Καταπίεση και απελευθέρωση
Άγρια “σοδειά” γυναικοκτονιών: Πάλη για την Απελευθέρωση των Γυναικών

Απεργιακή 8 Μάρτη 2024, Αθήνα. Φωτό: Μάνος Νικολάου

Δεκαέξι γυναικοκτονίες, πάνω από δεκαοκτώ χιλιάδες καταγγελίες για ενδοοικογενειακή βία είναι ο αιματοβαμμένος απολογισμός του 2024 για τον σεξισμό που η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας απλώνει, αναπαράγει και θρέφει μέσα στην κοινωνία. Οι δηλώσεις του υφυπουργού Υγείας, Δ. Βαρτζόπουλου αποκαλύπτουν με ωμότητα την αντίληψη αυτής της κυβέρνησης για τα ζητήματα της σεξιστικής βίας απέναντι στις γυναίκες αλλά και για τη “φύση” των γυναικών: “Όταν κάποιος είναι επιθετικός, είναι επιθετικός επειδή είναι γεννημένος επιθετικός... σε όλη την πανίδα, σε κάθε μορφή εμβίων όντων το αρσενικό είναι πάντοτε επιθετικό... γιατί αυτό είναι το οποίο στη φύση κυνηγάει την τροφή... το θηλυκό είναι για άλλες δουλειές, για να τίκτει... άρα είναι η φύση των πραγμάτων το αρσενικό να είναι το επιθετικό, κατά συνέπεια η έννοια της γυναικοκτονίας πραγματικά έχει μια βιολογική βάση". 

Η δολοφονία όμως της Κυριακής Γρίβα έξω από το αστυνομικό τμήμα των Αγίων Αναργύρων τον Απρίλιο του 2024 έβαλε στην ημερήσια διάταξη ζητήματα που η κυβέρνηση και η κυρίαρχη αφήγηση απέφευγαν συστηματικά. Δικαίως, η οργή του κινήματος στράφηκε απέναντι στο ρόλο της αστυνομίας. Λίγα μέτρα έξω από το ΑΤ και μετά την περιβόητη ατάκα “το περιπολικό δεν είναι ταξί” η Κυριακή απέδειξε με το θάνατό της ότι αυτό που μας χρειάζεται δεν είναι περισσότερη αστυνόμευση, δεν είναι περισσότερη καταστολή. 

Στις 7 Γενάρη ολοκληρώνεται η δημόσια διαβούλευση του νομοσχεδίου του υπουργείου Δικαιοσύνης για την ενδοοικογενεική βία. Είναι ένα νομοσχέδιο που στον πυρήνα του θεωρεί ότι οι γυναικοκτόνοι θα εξαφανιστούν λόγω της αυστηροποίησης του νομικού πλαισίου. Είναι μέτρα καταδικασμένα να αποτύχουν.

Τους τελευταίους μήνες εξελίσσεται και μια άλλη προσπάθεια από τα κυρίαρχα ΜΜΕ. Η ψυχιατρικοποίηση των δολοφόνων. Είναι μια προκλητική προσπάθεια που όμως και πάλι πέφτει στο κενό. Η υπόθεση του μπάτσου της Βουλής που επί χρόνια βίαζε, κακοποιούσε όλη του την οικογένεια και αντί να κρατείται σε φυλακές βρίσκεται σε ψυχιατρική κλινική ξεσηκώνει θυμό. Τα περιστατικά βιασμών μέσα στα ΑΤ ή των κακοποιήσεων από αστυνομικούς δεν είναι οι “εξαιρέσεις” στον κανόνα αλλά ο κανόνας για την ΕΛ.ΑΣ. Γι’΄αυτό καμία, κανένας και κανένα δε μπορεί να εμπιστευτεί τους κατασταλτικούς μηχανισμούς του αστικού κρατους- και τα δικαστήρια- ότι μπορούν να λύσουν τα ζητήματα αυτά. 

