είναι τόσο σημαντικό να συνεχίζει να χτίζει κανείς μια ανεξάρτητη επαναστατική αριστερά, γιατί αυτή μπορεί να βοηθήσει να αυξηθεί η πίεση από τα κάτω και να βοηθήσει τους αγώνες που θα φέρουν ακόμα μεγαλύτερες ήττες στην άρχουσα τάξη και την τρόικα. Γι' αυτό το λόγο έχει τεράστια σημασία να συνεχίσετε να χτίζετε το ΣΕΚ και την ΑΝΤΑΡΣΥΑ. Κάνοντάς το αυτό παίζεται κρίσιμο ρόλο για να εξασφαλίσετε ότι το τέλος της ιστορίας στην Ελλάδα θα είναι διαφορετικό από αυτό στη Γερμανία τη δεκαετία του '30.


Andy Durgan, En Lucha, Ισπανία

Ο ισπανικός τύπος είναι αυτές τις μέρες γεμάτος με ένα πράγμα: “κίνδυνος μόλυνσης από την ελληνική κατάσταση”. Ξέρουμε καλά τι εννοούν.

Η κρίση στην Ισπανία έχει συγκεκριμένες ρίζες. Είναι η φούσκα των ακινήτων που στήθηκε στα τέλη της δεκαετίας του '90 και στη δεκαετία του 2000. Αυτό που θα περιγράψω, θα σας ακουστεί πολύ γνωστό. Τα ομόλογα του ισπανικού δημοσίου αξιολογούνται αυτή τη στιγμή όπως τα αντίστοιχα ελληνικά όταν ξεκίνησε η κρίση. Εκατομμύρια δόθηκαν στις τράπεζες. Ιδιαίτερα σε μία από τις μεγαλύτερες τράπεζες στη χώρα, δόθηκαν για να μην καταρρεύσει δεκάδες εκατομμυρια ευρώ, τα ίδια ποσά που έδωσε το δημόσιο για την παιδεία και την υγεία σε ένα χρόνο.

Προφανώς οι θυσίες διαλύουν τις ζωές της εργατικής τάξης. Η ανεργία έχει φτάσει σχεδόν στο 25%. Στους νέους κάτω των 24 έχει φτάσει το 50%. Εχει τεράστια επίδραση στις γυναίκες και τους μετανάστες. Εχουμε μαζικές περικοπές στην υγεία και την εκπαίδευση, σε ένα κράτος πρόνοιας που ήταν έτσι κι αλλιώς το πιο αδύναμο της Ευρώπης. Εχουμε μεταρρυθμίσεις στους εργασιακούς νόμους που αυξάνουν τις απολύσεις, καταργούν ακόμα και τον νόμιμο κατώτατο μισθό των εργατών. Οι εργοδότες μπορούν να περικόπτουν πλέον τους μισθούς με το έτσι θέλω.

Εχουμε το πιο μεγάλο ποσοστό εξώσεων σε όλη την Ευρώπη με 170 εξώσεις κάθε μέρα. Και την ίδια στιγμή το πιο χαμηλό συντελεστή φορολόγησης για τους πλούσιους ενώ η κυβέρνηση δίνει αμνηστία στους φοροφυγάδες. Σύμφωνα με υπολογισμούς, δόθηκε αμνηστία σε 80 δις ευρώ από φοροδιαφυγή. Σίγουρα αυτά σας ακούγονται γνωστά.

Αλλά και κάτι άλλο είναι γνωστό: η εργατική αντίσταση. Το συνδικαλιστικό κίνημα είναι αρκετά αδύναμο λόγω των συνθηκογήσεων που έκαναν οι συνομοσπονδίες του Σοσιαλιστικού και του Κομμουνιστικού Κόμματος στη μετάβαση προς τη δημοκρατία τη δεκαετία του '70. Τα συνδικάτα εξαρτώνται από τις κρατικές επιδοτήσεις, με βάση τις εκλογές στους χώρους δουλειάς, αντί στις συνδρομές των μελών. Ετσι, πολλοί δεν βλέπουν το λόγο να ενταχτούν στα συνδικάτα. Παρόλα αυτά, αν κοιτάξει κανείς τις ώρες εργασίες που έχουν χαθεί από απεργίες, έχουμε ένα από τα μεγαλύτερα ποσοστά απεργιών στην Ευρώπη.

