Συνέντευξη
Πώς παλέψαμε μέσα στο καλοκαίρι των Ιουλιανών - Μια μαρτυρία

Ιουλιανά ‘65

Θα παραθέσουμε την μαρτυρία ενός από τους συντρόφους μας, ο οποίος μαζί με άλλους έπαιξε πρωταγωνιστικό ρόλο στα γεγονότα του Ιούλη ‘65, σαν μέλος της τότε Τροτσκιστικής Οργάνωσης “Εργατική Πρωτοπορία” γνωστός (από τον Σταλινικό και Παπαντρεϊκό τύπο) ως «ο σωματώδης με το κόκκινο πουκάμισο», τον οποίον μεταλλάξανε …σε αστυνομικό προβοκάτορα.
“…Ήμασταν σαν μεθυσμένοι από την προσωρινή συμπάθεια που είχαμε αποκτήσει, αφού για πάνω από ένα μήνα μας έβλεπαν καθημερινά να είμαστε μπροστά -μπροστά στις διαδηλώσεις, συγκρουόμενοι με την αστυνομία και τις μηχανοκίνητες αύρες. Παρά και ανεξάρτητα από τη δύναμή μας, εμείς οι τροτσκιστές της Εργατικής Πρωτοπορίας, όπως και μια άλλη τροτσκιστική ομάδα που είχε διασπαστεί από τους «εισοδιστές» των Παμπλικών του ΚΔΚΕ, η Εργατική Δημοκρατία, μια άλλη ομάδα του Μάκη Παπούλια- Πέτρουλα (που λίγο πριν συνομιλούσαν με τους Τροτσκιστές), επίσης πολλοί σύντροφοι και αγωνιστές ανένταχτοι του ΚΔΚΕ που δεν συμφωνούσαν να κάνουν τον «αρουραίο» χωμένοι μέσα στην ΕΔΑ και στους Λαμπράκηδες (εισοδισμός σουί-γκένερις) και πολλοί Λαμπράκηδες που δεν ήταν για δενδροφυτεύσεις και φόνευμα καμπιών στον Υμηττό, πορείες ειρήνης κτλ και πάντα οι σύντροφοι του περιοδικού Αναγέννηση, της τότε Κινεζόφιλης τάσης. Είχαμε συνειδητά δημιουργήσει στο πι και φι επιτροπές αγώνα, οι οποίες αγκάλιαζαν 50-100 μαχητικότατους διαδηλωτές. Είχαμε φτιάξει και συμφωνήσει στα πεταχτά και προφορικά ένα πρόγραμμα δράσης. Θα ήμασταν πάντα μαζί και αν μας διέλυαν θα είχε όμως η κάθε ομάδα συγκεκριμένο σημείο επανασύνδεσης. Η πάλη μας δεν ήταν μόνο ενάντια στις αφηνιασμένες στην κυριολεξία αστυνομικές ορδές, αλλά και ενάντια στους «πυροσβέστες» της ΕΔΑ, οι οποίοι πάσχιζαν πάντα και με κάθε θυσία να αποτρέψουν τις συγκρούσεις με την αστυνομία στο όνομα της ομαλής εξέλιξης.
Η βαναυσότητα της αστυνομίας που έκανε άγριες επιδρομές ακόμα και μέσα σε άσχετα Λεωφορεία και βάραγαν στο ψαχνό, γριές γέρους και παιδιά, είχε θεριέψει το μίσος του λαού. Οι μάζες δεν μπορούσαν να ξεχάσουν το μεγάλο νεκρό μας Σωτήρη Πέτρουλα. Αυτό το επαναστατικό κλίμα εμείς της “Εργατικής Πρωτοπορίας” και όχι μόνο, το καλλιεργήσαμε και το ανεβάσαμε στον ανώτατο βαθμό που θα μπορούσε μια ολιγάριθμη ομάδα επαναστατών. Εκείνη την ημέρα (και ως το πρωί) καμιά 15αριά τέτοιες ομάδες ευκίνητες και θαρραλέες με συνδέσεις με μηχανάκια μεταξύ τους, «κυριέψαμε» την Αθήνα. Mε ένα ανθρώπινο μοχλό 40-50 ατόμων και ένα ρυθμικό εε-ωωππ-εε-ωωππ, αναποδογυρίζονταν τα τεράστια πυροσβεστικά οχήματα στη μέση του δρόμου. Με πραγματική αυτοθυσία, παιδαρέλια πετάγανε πίσω τα καπνογόνα. Η Αθήνα της αντιπαροχής και της πολυκατοικίας, ήταν ένα απέραντο γιαπί, και τα καρότσια γεμάτα πέτρες να αδειάζουν στα κεφάλια των ορδών της καταστολής. Οι αλυσίδες που υπήρχαν τότε κατά μήκους των πεζοδρομίων για τους πεζούς και οι τουμπαρισμένες αντλίες στην Πανεπιστημίου έξω από το σινεμά ΡΕΞ κοντά στην Ομόνοια, έγιναν γερά οδοφράγματα.