Την ίδια περίοδο που η κυβέρνηση φαίνεται πρόθυμη να καταστείλει, να αυστηροποιήσει το νομικό πλαίσιο και να διαφημίσει τα γραφεία ενδοοικογενειακής βίας της ΕΛ.ΑΣ., ο Σύλλογος Εργαζομένων στη Γενική Γραμματεία Ισότητας των Φύλων (που έχει αποσπαστεί στο νεοσύστατο υπουργείο κοινωνικής συνοχής και οικογένειας) προχωρούσε σε απεργιακές κινητοποιήσεις διεκδικώντας τα δεδουλευμένα τους, τη στελέχωση και τη μονιμοποίηση εργαζομένων στη γραμμή ΣΟΣ 15900 και άλλα τμήματα της γραμματείας. Έγραφαν στο δελτίο τύπου που κυκλοφόρησαν στις 7/11/24: “Σε λίγες μέρες, με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα για την Εξάλειψη της Βίας κατά των Γυναικών στις 25 Νοεμβρίου, η πολιτική ηγεσία αναμένεται να τονίσει τη σημασία που έχει η αντιμετώπιση της έμφυλης βίας στην κυβερνητική ατζέντα. Ωστόσο, η Γραμμή 15900 και όλο το δίκτυο δομών της ΓΓΙΑΔ εξακολουθούν να αντιμετωπίζονται ως «πειραματικές δομές» με ημερομηνία λήξης που χρηματοδοτούνται μέσω προγραμμάτων ΕΣΠΑ. Όμως η ανάγκη για την υποστήριξη των γυναικών θυμάτων βίας είναι διαρκής κι αυτό συνεπάγεται ότι υπάρχει ανάγκη για μόνιμες δομές και μόνιμο προσωπικό. Την ίδια στιγμή, ο αρμόδιος κρατικός φορέας αντικειμενικά υποβαθμίζεται, καθώς, όχι μόνο δεν ενισχύεται σε προσωπικό, αλλά αποδυναμώνεται”. 

Αν αυτή είναι η εικόνα μίας πτυχής του κοινωνικού κράτους που θα όφειλε να προστατεύει τις γυναίκες, η εικόνα των υπολοίπων κομματιών είναι εξίσου διαλυμένη. Οι επιθέσεις ιδιωτικοποίησης και συρρίκνωσης υπηρεσιών του δημοσίου από την πλευρά της κυβέρνησης χτυπούν με δυσανάλογο τρόπο τις γυναίκες της εργατικής τάξης. Η ακρίβεια, οι χαμηλοί μισθοί, οι ελαστικές σχέσεις εργασίας καθιστούν ευάλωτες τις γυναίκες. Ο νόμος της υποχρεωτικής συνεπιμέλειας της Νέας Δημοκρατίας αφήνει εκτεθειμένες γυναίκες και παιδιά στα χέρια κακοποιητών. Η ανάγκη για ιδιωτικοποιημένη αναπαραγωγή της εργατικής τάξης μέσα στον καπιταλισμό είναι η ρίζα του σεξισμού που από αυτήν απορρέουν κάθε λογής ιδεολογήματα για να την δικαιολογήσουν αλλά και κάθε λογής οικονομικά μέτρα για να την κάνουν δυνατή. 

Στη χρονιά που μας πέρασε η Νέα Δημοκρατία ψήφισε νόμους που ιδιωτικοποιούν την ψυχική Υγεία, τον παιδικό καρκίνο, κομμάτια ολόκληρα της δημόσιας Υγείας, την Παιδεία. Οι δήμοι ουδέποτε στηρίχθηκαν για δημιουργία δομών για κακοποιημένες γυναίκες ή για συμβουλευτικά κέντρα. Τα σχολεία αντί να στηρίζονται με ειδικά μαθήματα για τα ζητήματα του σεξισμού χτυπιούνται με περικοπές ακόμα και στην ειδική εκπαίδευση. Τα ελάχιστα γυναικολογικά νοσοκομεία αλλά και κλινικές του ΕΣΥ αντιμετωπίζουν τις επιθέσεις του Άδωνι και του δόγματος “πατρίς-θρησκεία-οικογένεια”. Η ανατροφή των παιδιών γίνεται δυσβάσταχτη διότι το κράτος έχει αποσυρθεί ολοκληρωτικά από αυτήν, η ζωή των γυναικών γίνεται πολλαπλάσια δυσκολότερη και οι ανισότητες μεταξύ αντρών και γυναικών γιγαντώνονται.  

