Η πρωτοβουλία είχε ξεκινήσει να οργανώνεται από τις αρχές της χρονιάς όταν η Β´ ΕΛΜΕ Αθήνας, κατέθεσε ψήφισμα στην ολομέλεια των προέδρων της ΟΛΜΕ που καταδίκαζε τη φασιστική επίθεση στους Αμπελόκηπους και καλούσε να μετατραπεί η 19 Μάρτη σε μέρα αντιρατσιστικής δράσης σε όλα τα σχολεία, ενόψει της Διεθνούς ημέρας Εξάλειψης των Φυλετικών Διακρίσεων στις 21 Μάρτη. Το ψήφισμα πέρασε ομόφωνα από την Ολομέλεια της ΟΛΜΕ στα τέλη Γενάρη και από τότε ξεκίνησαν σε συνεργασία με τις Τοπικές Επιτροπές της Κίνησης «Ενωμένοι Ενάντια στο Ρατσισμό και τη Φασιστική Απειλή» να οργανώνονται σε εκατοντάδες σχολεία εξορμήσεις, μαζέματα και συζητήσεις μαθητών και εκπαιδευτικών για την επιτυχία της. Αυτό το κλίμα ανάγκασε και το ίδιο το υπουργείο Παιδείας μόλις την Παρασκευή 12 Μάρτη να δώσει έγκριση για να δοθούν δύο ώρες από το σχολικό πρόγραμμα.
Παρά τις απόπειρες μεμονωμένων διευθυντών σχολείων είτε να υποβαθμίσουν είτε να υπονομεύσουν με διάφορους τρόπους την πραγματοποίηση εκδηλώσεων, τα προβλήματα ξεπεράστηκαν από τις πιέσεις μαθητών και εκπαιδευτικών που αξιοποιώντας δημιουργικότητα και φαντασία, μετέτρεψαν τα σχολεία σε κέντρα συζήτησης και οργάνωσης αντιρατσιστικής δράσης.
«Στο 1ο και 2ο Λύκειο Καισαριανής οργανώσαμε ένα μικρό αντιρατσιστικό φεστιβάλ στις 19 Μάρτη», μας είπε η Ροδούλα Λόλα εκπαιδευτικός. «Το χάπενινγκ οργανώθηκε ουσιαστικά μέσα σε δύο ημέρες μαζί με άλλους συναδέλφους και μία ομάδα μαθητών. Μέσα στο κλειστό γυμναστήριο συγκεντρώθηκαν όλοι οι μαθητές. Εκεί είχαμε στήσει έκθεση φωτογραφίας, αφίσες και υλικό από αντιρατσιστικά φεστιβάλ και κινητοποιήσεις, προβλήθηκαν βίντεο και δύο συγκροτήματα από το σχολείο μας έπαιξαν μουσική ενάντια στο ρατσισμό όπως Μανού Τσάο και Αλβανική Ραπ. Τα παιδιά πραγματικά το ευχαριστήθηκαν, στήθηκαν πηγαδάκια και αναπτύχθηκε μεγάλη συζήτηση γύρω από τα ζητήματα του ρατσισμού. Τώρα θα προωθήσουμε το υλικό στο 5ο Λύκειο Βύρωνα όπου θα γίνει ανάλογη εκδήλωση την επόμενη Παρασκευή».
Εξορμήσεις
«Ξεκινήσαμε να οργανώνουμε την αντιρατσιστική μέρα δράσης εδώ και πολλές ημέρες», μας είπε ο Κώστας Αυγέρος από το 8ο Λύκειο Καλλιθέας. «Είχαμε συζητήσει με τον διευθυντή του σχολείου και είχε αποφασιστεί να αφιερωθεί ένα δίωρο ενάντια στο ρατσισμό που θα περιλαμβάνει προβολή DVD και συζήτηση. Την Πέμπτη και την Παρασκευή μαζί με την ΚΕΕΡΦΑ της Καλλιθέας κάναμε ξανά εξόρμηση.