Όσα γίνονται σήμερα εκτελούνται από μια συντηρητική κυβέρνηση που εκλέχτηκε τον περασμένο Νοέμβρη, αλλά ξεκίνησε από τους σοσιαλδημοκράτες, το Σοσιαλιστικό Κόμμα, που υπάκουσε στις εντολές της ΕΕ και του Ομπάμα. Εκοψαν τους μισθούς των δημοσίων υπαλλήλων, πάγωσαν τις συντάξεις, εισήγαγαν περικοπές και αύξησαν τα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης. Το Σεπτέμβρη του 2010 είχαμε γενική απεργία με 5 εκατομμύρια απεργούς, δυστυχώς όμως το αποτέλεσμα των διαπραγματεύσεων που έκανε η συνδικαλιστική ηγεσία ήταν η αποδοχή της αύξησης των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης στα 67. Ετσι πολλοί αναρωτήθηκαν: ποιος ήταν τότε ο λόγος της απεργίας;

Από τότε έχουν αλλάξει δύο πράγματα. Οι σοσιαλιστές άνοιξαν την πόρτα για τους συντηρητικούς και μια δεξιά κυβέρνηση εξαπολύει τη σημερινή φοβερή επίθεση. Το δεύτερο ήταν η αλλαγή στο επίπεδο της αντίστασης με την εμφάνιση του κινήματος της 15η Μάη πέρσι. Οι ρίζες αυτού του κινήματος βρίσκονται στις μάχες του προηγούμενου διάστηματος. Δεν είναι αυθόρμητο όπως παρουσιάζεται. Αλλά χρειάζεται να τονίσουμε δύο στοιχεία. Το πρώτο είναι η δημιουργία μιας οργάνωσης νεολαίας “Χωρίς δουλειά, σύνταξη, σπίτι, φόβο”. Αυτή οργάνωσε τις διαδηλώσεις στη Μαδρίτη και αλλού.

Η άλλη επιρροή που ήταν κεντρική ήταν η επανάσταση στην Αίγυπτο και η κατάληψη στην πλατεία Ταχρίρ. Οι διαδηλώσεις κινητοποίησαν δεκάδες χιλιάδες ανθρώπους αλλά η ριζοσπαστικοποίηση εκτινάχτηκε, με διακόσιες καταλήψεις μέσα σε μια βδομάδα, όταν κάποιες εκατοντάδες διαδηλωτές εκδιώχτηκαν βίαια από τη αστυνομία από την κεντρική πλατεία της Μαδρίτης, την Πουέρτα ντε Σολ.

Είναι κίνημα που στηρίζεται κυρίως από τη νεολαία αλλά εμπλέκει ένα ευρύ φάσμα ανθρώπων. Εχει ιδιαίτερη πολιτική μορφή. Στην αρχή καταπολέμησε τα πολιτικά κόμματα, τα συνδικάτα, για την πραγματική δημοκρατία. Πρέπει να εξηγήσουμε τι σημαίνει αυτό. Οταν μιλάνε για πραγματική δημοκρατία εννοούν να ελέγχει ο κόσμος τι κάνουν οι εκπρόσωποί τους, να μην υπάρχουν προνόμια για τους πολιτικούς και οι άνθρωποι να συμμετέχουν στη πολιτική σε καθημερινή βάση.

Την ίδια στιγμή το κίνημα διαμόρφωσε πρόγραμμα που ήταν αντίθετο στις περικοπές και την πολιτική της τότε σοσιαλιστικής κυβέρνησης, ζητούσε να πάρει ο κόσμος τις τράπεζες και να συμμετέχουν οι εργάτες στη διοίκηση των εργατικών χωρών. Αυτό στην ουσία είναι ένα αντικαπιταλιστικό πρόγραμμα.

Είναι ένα κίνημα πρόκληση για την αριστερά στην Ισπανία. Ενα κομμάτι της ριζοσπαστικής αριστεράς το απέρριψε σε σεχταριστική βάση. Κάποιοι άλλοι μπερδεύτηκαν με τη στάση του ενάντια στα κόμματα και τα συνδικάτα. Όμως είναι ένα ζωντανό και υγιές κίνημα στο οποίο οι επαναστάτες μπορούν να παρέμβουν. Το κίνημα επεκτάθηκε από τις πλατείες σε μια σειρά πολιτικές δράσεις, με πιο σημαντική τον αποκλεισμό του κοινοβουλίου στην Καταλωνία τον περασμένο Ιούνη για να το εμποδίσει να περάσει τα μέτρα λιτότητας. Τα πολιτικά κόμματα τόσο από δεξιά όσο και από τ' αριστερά, αντέδρασαν στο μπλοκάρισμα. Εξοργίστηκαν από την επίθεση στην δημοκρατία τους. Αλλά η πλειοψηφία του λαού έκφρασε τη συμπάθεια και την υποστήριξή της σε αυτή τη δράση. Στις 19 Ιούνη είχαμε πάνω από ένα εκατομμύριο διαδηλωτές στους δρόμους.