Αυτές οι συνθήκες είναι που ανοίγουν το δρόμο σε κάθε λογής Μίχους να χτυπούν, να εκβιάζουν, να βιάζουν και να δολοφονούν. Δεν μπορεί να ανάγεται σε ζήτημα “ατομικής ευθύνης” αν μία γυναίκα θα βρει το θάρρος να καταγγείλει τον κακοποιητή της όταν δεν εξασφαλίζεται τίποτα στα θύματα κακοποίησης. Τον Ιούνιο του 2024 μία γυναίκα μαχαιρώθηκε μέχρι θανάτου από τον πρώην σύντροφό της στην Αττική. Τον είχε καταγγείλει σαράντα φορές της και είχε κάνει τρεις μηνύσεις πριν την σκοτώσει.  

Αν λάβουμε υπόψη όλα τα προηγούμενα, η πάλη για την απελευθέρωση των γυναικών, την εξάλειψη τις σεξιστικής βίας έχει σημαντικό σταθμό τη σύγκρουση με την κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας. Η διεκδίκηση αυξήσεων στους μισθούς, και συλλογικών συμβάσεων προστατεύει τις γυναίκες από οικονομικούς εκβιασμούς. Η πάλη για δημόσιους βρεφονηπιακούς σταθμούς και δημόσια σχολεία κάνει ζήτημα κοινωνικό το μεγάλωμα των παιδιών και όχι ιδιωτικό- προσωπικό δηλαδή της κάθε γυναίκας ή εργατικής οικογένειας. Αντίστοιχα και η πάλη για τις δημόσιες δομές Υγείας. Η πραγματικά ελεύθερη και δωρεάν πρόσβαση στη γυναικολογική εξέταση, την αντισύλληψη, τη γέννα, την έκτρωση, την πρόληψη και την αντιμετώπιση του γυναικείου καρκίνου. Ο αγώνας για μονιμοποίηση των συμβασιούχων απαλλάσει τις γυναίκες που εργάζονται σε τέτοιες δουλειές αλλά και την υπόλοιπη εργατική τάξη από την μόνιμη απειλή της ανεργίας. Η μάχη για να μην περάσουν οι διαγραφές των φοιτητών προασπίζεται το δικαίωμα των γυναικών στη μόρφωση και καταστέλλει το φούντωμα των ιδεών ότι δε χρειάζεται να σπουδάζουν οι γυναίκες δότι θα ήταν προτιμότερο να γεννάνε σε αυτή την ηλικία.

Μέσα στην περίοδο που ζούμε όμως, της καταστροφικής μανίας του καπιταλισμού είναι μάχες που ανοίγουν το δρόμο για τη συνολική ανατροπή αυτού του συστήματος. Το εργατικό κίνημα έχει βάλει στην ημερήσια διάταξή του και τα ζητήματα του σεξισμού. Οι πρωτοβουλίες της “Κίνησης για την απεργιακή 8 Μάρτη” έχουν παίξει κρίσιμο ρόλο σε αυτό τον προσανατολισμό. Επί εφτά χρόνια η 8η Μάρτη έχει μετατραπεί σε απεργία στέλνοντας το μήνυμα ότι η εργατική τάξη στο σύνολό της, γυναίκες και άντρες, μπορεί να τσακίσει τις σεξιστικές διακρίσεις και το σύστημα που τις γεννά. Τα βήματα του κινήματος ενάντια στο σεξισμό έχουν επιταχυνθεί τα τελευταία χρόνια και από βηματισμός έχουν γίνει ορμητικό τρέξιμο. Χρειάζεται να βάλουμε στο κέντρο της προσπάθειας μας ότι μια κοινωνία στην οποία έχουμε το συλλογικό έλεγχο είναι αυτή που μπορεί να δώσει την πραγματική λύση απέναντι στον σεξισμό, την καταπίεση και την εκμετάλλευση.