Δεν θα πρέπει να ξεχνάμε ότι οι προκάτοχοι της θέσης της Λαγκάρντ στο ΔΝΤ, ο Ροντρίγκο Ράτο και ο Ντομινίκ Στρος Καν έχουν προβλήματα με το νόμο. Η ίδια η Λαγκάρντ, βρίσκεται κάτω από έρευνα κατηγορούμενη για κατάχρηση εξουσίας όταν ήταν υπουργός Οικονομίας της Γαλλίας για μια μεγάλη «δωρεά» προκειμένου να χρηματοδοτηθεί η προεκλογική καμπάνια του Σαρκοζί για την προεδρία το 2007.

 

 

Το ΔΝΤ είναι συνεπώς ένα ταιριαστό σύμβολο του δυτικού καπιταλισμού,  προστάζει τον κόσμο, αλλά είναι πλημμυρισμένο από την βρωμιά. Δρα σαν μια ενισχυτική δύναμη για τον νεοφιλελευθερισμό, που όμως μετά το οικονομικό κραχ του 2007-8 έχει αναγκαστεί να παραδεχτεί ότι δεν πάνε όλα καλά στην παγκόσμια οικονομία.

 

Έτσι, ενώ η Λαγκάρντ έκανε την έξυπνη, το ΔΝΤ εξέδωσε την εξαμηνιαία έκθεσή του για την οικονομία. Αυτή περιείχε μια μελέτη που υποστηρίζει ότι η χρηματοοικονομική κρίση έχει δημιουργήσει μόνιμη ζημιά στην παγκόσμια ανάπτυξη.

 

Η μελέτη παρακολουθεί την ανάπτυξη του δυνητικά παραγόμενου προϊόντος. Με τον όρο αυτό εννοεί το ύψος της παραγωγής που μπορεί να επιτευχθεί χωρίς να προκληθεί αύξηση στον δείκτη του πληθωρισμού. Προβλέπει ότι στις αναπτυγμένες οικονομίες η ανάπτυξη του δυνητικά παραγόμενου προϊόντος με δυσκολία μπορεί να σηκωθεί από ένα μέσο όρο 1,3% τα χρόνια 2008-14 σε 1,6% τα χρόνια 2015-20. Είναι ένα ποσοστό χαμηλότερο από το 2,25% της περιόδου 2001-7.

 

Το ΔΝΤ προβλέπει επίσης ότι οι «αναδυόμενες» οικονομίες – όπως η Κίνα, η Ινδία και η Βραζιλία- θα επιβραδύνουν. Οι αντίστοιχοι ρυθμοί ανάπτυξης του δυνητικά παραγόμενου προϊόντος αναμένεται να πέσουν από 6,5% το 2008-14 σε 5,2% το 2015-20.

 

Αυτοί οι αριθμοί δεν δείχνουν τόσο χάλια, αλλά, αν το ΔΝΤ έχει δίκιο, η ανάπτυξη στις πλούσιες χώρες θα συνεχίσει, όπως το θέτει ο μαρξιστής οικονομολόγος Μάικλ Ρόμπερτς, να σέρνεται λίγο πάνω από εκεί που βρισκόταν στην Μεγάλη Ύφεση του 2008-9.

 

Υπάρχει μια διαμάχη ανάμεσα στους αστούς οικονομολόγους σχετικά με το γιατί συμβαίνει αυτό. Ο Λόρενς Σάμερς, πρώην υπουργός των ΗΠΑ και κύριος οικονομικός σύμβουλος του Μπάρακ Ομπάμα, επαναφέρει τη θέση περί «μόνιμης στασιμότητας», που πρωτοϋποστηρίχτηκε από τους οπαδούς του Κέυνς την δεκαετία του ’30 και υποστήριζε ότι ο καπιταλισμός πάσχει από μια έλλειψη αποτελεσματικής ζήτησης που τον καταδικάζει να επιβραδύνει την ανάπτυξη. Η γιατριά που πρότεινε ο Κέυνς ήταν μικρότερη οικονομική ανισότητα και περισσότερες δημόσιες επενδύσεις. 

 

Ο αριστερός φιλελεύθερος οικονομολόγος Τζέιμς Γκάλμπρεϊθ, που βρίσκεται κοντά στην κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ στην Ελλάδα, υποστηρίζει ότι το πρόβλημα είναι βαθύτερο και έχει να κάνει με παράγοντες όπως η παρακμή της στρατιωτικής δύναμης των ΗΠΑ και το τέλος του φθηνού πετρελαίου. Άλλοι οικονομολόγοι βλέπουν τα αίτια της «μόνιμης στασιμότητας» σε παράγοντες όπως η κάμψη στην τεχνολογική πρόοδο ή η γήρανση του πληθυσμού στις δυτικές κοινωνίες.

 

 

Αυτό που είναι ενδιαφέρον σε αυτή τη διαμάχη είναι ότι αναδεικνύει ότι ακόμα και ένα οχυρό του νεοφιλελευθερισμού όπως το ΔΝΤ αναγνωρίζει σήμερα ότι ο καπιταλισμός είναι βαθιά άρρωστος. Η συνταγή του ΔΝΤ είναι αναμενόμενη-περισσότερες «μεταρρυθμίσεις» υπέρ της ελεύθερης αγοράς, σαν και αυτές που απαιτεί η Λαγκάρντ από την Ελλάδα.

 

Με μια έννοια, αυτή η διάγνωση μπορεί να βρίσκεται κοντά στην αλήθεια. Οι «μεταρρυθμίσεις» σήμερα μεταφράζονται σε μια σειρά διαφορετικές μεθόδους προκειμένου να αδυνατίσουν οι οργανωμένες δυνάμεις της εργασίας και έτσι να γίνει πιο δύσκολο οι εργάτες να αντισταθούν ενάντια στην μεγαλύτερη εκμετάλλευση.  

 

Αυτό συμβαδίζει με την εξήγηση της επιβράδυνσης της ανάπτυξης που δίνουν μαρξιστές σαν τον Μάικλ Ρόμπερτς. Ότι αυτό που υποβόσκει κάτω από το κραχ και την βαθιά ύφεση είναι μια μακροχρόνια μείωση της κερδοφορίας που επηρεάζει όλες τις μεγάλες καπιταλιστικές οικονομίες.

 

Τα αφεντικά έχουν χρησιμοποιήσει την κρίση για να συμπιέσουν την εργατική τάξη, αλλά αυτό δεν έχει σηκώσει τα κέρδη αρκετά ψηλά ώστε να αποκτήσουν αυτοπεποίθηση και να προχωρήσουν σε επενδύσεις. Το ΔΝΤ υπολογίζει ότι οι ιδιωτικές επενδύσεις στις αναπτυγμένες οικονομίες έχουν υποχωρήσει κατά 25% το 2008-14, συγκρινόμενες με τις προβλέψεις που γίνονταν το 2007.  

 

Αντί να προχωρούν σε παραγωγικές επενδύσεις, οι πολυεθνικές, ως συνήθως, σπρώχνουν τα λεφτά στις χρηματαγορές. Οι χρηματιστηριακές φούσκες  φουσκώνουν σε όλο τον κόσμο, με πιο χαρακτηριστική περίπτωση την Κίνα. Δεν προκαλεί μεγάλη έκπληξη το γεγονός ότι βετεράνοι νεοφιλελεύθεροι σαν τον Σάμερς στρέφονται προς το κράτος για την σωτηρία.  Αλλά ας κρατάει μικρό καλάθι.