Ινδονήσιοι κομμουνιστές λίγο πριν την εκτέλεση το 1965

Το 1965 το μεγαλύτερο κομμουνιστικό κόμμα στον κόσμο (εκτός από ΕΣΣΔ και Κίνα) δεν δρούσε στην Ευρώπη. Ήταν το Κομμουνιστικό Κόμμα Ινδονησίας (ΡΚΙ), με 3,5 εκατομμύρια μέλη. Στα τέλη του Οκτώβρη αυτό το κόμμα είχε πάψει να υφίσταται. Είχε πνιγεί σε έναν ωκεανό αίματος που συνεχίστηκε μέχρι και το 1966. Μια άκρως απόρρητη έκθεση της CIA αργότερα περιέγραφε την συντριβή του ΡΚΙ ως «μια από τις χειρότερες μαζικές δολοφονίες στον 20ο αιώνα». 

Η CIA ήξερε από πρώτο χέρι –η αμερικάνικη πρεσβεία είχε προμηθεύσει μια λίστα πέντε χιλιάδων στελεχών του κόμματος στους δημίους του. Ο αμερικάνικος πόλεμος στο Βιετνάμ κλιμακωνόταν. Η Ινδονησία έπρεπε να γίνει ένα ασφαλές μετόπισθεν. 

Η επέμβαση του στρατού και η σφαγή των κομμουνιστών ξεκίνησε ως απάντηση σε ένα υποτίθεται «αριστερό πραξικόπημα». Τη νύχτα της 30 Σεπτέμβρη προς 1 Οκτώβρη, μια ομάδα μεσαίων αξιωματικών κατέλαβε δημόσια κτίρια και συνέλαβε μια ομάδα στρατηγών στη πρωτεύουσα Τζακάρτα. Από το ραδιοφωνικό σταθμό που κατέλαβαν οι μονάδες τους διακήρυξαν ότι ο στόχος τους είναι να «υπερασπίσουν τον πρόεδρο Σουκάρνο» και να αποτρέψουν το πραξικόπημα που ετοίμαζαν οι στρατηγοί για τις 5 Οκτώβρη με τη στήριξη της CIA. 

Το «κίνημα της 30 Σεπτέμβρη» ήταν αναίμακτο, με εξαίρεση τη δολοφονία έξι στρατηγών από τις ομάδες που στάλθηκαν να τους συλλάβουν. Ο κύριος στόχος, ο υπουργός Άμυνας, στρατηγός Νασουτιόν διέφυγε. Ο στρατηγός Σουχάρτο, ο διοικητής των επίλεκτων ειδικών δυνάμεων δεν υπήρξε, μυστηριωδώς, ποτέ στόχος. 

Αυτός ανέλαβε τα ηνία του στρατού. Για τους στρατηγούς ήταν η  ευκαιρία να ξεμπερδέψουν με τον παλιό εχθρό τους, το ΡΚΙ. Παρουσίασαν την απόπειρα πραξικοπήματος σαν μια καλοσχεδιασμένη κομμουνιστική συνωμοσία. Στην πραγματικότητα, η ανάμειξη του κόμματος ήταν περιφερειακή. 

Φαίνεται ότι ο πρόεδρός του, ο Αϊντίντ, ήταν ενημερωμένος για τις κινήσεις των αξιωματικών μέσω του «Ειδικού Γραφείου», του δικτύου των αξιωματικών του ΡΚΙ που δρούσε με απόλυτη μυστικότητα.  Όταν εκδηλώθηκε το «κίνημα» των αξιωματικών ο Αϊντίντ βρέθηκε στο κέντρο των επιχειρήσεών τους, στην αεροπορική βάση Χαλίλ, μαζί με κάποια άλλα κεντρικά στελέχη. Όμως, το κόμμα σαν σύνολο έμεινε αδρανές. 

