“Το απαγορευμένο ποδήλατο” της Χάιφα Αλ Μανσούρ

Το καταφέρνει μέσα από μια πολύ απλή ιστορία. Η δεκάχρονη ηρωίδα, η Ουάτζα έχει μια αδιανόητη επιθυμία: να αποκτήσει ποδήλατο. Σε μια ηλικία που κανονικά πρέπει να αρχίσει να φοράει την ολόσωμη μαντήλα και οι γονείς της να σκέφτονται με ποιόν να την παντρέψουν, η Ουάτζα ακούει ξενόφερτη ποπ μουσική, φοράει πάνινες ελβιέλες, μιλάει με αγόρια της ηλικίας της και –αν είναι δυνατόν- ονειρεύεται ένα πράσινο ποδήλατο. Επόμενο είναι να γίνει στόχος της διευθύντριας του σχολείου της, η οποία την καλεί να συμμορφωθεί, τη στιγμή που η ίδια φημολογείται ότι έχει... εραστή. Κι όλ’αυτά κάτω από τη σκιά της Θρησκευτικής Αστυνομίας, του καναλιού του Κορανίου, ενός ολόκληρου πλέγματος σχέσεων που έχει μετατρέψει την καθημερινή ζωή στη Σαουδική Αραβία σε ένα βασίλειο του παραλόγου, και ακόμη πιο πολύ για τα πιο καταπιεσμένα μέλη της κοινωνίας, τις γυναίκες, που δεν έχουν καν φωνή για να ακουστούν.

Οι αντιφάσεις είναι τεράστιες. Από τα πιάτα των δορυφορικών και το ίντερνετ περνούν καθημερινά ένα σωρό πληροφορίες και εικονες του παγκοσμιοποιημένου καπιταλισμού που εκθέτουν τη σαουδική κοινωνία στους πιο απλούς πειρασμούς. Την ίδια στιγμή, οι οπισθοδρομικές ιδέες επιβάλλονται αλλά και καλλιεργούνται στα μυαλά των απλών ανθρώπων που προσπαθούν να εκλογικεύσουν τις καταστάσεις. Η μητέρα της Ουάτζα εργάζεται στην εκπαίδευση αλλά επειδή δεν επιτρέπεται στις γυναίκες να οδηγούν, ταλαιπωρείται από τον μισθωμένο σωφέρ, ο οποίος είναι μετανάστης χωρίς πράσινη κάρτα.

Ο πατέρας της σκέφτεται το δεύτερο γάμο για να αποκτήσει τον πολυπόθητο γιό, που η γυναίκα του δεν μπορεί να του δώσει λόγω ενός γυναικολογικού προβλήματος στη γέννα της Ουάτζα. Αν και αγαπιούνται, η ζωή τους γίνεται κόλαση για να τηρήσουν τις κοινωνικές συμβάσεις, για να προστεθεί ένα κλαδί με άρρενα διάδοχο στο γενεαλογικό δέντρο του πατέρα της Ουάτζα. Παρεμπιπτόντως, ο ίδιος δουλεύει στα πετρέλαια στην έρημο αλλά δυσκολεύεται να βρει τους οικονομικούς πόρους για τη δεύτερη οικογένεια και η παράνοια ανακυκλώνεται. Η Ουάτζα εδώ συμβολίζει το ανυπότακτο πνεύμα που θα παλέψει με κάθε τρόπο να σπάσει τα όρια.

Η Χάιφα Αλ Μανσούρ γύρισε την ταινία σε τηλεοπτικό ύφος αλλά με τρόπο ρεαλιστικό, απέφυγε αρκετά κλισέ. Είναι εμφανές ότι έχει επηρεαστεί από το ιρανικό σινεμά των Μαχμαλμπάφ και του Τζαφάρ Παναχί και γύρισε την ταινία της σε συμπαραγωγή αλλά με πλήρη αδειοδότηση από τις Σαουδικές αρχές προκειμένου να μπορέσουν να τη δουν οι κάτοικοι της πατρίδας της (κάτι το οποίο λογω έλλειψης κινηματογράφων είναι προς το παρόν αδύνατο). Σε κάθε περίπτωση, η πραγματοποίηση της ταινίας αυτής είναι μια ευχάριστη αλλαγή για τα δεδομένα της Σαουδικής Αραβίας αλλά και μια υπενθύμιση ότι σ’ αυτή τη χώρα χρειάζεται επειγόντως να αλλάξουν πολύ περισσότερα.


Διαβάστε επίσης

“Ανάμεσα” (Inch’Αllah) της Αναΐς Μπαρμπό-Λαβαλέτ