Οι οικοδόμοι του 1960-1 μας είχαν δείξει πώς να ξηλώνουμε τα πεζοδρόμια και οι θρυμματισμένες πλάκες έγιναν γερό όπλο στα χέρια μας. Με το όπλο των βρεγμένων μαντηλιών στο πρόσωπό μας και με τις πορτοκαλόφλουδες στα μάτια μας που μας έδειχναν μάτια κιτρινισμένα, όπως και με το άναμμα φωτιών στη μέση του δρόμου για να διαλύεται ο καπνός από τις καπνογόνες βόμβες που κατά εκατοντάδες εξαπολύονταν από τις ορδές του αστικού κράτους εναντίον μας. Μια χούφτα επαναστατών δίχως μηχανισμό επικεφαλής 500-600 νεαρών, μπορέσαμε και κρατήσαμε το κέντρο της πόλης στα χέρια μας. Ξεφτιλίσαμε τις ιδέες του “ισχυρού” και παντοδύναμου κράτους, που διοχέτευαν στο λαό για χρόνια. Κουρασμένοι, αλλά γεμάτοι ενθουσιασμό το διαλύσαμε τις πρωινές ώρες. Έτσι κι΄αλλιώς δεν υπήρχε άλλη διέξοδος…
Η άλλη μέρα
Την άλλη μέρα που όλοι οι αντιδραστικοί συνήλθαν από τον τρόμο τους, άρχισαν με τον τύπο τους να κριτικάρουν την κυβέρνηση για την ανικανότητα να προφυλάξει την Αθήνα από “αλήτες, Αναρχικούς και Τροτσκιστές”. (Όλες οι εφημερίδες 21/8/65). Οι “κεντρώες” και ας μη φανεί παράξενο οι αριστερές Αυγή και Αλλαγή, έγραψαν ότι τα γεγονότα τα έκαναν χαφιέδες προβοκάτορες και μάλιστα ο αρχηγός τους …ένας σωματώδης αστυνομικός με κόκκινο πουκάμισο τους καθοδηγούσε. Έως εκεί έφτασε το χάλι των σταλινικών της ΕΔΑ. Αλλά τίποτα δεν τους εμπόδισε να πάνε την άλλη μέρα στον υπουργό Δημόσιας Τάξης Αλαμανή και να του πουν ότι τα γεγονότα τα δημιούργησαν εξτρεμιστές και τροτσκιστές. Όλοι εμείς που ήμασταν στους δρόμους σε καθημερινή βάση (πρωί και βράδυ), γνωρίζαμε ότι ο γιγαντόσωμος νεαρός δεν ήταν άλλος παρά μόνο ένας και ότι τάχα μου το σενάριο με τα πολλά κόκκινα πουκάμισα με τους πολλούς πράκτορες μεταμφιεσμένους σε Λαμπράκηδες, ήταν ένα άτιμο ψέμα και σατανικός φτιαχτός μύθος. Οι εφημερίδες του «Κέντρου και της …Αριστεράς» δεν μπόρεσαν να καταλάβουν τις απότομες μεταβολές στις συνειδήσεις των μαζών και τις απότομες ανατροπές στους συσχετισμούς των ταξικών δυνάμεων. Η κατάληψη του κέντρου της Αθήνας, οι πυρπολήσεις και τα οδοφράγματα, έδειχναν ένα τοπικίστικο δυϊσμό εξουσίας, η γενική απεργία λίγες μέρες πριν και η κατάληψη των δρόμων, έδειξαν με μέγιστη διαφάνεια, ποιο ήταν το πραγματικό κοινωνικό περιεχόμενο των γεγονότων. Από την άλλη μεριά, η μοναρχική αντίδραση και η αστυνομία προσπαθούσαν να εκφοβίσουν τους μικροαστούς να μην ταλαντεύονται προς τη μεριά του επαναστατημένου προλεταριάτου με τις «ερυθρές» πυρκαγιές, τα οδοφράγματα, το ξήλωμα των πεζοδρομίων, τη γενική απεργία και το πηγαίο αυθόρμητο των εξεγερμένων μαζών που εξέφραζαν οι συνειδητοί επαναστάτες. Έτσι εξηγείται ότι μια διακοσάρα επαναστάτες έπαιξαν ένα δυσανάλογο ρόλο και έγιναν κατά διαστήματα και σε ένα ορισμένο στάδιο του ταξικού αγώνα, μπροστάρηδες και οδηγητές στην καθημερινή πράξη σε εκατοντάδες χιλιάδες εξεγερμένους όλο το καυτό καλοκαίρι του 1965.

Χρήστος Τζουρντός, ηγετικό στέλεχος της Τροτσκιστικής οργάνωσης ΕΡΓΑΤΙΚΗ ΠΡΩΤΟΠΟΡΙΑ στην πριν Χούντα περίοδο και σημερινό μέλος ΣΦΕΑ-Σύνδεσμος Φυλακισμένων και Εξόριστων Αγωνιστών. Από Εργατική Δράση 20 Αυγούστου 1989.