Η συνέχεια ήταν εκστρατείες από σώματα των ειδικών δυνάμεων στην κεντρική και ανατολική Ιάβα και στο Μπαλί, δηλαδή στα κέντρα της επιρροής του ΡΚΙ. Πόλη την πόλη, χωριό το χωριό, οι κομμουνιστές, οι οικογένειές τους και όποιοι ήταν ύποπτοι, συγκεντρώνονταν, και αφού εξευτελίζονταν οδηγούνταν στα σημεία της εκτέλεσης. Πολλές φορές τους έβαζαν να σκάψουν τους λάκκους τους. Αλλού τους έθαβαν ζωντανούς, τους αποκεφάλιζαν ή τους διαμέλιζαν δημόσια. Ιδιαίτερο μένος έδειχναν απέναντι στις γυναίκες του κόμματος και της οργάνωσης νεολαίας. Όταν καταλάγιασε κάπως η σφαγή, 500 χιλιάδες με 1 εκατομμύριο άνθρωποι ήταν νεκροί. Κανείς, ακόμα και οι πιο επιμελείς ιστορικοί, δεν ξέρει ακόμα τον ακριβή συνολικό αριθμό. 

Οι στημένες δίκες στελεχών και οι εκτελέσεις θα συνεχίζονταν στα επόμενα χρόνια, καθώς ο Σουχάρτο στερέωνε το καθεστώς της «Νέας Τάξης». Η Ινδονησία έγινε μια από τις πιο διεφθαρμένες δικτατορίες στα χρονικά, που ανατράπηκε τρεις δεκαετίες αργότερα, το 1998. 

Στάδια

Το 1954 ήταν η χρονιά του 5ου συνεδρίου του ΡΚΙ που επικύρωσε το επίσημο πρόγραμμά του. Στην ουσία του δεν διέφερε από την στρατηγική που είχε επικρατήσει στα κομμουνιστικά κόμματα από τη δεκαετία του ’30. Ήταν η «στρατηγική των σταδίων». Η Ινδονησία έπρεπε πρώτα να ολοκληρώσει την ρήξη με τον ιμπεριαλισμό και τα «υπολείμματα της φεουδαρχίας» και μετά –πολύ μετά– θα ερχόταν η ώρα του σοσιαλισμού. Για να γίνει αυτό χρειαζόταν μια μεγάλη κοινωνική συμμαχία της «εργατικής τάξης με την αγροτιά αλλά και την εθνική αστική τάξη». 

Πολιτικά αυτή η γραμμή σήμαινε στήριξη στο καθεστώς του προέδρου Σουκάρνο, του «πατέρα του έθνους». Ο Σουκάρνο ήταν ο ηγέτης του κινήματος ενάντια στην ολλανδική αποικιοκρατία. Υποτίθεται ότι έκφραζε τις δυνάμεις της «εθνικής αστικής τάξης». 

Όχι μόνο η ανάλυσή του κόμματος για την ινδονησιακή κοινωνία έπασχε αλλά ξανάγραφε την πρόσφατη ιστορία του. Το 1948 ο Σουκάρνο ως πρόεδρος είχε στείλει το στρατό να καταστείλει την εξέγερση στο Μαντιούν της Ανατολικής Ιάβας που οργάνωσε το ΡΚΙ απορρίπτοντας την υπογραφή μιας συμφωνίας με τους Ολλανδούς αποικιοκράτες. 

Ο απολογισμός της καταστολής ήταν οχτώ χιλιάδες εκτελεσμένοι και σαράντα χιλιάδες φυλακισμένοι. Ο Μούσο, ο πρόεδρος του κόμματος συνελήφθη, εκτελέστηκε και μετά οι δολοφόνοι του έβαλαν δημόσια φωτιά στο πτώμα του. Για το ΡΚΙ αυτά έγιναν περασμένα-ξεχασμένα. 