Έτσι έγινε ένα δίωρο εκδηλώσεων με όλα τα τμήματα της Α´ Λυκείου και ένα ακόμα με τα τμήματα της Β´ και της Γ´. Στη δεύτερη εκδήλωση συμμετείχε και ομιλητής από την ΚΕΕΡΦΑ που θύμισε τις μάχες που έχουν δοθεί στο χώρο της εκπαίδευσης κατά του ρατσισμού και του φασισμού, τόνισε ότι οι μετανάστες είναι θύματα του πολέμου και τις φτώχειας για τα οποία ευθύνεται και η δικιά μας κυβέρνηση που συμμετέχει με στρατό στο Αφγανιστάν και σημείωσε ότι ο νέος νόμος για την ιθαγένεια ικανοποιεί μόνο μία μικρή μερίδα μεταναστών και ότι χρειάζεται να παλέψουμε για ιθαγένεια για όλα τα παιδιά και νομιμοποίηση. Μετά την εισήγησή του τα παιδιά απάντησαν με ένα μεγάλο χειροκρότημα. Στη συνέχεια μίλησε η υποδιευθύντρια και ο διευθυντής του σχολείου, ενώ από τη μεριά μου έκανα παρέμβαση και τόνισα την ανάγκη να απομονώσουμε τους φασίστες που προσπαθούν να αποχτήσουν επιρροή στα σχολεία. Δώσαμε πολλά φύλλα του Anticapitalista και της Εργατικής Αλληλεγγύης».
«Αυτό που έγινε στις 19 Μάρτη στο σχολείο μου πιστεύω ότι ήταν πρωτοποριακό» μας είπε η Αφροδίτη Αμπαρτζίδου από το 5ο Λύκειο Εξαρχείων. «Ξεκινήσαμε αρχικά να ενημερώνουμε τους μαθητές με εξορμήσεις στο σχολείο και στη συνέχεια πήγαμε στο διευθυντή και στους καθηγητές. Τελικά καταφέραμε να δοθεί ένα δίωρο για να γίνουν συζητήσεις σε κάθε τάξη της Α´ Λυκείου. Στην τάξη μου έκανα μία μικρή εισήγηση και στη συνέχεια πήραν το λόγο οι συμμαθητές μου. Ήταν εντυπωσιακό ότι μίλησαν για πρώτη φορά μαθητές μετανάστες για τα προβλήματα που βιώνουν. Είπαν για το γεγονός ότι οι γονείς τους αναγκάζονται κάθε χρόνο να πληρώνουν ένα σωρό λεφτά για να ανανεώνουν τα χαρτιά τους. Πράγματα που δεν τα είχαμε ξανασυζητήσει παρά το γεγονός ότι η πλειοψηφία των παιδιών είναι μετανάστες. Συζητήσαμε επίσης για την ιθαγένεια και είπαμε για ποιο λόγο είμαστε ενάντια στη FRONTEX».
Αντιρατσιστικό δίωρο έγινε και στο 16ο Λύκειο Αμπελοκήπων. «Μία καθηγήτρια σε συνεργασία με έξι μαθητές ανέλαβαν να προετοιμάσουν ένα είδους Λόγο-Αντίλογο για το θέμα του ρατσισμού», μας είπε ο Νίκος Βρανάς, πρόεδρος του 15μελούς.
«Στο τέλος διαβάστηκε ένα ποίημα ενός μετανάστη. Παρά τον τρόπο που έγινε η παρουσίαση του θέματος ήταν φανερό ότι χρειάζεται να είμαστε με την πλευρά των αντιρατσιστών. Πόσο μάλλον σε μία περιοχή που είχαμε αντιμετωπίσει επεισόδια από φασιστικές ομάδες που προσπάθησαν να απευθυνθούν σε παιδιά του σχολείου.».
«Αναντίρρητα η 19 Μάρτη δεν πέρασε καθόλου απαρατήρητη και από το σχολικό συγκρότημα του 3ου και 7ου Λυκείου και Γυμνασίου Ζωγράφου», μας είπε η Ράνια Κούτσικου. «Από το πρωί είχαμε οργανώσει εξόρμηση έξω από το σχολείο στην οποία συμμετείχαν και μαθητές του σχολείου με δική τους πρωτοβουλία. Όλοι, μαθητές, καθηγητές, γονείς είχαν ενημερωθεί για το δίωρο. Οι αντιρατσιστικές συζητήσεις έγιναν ξεχωριστά σε κάθε τάξη. Αυτή την Παρασκευή οργανώνουμε βιντεοπροβολή και αντιρατσιστική συναυλία».