Το δεύτερο σημαντικό ήταν η σταδιακή σύνδεση του κινήματος με τους εργατικούς αγώνες. Η δημιουργία καταλήψεων πλατειών έξω από τα νοσοκομεία και η σημαντική ανάπτυξη του κινήματος μέσα στους καθηγητές με μαζικές συνελεύσεις εκπαιδευτικών στη Μαδρίτη έκαναν στο πλάι τις γραφειοκρατικές ηγεσίες των συνδικάτων. Από τότε το κίνημα μοιάζει να έχει εξαφανιστεί αλλά πήγε στις γειτονιές. Η διάθεση που δημιούργησε αυτό το κίνημα συνεχίζει να υπάρχει κι αυτό φάνηκε ιδιαίτερα το περασμένο Σαββατοκύριακο με 150 χιλιάδες διαδηλωτές στη Βερκελώνη και πάνω από 200 χιλιάδες στη Μαδρίτη με μια σημαντική διαφορά: την εμπειρία της εργατικής αντίστασης και ιδιαίτερα της γενικής απεργίας στις 29 Μάρτη. Υπάρχει σαφώς πια διάθεση ταύτισης του απεργιακού κινήματος και των πλατειών. Στη γενική απεργία, 300 χιλιάδες διαδήλωσαν στη Βαρκελώνη και μέσα εκεί μπορούσε κανείς να δει το κομμάτι του κινήματος της 15ης Μάη.

Είναι μια μεγάλη πρόκληση για την αριστερά. Εχουμε χρεοκοπία της σοσιαλδημοκρατίας, αλλά και αδυναμία ως τώρα της ρεφορμιστικής αριστεράς να καλύψει το κενό. Η Ενωμένη Αριστερά, μια συμμαχία γύρω από το Κομμουνιστικό Κόμμα, είχε μικρή άνοδο στις εκλογές της Ανδαλουσίας αλλά κατέληξε να συμμετέχει στην κυβέρνηση της Ανδαλουσίας με το πιο διαφθαρμένο κομμάτι του Σοσιαλιστικού Κόμματος ανακοινώνοντας ότι θα προχωρήσει στον επόμενο γύρο περικοπών που επιβάλλονται από τη Μαδρίτη και η Ενωμένη Αριστερά λέει ότι δεν έχουμε άλλη επιλογή.

Αυτό ανοίγει τεράστιο πεδίο για την αντικαπιταλιστική αριστερά να προσπαθήσει να καθορίσει το κίνημα και να συμμετέχει στην κεντρική μάχη στην Ευρώπη. Γι'αυτό υπάρχει ο φόβος της μόλυνσης από την Ελλάδα. Και θέλουμε να μολυνθούμε από την Ελλάδα, από το πνεύμα του αγώνα και της αντίστασης. Ενα από τα πιο δημοφιλή συνθήματα στη διαδήλωση του περασμένου Σαββάτου που καταφέραμε να το φωνάζουν χιλιάδες ήταν “Οπως στην Ελλάδα, Αντίσταση!”.


Matt Smucker, Occupy Wall Street

Σας μεταφέρω χαιρετισμούς και αλληλεγγύη από το κίνημα “Καταλάβετε τη Γουόλ Στριτ” των ΗΠΑ. Οι αγώνες σας ενάντια στην λιτότητα και τον καπιταλισμό μάς δίνουν έμπνευση αντίστοιχη με αυτή που δίνουν στο κίνημα μας οι “Αγανακτισμένοι” της Ισπανίας και φυσικά η Αραβική Ανοιξη. Βλέπουμε τους εαυτούς μας σαν κομμάτι ενός παγκόσμιου κινήματος, παρά τις ιδιαιτερότητες στις συνθήκες στις οποίες θα ήθελα να αναφερθώ.

Αυτή τη στιγμή γίνονται διαδηλώσεις στο Σικάγο και το Μέριλαντ ενάντια στη Σύνοδο των G8. Σύμφωνα με το BBC, η Μέρκελ εξέφρασε ιδιαίτερη ανησυχία γιατί οι συζητήσεις δεν προχώρησαν όπως ήθελε η γερμανική πλευρά.

