O ακροδεξιός πρόεδρος της Αργεντινής Χαβιέ Μιλέι αναδείχθηκε νικητής των ενδιάμεσων εκλογών της Κυριακής στη χώρα. Το κόμμα του Libertad Avanza πήρε 40,7% των ψήφων έναντι 31,7% της Περονιστικής αντιπολίτευσης κερδίζοντας έτσι 13 από τις 24 έδρες στην Γερουσία και 64 από τις 127 έδρες στην Βουλή.
«Συγχαρητήρια στον πρόεδρο Μιλέι, κάνει υπέρχοη δουλειά», έτρεξε να γράψει στο Truth Social o Τραμπ. Ο Τραμπ είχε ξεκαθαρίσει ότι θα στήριζε την Αργεντινή με ένα οικονομικό πακέτο που μπορεί να φτάσει τα 40 δισ δολάρια μόνο αν τον ικανοποιούσε το αποτέλεσμα των εκλογών.
«Δεν θα χάσουμε τον χρόνο μας με την Αργεντινή, αν το κόμμα του Μιλέι χάσει τις εκλογές». Με αυτό το σχόλιο πριν τις εκλογές στο περιθώριο μίας συνάντησης με τον “αναρχοκαπιταλιστή” Μιλέι (όπως ο ίδιος αυτοαποκαλείται) στον Λευκό Οίκο, ο Τραμπ προχώρησε σε μία ωμή παρέμβαση στα εσωτερικά της Αργεντινής πριν τις ενδιάμεσες εκλογές.
Η συντριπτική ήττα του Μιλέι στις εκλογές για την περιφέρεια του Μπουένος Άιρες, στις 7 Σεπτεμβρίου τρομοκράτησε τα αφεντικά και τις διεθνείς αγορές. Την Παρασκευή 24 Οκτωβρίου, δύο μέρες πριν την διεξαγωγή των ενδιάμεσων εκλογών οι τιμές των κρατικών ομολόγων της Αργεντινής υποχωρούσαν ενώ η κατρακύλα του πέσο δεν είχε σταματημό.
Το πέσο της Αργεντινής έχει υποστεί μία δραματική πτώση, φτάνοντας στα 1.478 πέσο ανά δολάριο ΗΠΑ, σε σύγκριση με τα 360 πέσο που ήταν τον Δεκέμβριο του 2023 όταν ο Μιλέι εξελέγη νέος πρόεδρος της Αργεντινής. Η πολιτική της υποβάθμισης του πέσο στράγγιξε τα συναλλαγματικά αποθέματα της Αργεντινής σε αμερικάνικα δολάρια παρά τα πακέτα στήριξης από ΔΝΤ και ΗΠΑ.
Η πολιτική της σύνδεσης του πέσο με το δολάριο με το επιχείρημα ότι αυτό μπορεί να εξασφαλίσει μία σταθερότητα τιμών, ευεργετική σε περίοδο πληθωριστικών πιέσεων, δεν είναι η πρώτη φορά που αποτυγχάνει. Η Αργεντινή δεν έχει ξεπεράσει ακόμα την κρίση του 2001. Η κρίση αυτή επανέρχεται με εξάρσεις που συμβαδίζουν με την μακρόσυρτη κρίση του καπιταλισμού και είναι πιο πυκνές και πιο έντονες. Η χρηματοπιστωτική κρίση του 2008, η κρίση χρέους του 2010 και τα πληθωριστικά κύματα του 2022 αποτελούν αναταράξεις που βάζουν την Αργεντινή στο κέντρο του κάδρου της κρίσης και της χρεωκοπίας.
Παρά την νίκη της Libertad Avanza στις ενδιάμεσες εκλογές δεν θα είναι εύκολο για τον Μιλέι να συνεχίσει το πρόγραμμά του που περιλαμβάνει άγριες περικοπές για τις δημόσιες δαπάνες, ιδιωτικοποιήσεις και μία σειρά από φοροαπαλλαγές και “κίνητρα” για τους καπιταλιστές. Μέσα στο καλοκαίρι ο Μιλέι υπέγραψε διάταγμα για την ιδιωτικοποίηση της Agua y Saneamientos Argentinos (AySA), της δημόσιας εταιρείας ύδρευσης και αποχέτευσης, με επικρατέστερο αγοραστή την MEΚOROT, την κρατική εταιρεία νερού στο Ισραήλ.
Κατά την διάρκεια της θητείας του ο Μιλέι έχει ήδη προχωρήσει στην ιδιωτικοποίηση της Aerolíneas Argentinas, της δημόσιας κρατικής αεροπορικής εταιρίας, λιμανιών, σιδηροδρόμων και του συνταξιοδοτικού συστήματος. Προκειμένου να συνεχίσει τις μεταρρυθμίσεις στο φορολογικό σύστημα και τα εργασιακά θα πρέπει να προχωρήσει σε συνεργασία με την αντιπολίτευση καθώς και πάλι δεν έχει την απαιτούμενη πλειοψηφία στην Βουλή και την Γερουσία.