«Στο 1ο Λύκειο Ταύρου έγινε εκδήλωση για μία ώρα παρουσία όλων των μαθητών», μας είπε ο Αλέξης. «Στην αρχή προβλήθηκε ένα σύντομο Βίντεο και ακολούθησαν τρεις εισηγήσεις από δύο καθηγητές και από μένα. Μίλησα για το θέμα του φασισμού, εξήγησα ότι οι μετανάστες έρχονται στη χώρα μας για να γλυτώσουν από τον πόλεμο και τη φτώχεια και επίσης ότι το σύστημα ρίχνει το φταίξιμο για την εγκληματικότητα στους μετανάστες για να τους μετατρέψει σε αποδιοπομπαίους τράγους. Πρότεινα ότι πρέπει να έχουν όλα τα παιδιά ιθαγένεια και να είναι όλοι οι μετανάστες νόνιμοι. Δυστυχώς δε δόθηκε ο λόγος στους μαθητές και έτσι δεν έγινε συζήτηση. Παρόλα αυτά ήταν μία καλή πρωτοβουλία»
«Στο ΕΠΑΣ Πειραιά ενώ αρχικά είχαμε συμφωνήσει με τους καθηγητές να γίνει προβολή την τελευταία στιγμή ακυρώθηκε αλλά έγιναν συζητήσεις στα τμήματα», μας είπε η Λουκία Παπανικολοπούλου. «Τη δεύτερη ώρα στο τμήμα μου, το «Σχεδίου Μόδας» κολλήσαμε μέσα στην τάξη έκθεση φωτογραφίας, καλέσαμε άλλα δύο τμήματα και κάναμε συζήτηση για το ρατσισμό, την ιθαγένεια και τη FRONTEX. Δύο συντρόφισσες από την ΚΕΕΡΦΑ του Πειραιά πήγαν στο Τμήμα Κομμωτικής και σε συνεννόηση με τον καθηγητή έκαναν μία μικρή εισήγηση, όπου όλοι τους άκουσαν με προσοχή και στη συνέχεια έγινε συζήτηση μέσα στην τάξη. Ακόμα και μία μαθήτρια που αρχικά ήταν αρνητική στο τέλος πήρε αυτοκόλλητα, προκηρύξεις και εφημερίδες».
«Την περασμένη Τρίτη έγινε έκτακτος σύλλογος καθηγητών όπου ενημέρωσα για την προτροπή της ΟΛΜΕ για το δίωρο εκδηλώσεων και ύστερα από ψηφοφορία που έγινε αποφασίστηκε να γίνει», μας περιγράφει καθηγήτρια από το 1ο ΕΠΑΛ Μεταξουργείου. «Οταν ήρθε και η απόφαση του υπουργείου το θέμα μας ήταν πώς θα διαμορφωθεί το δίωρο εκδηλώσεων. Μπήκαν δύο προτάσεις. Η μία ήταν να προβληθεί η ταινία του Κεν Λοόυτς ´Ένας ελεύθερος κόσμος´ και να γίνει μία εισήγηση από έναν εκπαιδευτικό και η άλλη να προσκαλέσουμε τον ιστορικό Δημήτρη Λιβιεράτο να μιλήσει και στη συνέχεια να γίνει μία συζήτηση. Υπερψηφίστηκε η πρώτη πρόταση με το επιχείρημα ότι «υπάρχουν παιδιά και συνάδελφοι που δεν συμφωνούν με τις θέσεις της ΟΛΜΕ και είναι καλύτερο να μην οξυνθούν τα μίση».