Το ηγεμονικό πρόταγμα, που ήταν κυρίαρχο τα τελευταία 30 χρόνια στις ΗΠΑ, αρχίζει να αλλάζει. Ο Φρανς Λανς, που θεωρείται ο πολιτικός αρχιτέκτονας του συντηρητικού αυτού ηγεμονικού προτάγματος των τελευταίων δεκαετιών, σε ιδιωτική συνάντησή του με τους ρεπουμπλικάνους κυβερνήτες, δήλωσε τα παρακάτω: “Φοβάμαι τόσο πολύ αυτό το κίνημα της Γουόλ Στριτ, είμαι τρομοκρατημένος μέχρι θανάτου. Εχει μεγάλη επίδραση στο τι σκέφτεται ο αμερικανικός λαός για τον καπιταλισμό”. Και νομίζω ότι έχει δίκιο. Το κίνημα έχει αλλάξει την μέχρι πρότινος “κοινή λογική” των ανθρώπων.

Για μερικές δεκαετίες, η ενασχόληση του κόσμου με τα κοινά ήταν σε πτωτική πορεία. Πολλοί είχαν υπνωτιστεί από το λεγόμενο “αμερικανικό όνειρο” και την προοπτική της προσωπικής ευημερίας, της δικής τους και της οικογένειάς τους. Υπήρχε σοβαρή έλλειψη ταξικής συνείδησης και ταξικής αλληλεγγύης.

Δεν πρέπει βέβαια να ξεχνάμε ότι πάντα υπήρχε η “άλλη Αμερική”. Πάντα υπήρχαν οργανωμένα κοινωνικά κινήματα, απλά τις τελευταίες δυο δεκαετίες φαινόταν σαν να πηγαίνουμε κόντρα στο ρεύμα. Το σύνθημα “είμαστε 99%” άλλαξε το πλαίσιο της ταξικής συνείδησης. Πολλοί αριστεροί ακαδημαϊκοί έκαναν την κριτική ότι είναι ανακριβές και ασαφές. Καμιά φορά βέβαια είναι καλό να είσαι ανακριβής. Γιατί αυτό το σύνθημα συμπυκνώνει την τεράστια οικονομική ανισότητα στις ΗΠΑ, σε τέτοιο βαθμό που οι άνθρωποι αισθάνονται ότι “τα 'χουν παίξει”. Το κίνημα έχει αλλάξει σημαντικά την κατάσταση.

Στη Νέα Υόρκη και τις άλλες πόλεις έχει γίνει συνήθεια να βγαίνουν οι άνθρωποι στο δρόμο σε βδομαδιάτικη βάση. Γίνονται διαδηλώσεις, πολιορκίες και καταλήψεις σε τράπεζες και συναντήσεις μεγαλομετόχων. Το κίνημα ενάντια στις εξώσεις έχει επίδραση σε πολύ κόσμο. Απεικονίζει την βαθειά κρίση του καπιταλισμού. Γιατί οι φορολογούμενοι στήσαμε τις τράπεζες και αυτοί χωρίς έλεος πετάνε εκατομμύρια ανθρώπους έξω από τα σπίτια τους. Ομάδες διαδηλωτών μπλοκάρουν τις εξώσεις. Πιέζουν τις τράπεζες να αναδιαπραγματευτούν τα δάνεια για να κρατήσει ο κόσμος τα σπίτια του. Αυτά γίνονται σε καθημερινή βάση από τότε που ξέσπασε το κίνημα.

Τα τελευταία 30 χρόνια η αριστερά ήταν διασπασμένη και απομονωμένη. Ολα τα σημαντικά κινήματα, αντιρατσιστικό, για τα δικαιώματα των ομοφυλόφιλων και των γυναικών, για το περιβάλλον, που ήταν κατακερματισμένα, έχουν αρχίσει να συνδέονται. Γίνεται κατανοητό ότι το πολιτικό σύστημα εξυπηρετεί τους λίγους, το 1%, σε βάρος των πολλών. Εχουμε πολύ δρόμο ακόμα μπροστά. Το ότι αμφισβητήσαμε την “κοινή λογική”, δε σημαίνει ότι οι καπιταλιστές, οι τραπεζίτες, οι χρηματιστές θα σηκωθούν και θα φύγουν, αντίθετα θα αντισταθούν. Και για να είμαστε ειλικρινές, έχουμε ακόμα πολύ δρόμο στο να χτίσουμε την ικανότητα ως κοινωνικό κίνημα να έχουμε τη δύναμη να αντεπιτεθούμε.

