Διεθνή - Εξέγερση στην Τυνησία

Η αφορμή δόθηκε όταν ο 26χρονος Μοχάμεντ Μπουαζιζί, αυτοπυρπολήθηκε όταν του κατάσχεσαν τα φρούτα και τα λαχανικά που πουλούσε επειδή δεν είχε άδεια. Ο Μπουαζιζί τελικά πέθανε στο νοσοκομείο στις αρχές Γενάρη. Ηταν ένας από τους χιλιάδες νέους στην Τυνησία που παρότι έχουν πτυχίο Πανεπιστημίου αναγκάζονται να κάνουν δουλειές του ποδαριού, παράνομες ή νόμιμες, για να επιβιώσουν.

Χιλιάδες τέτοιοι νέοι μαζί με άλλους ανέργους και εργαζόμενους βγήκαν στους δρόμους να διαμαρτυρηθούν ζητώντας μειώσεις στις τιμές των τροφίμων και αυξήσεις στους μισθούς. Η αστυνομία του καθεστώτος αντιμετώπισε τις κινητοποιήσεις με ωμή βία από την πρώτη στιγμή. Η τακτική αυτή δεν έφερε αποτελέσματα. Τα συνδικάτα πήραν πρωτοβουλίες για αντίστοιχες διαμαρτυρίες και σε άλλες περιοχές της χώρας και ο κόσμος παντού πήρε μέρος αψηφώντας την καταστολή. Η ένωση των δικηγόρων προχώρησε σε μια πρωτοφανή απεργία που είχε 95% συμμετοχή καταγγέλλοντας την κρατική βία. Οι νεκροί σήμερα έχουν φτάσει τους 20.

Η Τυνησία δεν έχει κάποιου είδους παράδοση σε τέτοια γεγονότα. Θεωρείται το πιο σταθερό καθεστώς της περιοχής και ο δικτάτορας Ζάιν Μπεν Αλί βρίσκεται στην εξουσία συνεχώς από το 1987. Οι χώρες της Δύσης, ΗΠΑ και Ευρωπαϊκή Ένωση έχουν αρμονικές σχέσεις με το καθεστώς και δεν κάνουν το παραμικρό παράπονο για την παραβίαση των πολιτικών και ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Ο Μπεν Αλί νομιμοποιεί το καθεστώς του με ψευτο-εκλογές στις οποίες παίρνει το 90-95%. Βασικός εμπορικός εταίρος της Τυνησίας είναι η ΕΕ, και από το 1995 έχουν υπογράψει συνθήκη σύνδεσης. Αυτό δεν εμποδίζει το καθεστώς να παγώνει τα ευρωπαϊκά κονδύλια που έχουν στόχο ανθρωπιστικές οργανώσεις. Το ΔΝΤ μέσα στο 2010 έδωσε συγχαρητήρια στην κυβέρνηση Μπεν Αλί για το πώς χειρίστηκε την κρίση. Η πραγματικότητα είναι πως ο προηγούμενος γύρος παρέμβασης του ΔΝΤ στη χώρα οδήγησε σε μαζικές ιδιωτικοποιήσεις. Η δημόσια περιουσία κατέληξε στα χέρια δύο οικογενειών, η μία είναι η οικογένεια Μπεν Αλί (του προέδρου) και η άλλη είναι η οικογένεια Τραμπελσί (της συζύγου του προέδρου).

Η εξέγερση στην Τυνησία δεν στρέφεται λοιπόν μόνο ενάντια στις αυξημένες τιμές των τροφίμων και στην ανεργία, αλλά και ενάντια στο διεφθαρμένο καθεστώς του Μπεν Αλί.

Και στην Αλγερία

Λίγες μέρες μετά τα πρώτα γεγονότα στην Τυνησία, ξέσπασαν μαχητικές διαδηλώσεις στην Αλγερία, με κέντρο τις φτωχογειτονιές του Αλγερίου. Μέσα στις επόμενες βδομάδες, είχαν πραγματοποιηθεί συγκρούσεις σε μια σειρά πόλεις. Σε πολλές περιπτωσεις οι διαδηλωτές επιτέθηκαν σε κυβερνητικά κτίρια, σε εφορίες, σε τράπεζες και σε ό,τι συμβολίζει τον πλούτο. Ενα από τα βασικά συνθήματα των διαδηλωτών ήταν «Δώστε μας ζάχαρη», καθώς η τιμή του βασικού αυτού τροφίμου υπερδιπλασιάστηκε μέσα στους τελευταίους μήνες. Σε συνδυασμό με τις αυξήσεις στο αλεύρι και στο λάδι, το κόστος επιβίωσης για το πιο φτωχό κομμάτι του πληθυσμού εκτοξεύτηκε.

Η Αλγερία βρίσκεται σε κατάσταση στρατιωτικού νόμου από το 1992, και έτσι κάθε κινητοποίηση είναι επισήμως παράνομη. Παρόλα αυτά, η κυβέρνηση αναγκάστηκε να αναβάλει ακόμη και τους ποδοσφαιρικούς αγώνες του πρωταθλήματος για να μην μετατραπούν σε διαδηλώσεις. Οι συλληφθέντες έχουν ξεπεράσει τους 1100 και υπάρχουν τουλάχιστον πέντε νεκροί. Ένα μεγάλο μέρος των συλληφθέντων είναι ανήλικοι και από αυτούς πολλά είναι μικρά παιδιά. Η κυβέρνηση αναγκάστηκε τελικά να ανακοινώσει μειώσεις στις τιμές των τροφίμων, να υποσχεθεί ότι θα συνεχίσει τις επιδοτήσεις στα βασικά τρόφιμα και θα παγώσει προσωρινά κάποιους δασμούς και φόρους.

Τα γεγονότα στις δύο χώρες της Βόρειας Αφρικής συνεχίζουν το νήμα των μεγάλων εξεγέρσεων για τις τιμές των τροφίμων που έγιναν το 2007-2008. Τότε, αντίστοιχες σκηνές διαδραματίστηκαν σε πάνω από 30 φτωχές χώρες του πλανήτη. Μετά το 2008 οι τιμές υποχώρησαν, όμως ο ΟΗΕ μόλις την περασμένη βδομάδα ανακοίνωνε ότι «επίκειται σοκ στις τιμές των τροφίμων» και πως ο δείκτης τιμών των γεωργικών προϊόντων έχει ξεπεράσει τα επίπεδα της κρίσης του 2007-2008. Μόλις τον περασμένο Οκτώβρη, οι ταραχές στη Μοζαμβίκη έδειξαν ότι η κατάσταση ξαναγίνεται εκρηκτική. Κάποια από τα καθεστώτα του λεγόμενου «τρίτου» κόσμου μόλις και μετά βίας επιβίωσαν από την κρίση του 2007-2008, και η σημερινή κρίση έρχεται να ξαναβάλει την προοπτική της αποσταθεροποίησης και της εξέγερσης στην ημερήσια διάταξη.

INFO: Διαβάστε επίσης στο άρθρο “Η κρίση των τροφίμων” στο περιοδικό Σοσιαλισμός από τα Κάτω Νο70 τεύχος Σεπτέμβρη-Οκτώβρη 2008