Συζήτηση
Ετσι έγινε μία πολύ καλή εισήγηση από έναν συνάδελφο και στη συνέχεια ακολούθησε η ταινία, που όπως αποδείχτηκε όμως ήταν λίγο βαριά και κούρασε τα παιδιά. Νομίζω ότι θα έπρεπε να ακολουθηθεί η διαδικασία της συζήτησης και αυτό θα έδινε τη δυνατότητα να γίνει και μία αυτοκριτική για το γεγονός ότι παρόλο που το 75% των μαθητών είναι μετανάστες, το σχολείο ζητά άδεια παραμονής προκειμένου να εγγράψει τα παιδιά και επίσης δύο παιδιά δεν μπορούν να πάρουν μέρος στις εξετάσεις γιατί δεν έχουν χαρτιά. Μέσα σε ένα τέτοιο κλίμα είναι πολύ μεγάλη νίκη η εκδήλωση που έγινε».
«Αντιρατσιστικό δίωρο έγινε σε πάρα πολλά σχολεία των Χανίων», μας είπε η Δώρα Κιντή εκπαιδευτικός στο ΓΕΛ Παλαιόχωρας. «Η ΕΛΜΕ είχε στείλει υλικό σε όλα τα σχολεία με DVD και φωτογραφίες. Η 19 Μάρτη ήταν η συνέχεια μετά το μεγάλο αντιφασιστικό συλλαλητήριο που έγινε στις 8 Μάρτη. Σε κάποια σχολεία μάλιστα προσκλήθηκαν να μιλήσουν μετανάστες από κοινότητες σε μεγάλα αμφιθέατρα με εκατοντάδες παιδιά. Αυτό ενόχλησε κάποια φασιστοειδή με αποτέλεσμα να γίνει φασιστική επίθεση σε αμάξι καθηγήτριας που είχε οργανώσει αντιρατσιστική εκδήλωση στο σχολείο. Στο σχολείο μου έγινε συζήτηση, χωρίς να λείπουν οι διαφωνίες. Ήταν πολύ θετικό όμως ότι το κλίμα πολώθηκε, πολλά παιδιά μεταναστών έκφρασαν τις εμπειρίες τους και για πρώτη φορά έγινε μία πλατιά συζήτηση πάνω στο ζήτημα του ρατσισμού και πώς το παλεύουμε».
Ακόμη και στις Φυλακές Διαβατών πραγματοποιήθηκε διήμερο συζητήσεων. «Είχαμε ξεκινήσει από τις προηγούμενες ημέρες με προβολές ταινιών και στις 19 Μάρτη οργανώσαμε ένα βιωματικό εργαστήριο με βιντεοπροβολή και συζήτηση για την ιθαγένεια και τη νομιμοποίηση των μεταναστών», μας είπε η Εύα Τζένου εκπαιδευτικός στο Σχολείο Δεύτερης Ευκαιρίας στις Φυλακές Διαβατών.
Εκδηλώσεις, συζητήσεις, εκθέσεις φωτογραφίας ακόμα και θεατρικές παραστάσεις έγιναν σε εκατοντάδες ακόμα σχολεία όπως στο Γαλάτσι, στη Γκράβα , τη Κυψέλη, τα Πατήσια, το Ν. Κόσμο, τον Πειραιά. Στο 2ο Γυμνάσιο Ηρακλείου Αττικής οι μαθητές έκαναν θεατρικές παραστάσεις. Οι εκδηλώσεις ήταν ζωντανές στις περιοχές του Ιλίου και της Πετρούπολης όπου μαθητές απαίτησαν από τον διευθυντή να γίνει με παρουσία όλων των μαθητών και όχι κατά τμήμα. Στα Γιάννενα, μαθητές μετά από εκδηλώσεις όπως για παράδειγμα στη Ζωσιμαία συγκεντρώθηκαν στην Πλατεία της Νομαρχίας και ετοιμάζονται να πάρουν πρωτοβουλίες για την συνέχεια.
Σε πολλά σχολεία που είχαν προγραμματισμένες πενθήμερες εκδρομές το αντιρατσιστικό δίωρο θα γίνει αυτή την εβδομάδα, ενώ σε άλλα μαθητές μέλη της ΚΕΕΡΦΑ οργανώνουν αντιρατσιστικές εξορμήσεις στις μαθητικές παρελάσεις της 25ης Μαρτίου. Σε πολλές γειτονιές μαθητές ετοιμάζουν αντιρατσιστικές -αντιφασιστικές συναυλίες.