Σιάτλ 1999

Το κίνημα μας δεν έπεσε από τον ουρανό. Υπάρχουν φυσικά καινούργια στοιχεία που δεν έχουμε ξαναδεί. Προέρχεται όμως και από την αριστερή παράδοση που υπήρχε ήδη. Το πιο γνωστό κίνημα είναι το κίνημα ενάντια στην καπιταλιστική παγκοσμιοποίηση όπως εμφανίστηκε στο Σιάτλ το 1999. Πολλοί μου είπαν ότι το αντικαπιταλιστικό κίνημα ξεκίνησε στις ΗΠΑ. Δεν το ξεκινήσαμε, ενωθήκαμε με το παγκόσμιο κίνημα. Για δυο χρόνια είχαμε μια δυναμική προσπαθώντας να οργανώσουμε σε διεθνή κλίμακα.

Ηταν το πρώτο κίνημα μετά δεκαετίες αλλά ανακόπηκε με την εκλογική νίκη του Μπους και την επίθεση της 11/9. Πολύ σύντομα όμως ο κόσμος άρχισε να σπάει τις αυταπάτες του με τον πόλεμο στο Ιράκ. Προσωπικά στήριζα τότε τις προσπάθειες των “Βετεράνων του Ιράκ Ενάντια στον Πόλεμο”. Τα αναφέρω αυτά για ένα λόγο. Το 2006, οι εκλογές για το Κογκρέσο, παρά τους περιορισμούς που έχουμε με το αυστηρό πολιτικό σύστημα και την εναλλαγή δύο κομμάτων, λειτούργησαν σαν δημοψήφισμα πάνω στο ζήτημα του πολέμου στο Ιράκ. Οι Δημοκρατικοί αύξησαν τις έδρες τους και με την εκλογή δυο χρόνια μετά του Ομπάμα, αποκρυσταλώθηκε η απόρριψη της νεοσυντηρητικής ατζέντας.

Το πρόβλημα είναι ότι ο κόσμος έδειξε μεγάλη υπομονή, περιμένοντας την κυβέρνηση Ομπάμα να υλοποιήσει τις αλλαγές που είχε υποσχεθεί. Μέσα σε αυτή τη διαδικασία έγινε η έκρηξη του κινήματος “Καταλάβετε τη Γουόλ Στριτ”. Ο κόσμος σταμάτησε να περιμένει, ανακαλύπτει ξανά τη συλλογική δράση και την αναγκαιότητά της. Είναι τιμή μας που είμαστε κομμάτι ενός παγκόσμιου κινήματος.


Μαρία Στύλλου, ΣΕΚ

Ποιος πιστεύει σήμερα ότι όλα όσα γίνονται στην Ελλάδα είναι εξαίρεση; Οταν άρχισε η επανάσταση στην Τυνησία μάς έλεγαν ότι έγινε γιατί εκεί υπάρχει καταπίεση. Οταν προχώρησε στην Αίγυπτο μας έλεγαν ότι κι εκεί υπάρχει καταπίεση. Τα ίδια επαναλάμβαναν για κάθε χώρα όπου ο κόσμος εξεγείρονταν. Κι ύστερα άρχισαν οι πλατείες στην Ευρώπη, στην Ισπανία, στη Βαρκελώνη, στη Μαδρίτη, παντού. Προσπάθησαν να μας πείσουν ότι κι αυτό είναι ένα προσωρινό φαινόμενο. Και μετά άρχισε το κίνημα “Καταλάβετε τη Γουόλ Στριτ” που, επειδή γινόταν στην καρδιά του κτήνους, έδωσε έμπνευση παντού. Kι ύστερα αυτά τα κινήματα άρχισαν να συντονίζονται.

Και μετά ήρθε η εργατική τάξη που άρχισε παντού να παλεύει και να αγωνίζεται και να οργανώνει πανεργατικές. Στην αρχή -για να μην ανησυχούν οι σύντροφοι στην Ισπανία ότι η συνδικαλιστική γραφειοκρατία εκεί είναι κάτι εξαιρετικό και ότι το εργατικό κίνημα το ελέγχουν τα κόμματα- κι εδώ, να θυμηθούμε ότι στις 17 Δεκέμβρη του 2009, την ημέρα που η καινούργια τότε κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ περνούσε τον προϋπολογισμό στη Βουλή, η συνδικαλιστική γραφειοκρατία, τελείως πουλημένη, δεν έκανε για πρώτη φορά, πανεργατική απεργία.

Ανησυχούσαμε τότε, γιατί σε έναν προϋπολογισμό που ξεκινούσε τη λιτότητα, δε θα υπήρχε απάντηση. Και πήραν την πρωτοβουλία κάποιοι εργάτες και κάποιοι αντικαπιταλιστές και με μεγάλο δισταγμό και κάποια κόμματα από τη ρεφορμιστική αριστερά, να οργανώσουμε την πρώτη πανεργατική. Λέγοντας πως ό,τι και να κάνει η συνδικαλιστική γραφειοκρατία, έχουμε τη δυνατότητα να απαντήσουμε, την περιφρονούμε. Ετσι μπήκε το 2010, με τη ΓΣΕΕ να αναγκάζεται να κηρύξει την πρώτη πανεργατική χωρίς να την οργανώνει, να την καλεί για την τιμή των όπλων. Ετσι ξεκίνησε το κίνημα.