Θα πρέπει επίσης να αντιμετωπίσει την αντίσταση των από τα κάτω που έχει αποδειχθεί ένας καθοριστικός παράγοντας αποσταθεροποίησης της κυβέρνησης Μιλέι. Οι τρεις γενικές απεργίες που έχει προκηρύξει η CGT κατά την έως τώρα θητεία του Μιλέι ενάντια στην λιτότητα και την μείωση της αγοραστικής δύναμης είχαν μαζική συμμετοχή.
Διαδηλώσεις
Εκατοντάδες χιλιάδες φοιτητές, δάσκαλοι και πανεπιστημιακοί διαδήλωσαν τον Σεπτέμβριο στο Μπουένος Άιρες ενάντια στην υποχρηματοδότηση της Παιδείας. Οι μαζικές διαδηλώσεις των συνταξιούχων ενάντια στην διάλυση του ασφαλιστικού συστήματος που αντιμετώπισαν την βίαιη καταστολή της αστυνομίας περιφρουρήθηκαν από τους οπαδούς της Μπόκα Τζούνιορς και της Ρίβερ Πλειτ σε μία μοναδική στιγμή ενότητας των οπαδών των δύο ομάδων. Στις 9 Αυγούστου στο Μπουένος Άιρες διαδήλωσαν δεκάδες χιλιάδες σε μια από τις μεγαλύτερες κινητοποιήσεις στην ιστορία της Αργεντινής σε συμπαράσταση με την Παλαιστινιακή Αντίσταση ενάντια στην γενοκτονία.
Τα σύννεφα της κρίσης στην Αργεντινή έρχονται σε μία περίοδο που αμφισβητείται η παντοκρατορία του αμερικάνικου ιμπεριαλισμού στην Λατινική Αμερική, την πίσω αυλή των ΗΠΑ. Οι ΗΠΑ βλέπουν τον Μιλέι σαν έναν σύμμαχο στην περιοχή προκειμένου να περιορίσουν την αυξανόμενη παρουσία του κινέζικου ιμπεριαλισμού. Η κινέζικη BYD (Built Your Dreams) που είναι ο μεγαλύτερος κατασκευαστής ηλεκτρικών οχημάτων παγκοσμίως, ανακοίνωσε ότι διπλασίασε τον ρυθμό πωλήσεων στο Μεξικό μέσα στο 2025. Η Κίνα έχει αναδειχθεί στον μεγαλύτερο αγοραστή του πετρελαίου της Βενεζουέλας, με το 90% της εξαγωγής πετρελαίου της χώρας με τα μεγαλύτερα κοιτάσματα πετρελαίου στον κόσμο, να κατευθύνεται σε κινέζικα διυλιστήρια. Εξάλλου η Κολομβία και η Κίνα υπέγραψαν συμφωνία για την ένταξη της νοτιοαμερικάνικης χώρας στο μεγάλο κινεζικό πρόγραμμα υποδομών των "Νέων Δρόμων του Μεταξιού", ενώ η Κίνα είναι πλέον ο σημαντικότερος εμπορικός εταίρος της Κούβας μετά τη Βενεζουέλα με συμφωνίες στον τομέα της ενέργειας.
Η επιλογή του Μάρκο Ρούμπιο στην θέση του Υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ συμβολίζει την διάθεση των ΗΠΑ να οριοθετήσουν την Λατινική Αμερική σαν περιοχή ελέγχου τους. Ο ίδιος, γιος πλούσιων κουβανών του Μαϊάμι, έχτισε το πολιτικό του προφίλ υποστηρίζοντας την ανατροπή κυβερνήσεων από τη Λατινική Αμερική έως τη Μέση Ανατολή και την Ασία.
Έτσι μέσα σε λίγες εβδομάδες οι ΗΠΑ έχουν κλιμακώσει την στρατιωτική τους παρουσία στην Καραϊβική. Ο Υπουργός Άμυνας, Πιτ Χέγκσεθ, διέταξε την μετακίνηση του αεροπλανοφόρου USS Gerald R. Ford, του μεγαλύτερου αεροπλανοφόρου στον κόσμο από τη Μεσόγειο την Παρασκευή. Έχει προηγηθεί η αποστολή πολεμικών πλοίων, ενός πυρηνικού υποβρυχίου καθώς και F-35, σε αυτό που περιγράφουν ως “εκστρατεία κατά των διακινητών ναρκωτικών”. Στην πραγματικότητα στο στόχαστρο βρίσκονται ο πρόεδρος Μαδούρο και ο Γκουστάβο Πέτρο, πρώτος αριστερός πρόεδρος της Κολομβίας τον οποίο ο Ρούμπιο χαρακτήρισε τρελό.
Ο ανταγωνισμός ΗΠΑ-Κίνας κλιμακώνεται και στην Λατινική Αμερική. Η αντίσταση του κινήματος στην Αργεντινή ενάντια στα σχέδια του Μιλέι είναι η ελπίδα ότι τα πράγματα μπορούν να αλλάξουν από τα κάτω όχι μόνο για την Αργεντινή αλλά σε ολόκληρη την Λατινική Αμερική.
Κώστας Πολύδωρος