Η εργατική καρδιά της επανάστασης

Αυτή η έκκληση δεν είναι θεωρητική. Η δράση της εργατικής τάξης στην Αίγυπτο υπήρξε καθοριστικός παράγοντας που οδήγησε στην απονομιμοποίηση και την αποσταθεροποίηση του καθεστώτος Μουμπάρακ για να φτάσουμε ως τα φετινά γεγονότα.

Στις αναφορές στα ελληνικά ΜΜΕ, λίγοι θυμίζουν ότι το «Κίνημα της 6ης Απρίλη» που παρουσιάζεται συνήθως ως το κίνημα των νέων με όπλο το φέισμπουκ και το τουΐτερ, ήταν μια πρωτοβουλία για συμπαράσταση σε μια εργατική απεργία.

Η πορεία των πραγμάτων είχε ως εξής. Το Δεκέμβρη του 2006, 3000 εργάτριες σε μία από τις μεγαλύτερες βιομηχανίες της περιοχής Μαχάλα ελ-Κούμπρα προχώρησαν σε μια κίνηση που είχε αλυσιδωτές επιπτώσεις. Ξεσηκώθηκαν διεκδικώντας τα δεδουλευμένα δύο μηνών και κάνοντας πορεία μέσα στο χώρο δουλειάς μπήκαν στα τμήματα των αντρών φωνάζοντας: «Πού είναι οι άντρες; Οι γυναίκες είναι εδώ». Σε λίγο όλη η υφαντουργία με 27 χιλιάδες εργάτες ήταν στο πόδι. Κρατήσανε σε κατάληψη το χώρο τους για τρεις μέρες, παρά την περικύκλωση της αστυνομίας. Η μάχη εκείνη κέρδισε πολλά από τα αιτήματά της. Το αποτέλεσμα ήταν ότι μέσα στο αμέσως επόμενο διάστημα, όλες οι υφαντουργίες στο Δέλτα του Νείλου, όπου βρίσκεται και η Μαχάλα ξεκίνησαν απεργίες και κινητοποιήσεις. Δυο μήνες μετά την αρχική απεργία, στον αγώνα βγήκαν οι ψαράδες του Δέλτα.

Αυτές οι απεργίες κλόνισαν δυνατά έναν από τους βασικούς πυλώνες που κρατούσε σταθερό το καθεστώς Μουμπάρακ –τον κρατικά ελεγχόμενο συνδικαλισμό. Η υποτιθέμενη εργατική συνομοσπονδία δεν είναι παρά ένας από τους μηχανισμούς του κράτους. Οι συνδικαλιστές είναι διορισμένα στελέχη του Μουμπάρακ και βασική τους δουλειά ήταν να εμποδίζουν να ξεσπάσουν αγώνες, να κινητοποιούν με το ζόρι κόσμο για φιλοκαθεστωτικές εκδηλώσεις και να οργανώνουν το χαφιεδισμό μέσα στους εργατικούς χώρους.

Από τα κάτω

Αυτός ο αυστηρός έλεγχος δεν έφτανε ποτέ μέχρι το επίπεδο των εργοστασιακών επιτροπών. Εκεί πολλές φορές εκλέγονταν πραγματικοί αγωνιστές, αλλά έμεναν ασυντόνιστοι μεταξύ τους. Ο αγώνας της Μαχάλα οδήγησε σε συντονισμό από τα κάτω και οι επίσημοι συνδικαλιστές παρέμειναν «κρατούμενοι» μέσα στην κατάληψη από τους ίδιους τους εργάτες.

Το παράδειγμα της υφαντουργίας πέρασε γρήγορα σε άλλους τομείς, κυρίως στις υπηρεσίες. Οι εφοριακοί αποδείχθηκαν η πρωτοπορία αυτού του κινήματος. Βγήκαν σε απεργία διαρκείας και εξέλεξαν απεργιακή επιτροπή ανεξάρτητη από τα κρατικά συνδικάτα. Η απεργία κράτησε τρεις μήνες και συνδυάστηκε με καταλήψεις δρόμων. Ο αγώνας νίκησε, αλλά η απεργιακή επιτροπή αποφάσισε να μην διαλυθεί. Αντίθετα, έχοντας πλέον ένα δίκτυο αντιπροσώπων από κάθε επαρχία της χώρας, σχημάτισε στην πράξη μια «ομοσπονδία» εφοριακών που θα έμενε ζωντανή για να ελέγχει αν το υπουργείο θα έκανε πράξη τις υποσχέσεις. Για πρώτη φορά ένας μεγάλος χώρος αποκτούσε τέτοια οργάνωση. Το καθεστώς τρομοκρατήθηκε. Οσοι είχαν βρεθεί στο Φεστιβάλ του ΣΕΚ, Μαρξισμός 2008, είχαν την ευκαιρία να ακούσουν τον ηγέτη τους, Καμάλ Αμπού Εΐτά. Οι επίσημοι «συνδικαλιστές» προσπάθησαν να τον εξαγοράσουν προσφέροντάς του θέση στους μηχανισμούς. Σήμερα, αν παρακολουθήσει κανείς Αλ Τζαζίρα θα δει τον Καμάλ στην πρώτη γραμμή του αγώνα στην πλατεία Ταχρίρ.

Το επόμενο σημαντικό βήμα για το εργατικό κίνημα ήρθε στις 6 Απρίλη του 2008 όταν οι εργάτες της Μαχάλα είχαν αποφασίσει ότι θα ξαναπροχωρήσουν σε απεργία σε όλη την κλωστοϋφαντουργία, έχοντας αυτή τη φορά ένα πολύ πιο προχωρημένο αίτημα, την καθιέρωση εθνικού κατώτατου μισθού. Η πρωτοβουλία νέων για τις 6 Απρίλη πήρε την πρωτοβουλία να μετατρέψει την 6η Απρίλη σε γενική «μέρα οργής» κατά του καθεστώτος. Το αποτέλεσμα ξάφνιασε. Τα διεθνή πρακτορεία περιέγραφαν με έκπληξη ότι τα περισσότερα σχολεία στο Κάιρο ήταν άδεια και άρα ένα μεγάλο μέρος εργατών είχε ακολουθήσει ένα απεργιακό κάλεσμα, παρότι είχε προκύψει εντελώς ανεπίσημα.

Συνεπώς, η σημερινή επαναστατική διαδικασία στην Αίγυπτο κάθε άλλο παρά έπεσε απο τον ουρανό. Έχει γερές ρίζες στους αγώνες των προηγούμενων χρόνων και μια δυνατή εργατική καρδιά.