Δεν υπάρχουν, λοιπόν, εξαιρέσεις ούτε στον τρόπο που κινούνται οι εργάτες, ούτε στον τρόπο που κινούνται οι γραφειοκράτες. Κι άρχισε αυτή η ζωντάνια και μαχητικότητα στους εργατικούς χώρους να οργανώνεται. Γιατί υπήρχε μια μεγάλη μάχη μπροστά, να τα πάρουν όλα, όλες τις κατακτήσεις με τα μνημόνια. Κι αρχίζει να αλλάζει το σκηνικό. Από εκεί που οι συνδικαλιστές καλούσαν απεργία όποτε ήθελαν, άρχισε μέσα στους εργατικούς χώρους ο κόσμος να μαθαίνει και να διεκδικεί ο ίδιος γενικές απεργίες από τη ΓΣΕΕ.

Φτάσαμε στη γενική απεργία στις 5 Μάη 2010 όχι γιατί την ήθελε η ΓΣΕΕ αλλά γιατί αναγκάστηκε από μια σειρά συνδικάτα, της Κοινής Ωφέλειας και άλλα. Θυμηθείτε εκείνη τη μεγάλη συγκέντρωση έξω από τη ΓΣΕΕ. Σηκώθηκε ο Παναγόπουλος στην εξέδρα να μιλήσει και έφαγε γιούχα από τη ΓΕΝΟΠ και όλα τα παλιά κομμάτια του ΠΑΣΟΚ αναγκάζοντάς τον να κατέβει κάτω. Από τότε ο Παναγόπουλος δεν έχει τολμήσει ποτέ να ξανανέβει και να μιλήσει σε συγκέντρωση, βγάζει πάντα κάποιους άλλους να φάνε το γιαούρτι. Κι έτσι ο κόσμος προχώρησε ακόμα περισσότερο, λέγοντας ότι αφού έχουμε τη δυνατότητα να αναγκάζουμε το συνδικάτο να καλεί απεργία, θα καλούμε απεργίες μόνοι μας ακόμα κι αν τα συνδικάτα δε θέλουν.

Φτάσαμε το 2012 που τα συνδικάτα δεν ήθελαν ξανά απεργία γιατί στήριζαν την κυβέρνηση Παπαδήμου κι οργανώθηκε η πρώτη απεργία από τα κάτω, στις 17 Γενάρη, ο συντονισμός ενάντια στα κλεισίματα και τις απολύσεις. Ηταν από τις μεγαλύτερες απεργίες, από τις πιο πετυχημένες, με κόσμο που ξεκίναγε από την Ομόνοια και έφτανε μέχρι το Σύνταγμα, με τα συνδικάτα να συντονίζονται και να φτιάχνουν συντονιστικά και να δίνουν τις μάχες.

Συντονισμός

Ετσι αυτή η τάξη, που πριν τρία χρόνια της έλεγαν ότι δεν μπορεί να κάνει απεργία όταν κατεβαίνει ο προϋπολογισμός, που νόμιζαν οι συνδικαλιστές ότι την είχαν στην τσέπη τους, που νόμιζαν οι γραφειοκράτες ότι θα τη βγάλουν με δύο εθιμοτυπικές 24ωρες μέσα στη χρονιά, έφτασε να κάνει τις 17 γενικές απεργίες. Ακόμα κι όταν της το αρνήθηκαν, έφτασε να κάνει τις δικές τις απεργίες, να οργανώνει τις επιτροπές μέσα στους εργατικούς χώρους όχι μόνο τις απεργιακές, αλλά επιτροπές που άρχισαν να έχουν μόνιμο χαρακτήρα, ένα συντονισμό μεταξύ τους. Ετσι σήμερα, όταν συζητάμε για εργατικό έλεγχο στους εργατικούς χώρους και τους κλάδους, να μην είναι ιδεολογήματα των επαναστατών, να μην είναι ιδέες από το '17 και το '36, να είναι κύτταρα που οργανώνονται και συζητάνε για το επόμενο βήμα, για την επόμενη μέρα, για το τι θα κάνουν από τη Δευτέρα. Αυτές ήταν μάχες που δόθηκαν και τις έχουμε κερδίσει κι έτσι χρειάζεται να συνεχίσουμε.

Χρειάζεται να θυμηθούμε κι άλλα πράγματα. Σε αυτές τις μάχες δεν φτάσαμε απλώς επειδή ο κόσμος, οι εργάτες και η νεολαία αντέδρασαν όταν ήρθε το μνημόνιο και οι επιθέσεις. Χρειάζεται να θυμηθούμε όλη τη δεκαετία του 2000, όχι μόνο στην Ελλάδα. Να θυμηθούμε το διεθνές κίνημα. Το Σιάτλ ήταν η αυγή ενός νέου κινήματος, που αμφισβητούσε τον καπιταλισμό. Μπορεί να ξεκίνησε από τη νεολαία, από μια μικρή μειοψηφία, απλώθηκε όμως σα φλόγα, παντού, ήρθε στην Ευρώπη, άρχισαν να οργανώνονται συλλαλητήρια ενάντια στους G8, στο ΔΝΤ, στην ΕΕ και συνεχίζονται ακόμα.

Αυτό το κίνημα, ενώ προσπάθησαν με τους βομβαρδισμούς και την τρομοκρατία και την ισλαμοφοβία του Μπους να το ανακόψουν, να το σταματήσουν, μετατράπηκε σε ένα τεράστιο αντιπολεμικό κίνημα που για τρία χρόνια δεν άφηνε τον Μπους να προχωρήσει, έδινε έμπνευση στην αντίσταση στο Ιράκ, στη Μέση Ανατολή και την Παλαιστίνη και που ταυτόχρονα έγινε ο συνεκτικός κρίκος για τη συνέχεια. Η έμπνευση αυτή εκφράστηκε στην Ελλάδα και πριν τις απεργίες, σε ένα κίνημα νεολαιίστικο που κατέλαβε τα πανεπιστήμια, όπως και στη Γαλλία.

Μην ξεχνάμε τις μεγάλες φοιτητικές και μαθητικές καταλήψεις του 2006 και πώς αυτό το κίνημα δεν ήταν απλά διαδηλώσεις, αλλά επιβεβαίωσε ότι δεν υπάρχουν πια μονοθεματικά κινήματα, στο κάθε κίνημα μπορείς να πατήσεις για την επόμενη μάχη, για το επόμενο στάδιο, για τη γενίκευση. Ηταν σημείο καμπής για την Ευρώπη και την Ελλάδα. Ετσι ξεκίνησαν οι καταλήψεις, έτσι έπεσε η Γιαννάκου κι έδωσε έμπνευση σαν κίνημα και σαν επιτυχία και σαν νίκη στο εργατικό κίνημα για να συνεχίσει.

Δεν είναι λοιπόν το γονίδιο των Ελλήνων, είναι η δεκαετία και οι μάχες που δώσαμε, μάχες πολιτικές, οικονομικές, ιδεολογικές. Σε ένα κόσμο που άρχισε να κινείται, από εκεί που πίστευε ότι είναι μόνος τους σε αυτά που έβλεπε τη δύναμή του, ότι μπορεί να τα βάζει με μεγαθήρια, ότι μπορεί να σταματήσει το ΔΝΤ και όλους.

Ετσι, όταν άνοιξε η κρίση, όταν κατέρρευσε η Λήμαν Μπράδερς, όταν άνοιξαν οι μαζικές απολύσεις και περικοπές, όταν άνοιξε η κατά μέτωπο επίθεση με τα μνημόνια και τα μέτρα, υπήρχε προετοιμασία. Οχι των επαναστατών μεσα σε κάποια δωμάτια, αλλά ενός κινήματος που είχε μάθει να συγκρούεται, ενός κινήματος που δεν είχε εμπιστοσύνη στους από πάνω, που είχε αρχίσει να αλλάζει τις ιδέες του, που είχε συλλογικότητα, είχε μαχητικότητα. Δεν είναι κανένα ελληνικό δαιμόνιο, είναι οι μάχες που έδωσε το κίνημα, οι μάχες που έδωσαν οι επαναστάστες μέσα σε αυτό το κίνημα, οι μάχες των αντικαπιταλιστών.

Ετσι φτάσαμε σε αυτό το σημείο, όχι μόνο να υπάρχουν οι 17 πανεργατικές, όχι μόνο από Δευτέρα να οργανώνουμε την 18η και την 19η, αλλά να γίνονται εκλογές και να καταρρέουν τα κόμματα της κυρίαρχης τάξης. Το κόμμα που είχε επιβάλει το μνημόνιο να πέφτει στο 14% και τώρα να μην ξέρει αν θα πάρει το 10%. Και ο συνεργάτης του μνημόνιου να καταρρέει έστω κι αν προσπαθεί να μαζέψει ό,τι σκατό υπάρχει μέσα στη δεξιά για να το κάνει κόμμα.

Αυτή είναι η εικόνα τους. Η Μέρκελ έκανε δήλωση που προσπαθούν να την κρύψουν ότι μαζί με τις επόμενες εκλογές στην Ελλάδα πρέπει να γίνει και δημοψήφισμα για το ευρώ. Εχουν χεστεί επάνω τους. Σκέφτονται, να τους δεσμεύσουμε για να φανεί ότι σε αυτές τις εκλογές θα ψηφίσουν υπέρ του ευρώ. Δε θα ψηφίσουν μόνο αριστερά, θα δεσμευτούν. Το Γιώργο Παπανδρέου τον παραίτησαν γιατί τόλμησε τον Οκτώβριο να ζητήσει δημοψήφισμα. Τώρα φοβούνται επειδή από τις κάλπες βγήκε αριστερά και η προοπτική είναι από τις επόμενες κάλπες να ενισχυθεί ακόμα περισσοτερο η αριστερά.

Και δεν είναι μόνο τι βγαίνει από τις κάλπες, αλλά τι υπάρχει πίσω από τις κάλπες. Αυτό το κίνημα δεν αφήνει κανέναν να κοιμηθεί ήσυχο, ούτε και την αριστερά. Αυτό το κίνημα και αυτή η τάξη και αυτή η αντικαπιταλιστική αριστερά έχει γίνει φόβητρο στα όνειρα όχι μόνο της κυρίαρχης τάξης αλλά και της αριστεράς που θέλει να κερδίσει αλλά που ξέρει τι έχει να αντιμετωπίσει στ' αριστερά της.

Χαιρόμαστε για τις μάχες που έχουμε να δώσουμε, ταυτόχρονα για την εικόνα ότι δεν είμαστε η εξαίρεση. Η αντικαπιταλιστική αριστερά έχει βάλει την αποδέσμευση-ρήξη με το ευρώ. Προσπαθούν να μας πείσουν ότι την επόμενη μέρα θα πεινάσουμε, δε θα 'χουμε πετρέλαιο, δε θα 'χουμε τίποτα. Εμείς λέμε τίποτα από αυτά δε θα συμβεί. Οχι γιατί θα κρυφτούμε στην ελλαδίτσα μας, όχι γιατί θα κάνουμε υποτίμηση και θα έχουμε τη δραχμούλα μας, όχι γιατί θα κάνουμε παραγωγική ανασυγκρότηση με άλλο μοντέλο, αλλά γιατί έχουμε τα αδέρφια μας σε όλο τον κόσμο, στην Ευρώπη, στην Αμερική και παντού.

Αυτή είναι η δύναμή μας. Οταν η επανάσταση στη Γερμανία ξεκίνησε το 1918 κι ήταν η ελπίδα ότι η επανάσταση από τη Ρωσία θα απλωθεί σε όλη την Ευρώπη, σε όλα τα εργοστάσια της Πετρούπολης, μπήκαν μεγάλα καλάθια, τενεκέδες και σεντόνια και ζητούσαν από κάθε εργαζόμενο να περάσει από εκεί και να αφήσει κάτι για την γερμανική επανάσταση. Πολύς κόσμος δεν είχε λεφτά, έβγαζε τις βέρες του και τις άφηνε για να μετατραπούν σε οτιδήποτε χρειάζονταν η επανάσταση, σε προπαγάνδα, σε πολεμοφόδια. Γιατί όταν αρχίζει η επανάσταση, χρειάζονται κι αυτά. Εμείς δεν ζητάμε τις βέρες, ποιος φοράει πια βέρες, μπορεί να τις έχει πουλήσει κιόλας.

Ζητάμε τη συμπαράσταση. Ζητάμε κυρίως οι απεργίες να απλωθούνε σα φλόγα παντού. Εξω από το ευρώ, οι σύντροφοί μας σε όλες τις χώρες θα είναι μαζί μας. Αποδέσμευση και διαγραφή του χρέους. Αυτοί θα χρεοκοπήσουν, εμείς θα κερδίσουμε. Η Ελλάδα είναι μπροστά γιατί στηρίζεται στους ώμους όχι μόνο της εργατικής τάξης εδώ αλλά στους ώμους ενός διεθνούς κινήματος και των επανασταστών που κι εδώ και αλλού παλεύουν μαζί μας. Σύντροφοι, θα νικήσουμε!