Το 1957, ο Σουκάρνο με την συνεργασία του στρατού επανάφερε το Σύνταγμα του 1945 με τις υπερεξουσίες του προέδρου και κήρυξε στρατιωτικό νόμο (κράτησε μέχρι το 1960). Ήταν η αρχή της περιόδου της «Καθοδηγούμενης Δημοκρατίας». Εκλογές δεν γίνονταν, τα κόμματα που ήταν νόμιμα ήταν αυτά που ενέκρινε ο πρόεδρος και ανεχόταν ο στρατός. 

Ο Σουκάρνο διακήρυσσε με κάθε ευκαιρία ότι ο αντιιμπεριαλιστικός αγώνας συνεχίζεται και άρχισε να στρέφεται προς την Κίνα στην εξωτερική πολιτική. Το ΡΚΙ έγινε ο πιο ένθερμος υποστηρικτής του προέδρου. Τον Μάρτη του 1962, το κόμμα απέκτησε 2 υπουργικές θέσεις «άνευ χαρτοφυλακίου». Τη μια την κατέλαβε ο ίδιος ο Αϊντίντ.

Σε μια ομιλία του τον Νοέμβρη του 1964 ο Αϊντιντ δήλωνε: «Το βασικό πρόβλημα σήμερα στην Ινδονησία δεν είναι η συντριβή της κρατικής εξουσίας όπως μπορεί να ισχύει σε άλλες χώρες, αλλά το δυνάμωμα και εδραίωση της λαϊκής πλευράς και η εξάλειψη της αντιλαϊκής». 

Το 1963-64 η οικονομική κρίση και η κοινωνική δυσαρέσκεια φούντωναν. Ο πληθωρισμός εκτοξευόταν στα ύψη εκμηδενίζοντας μεροκάματα και εισοδήματα. Η μείωση της σοδειάς στην Ιάβα προκάλεσε τεράστια δυστυχία με εκατομμύρια να λιμοκτονούν. Η καθημερινή εφημερίδα του ΡΚΙ έγραφε το Φλεβάρη του ’64 ότι «οι αγρότες πουλάνε τα πάντα για να επιβιώσουν, ακόμα και τα παιδιά τους». 

Έτσι η ηγεσία ύψωσε τους τόνους των καταγγελιών ενάντια στους «γραφειοκράτες καπιταλιστές», τους «καταχραστές» και «παλιανθρώπους». Ήταν ακριβείς περιγραφές για το τι συνέβαινε. Αλλά περιορίστηκε στα λόγια και στις παραστάσεις διαμαρτυρίας. Ποτέ δεν έκανε απεργίες, αυτό θα σήμαινε ρήξη της συνεργασίας με τον πρόεδρο Σουκάρνο. 

Διαβόλοι

Στην ύπαιθρο προχώρησε ένα βήμα παραπέρα. Το ΒΤΙ, η μαζική αγροτική οργάνωση του κόμματος, εξαπέλυσε μια εκστρατεία «μονομερούς δράσης» για την εφαρμογή των νόμων για τη μείωση των ενοικίων που έβαζαν οι πλούσιοι αγρότες στους φτωχούς και την αναδιανομή της γης. Τον Απρίλη του 1964 ο Ντζότο, το νο2 του κόμματος, μίλησε σε μια μαζική συγκέντρωση αγροτών που υιοθέτησε τα συνθήματα: «Η γη σε αυτούς που τη δουλεύουν!» και «Τσακίστε τους 7 διαβόλους του χωριού» (γαιοκτήμονες, γραφειοκράτες, τοκογλύφους, μαυραγορίτες, εμπόρους που έγδυναν τους χωρικούς, λήσταρχους, και εκείνους που επέβαλαν το ζακάτ, τον θρησκευτικό φόρο). 

Όταν οι συγκρούσεις απλώθηκαν σε πολλές περιοχές, το ΡΚΙ ανακάλυψε ότι απέναντί του είχε το κράτος ολόκληρο, όχι κάποια «αντιλαϊκή πλευρά» του. Ο Σουκάρνο διέταξε τη παύση των «πολεμικών» για το αγροτικό ζήτημα και το ΡΚΙ υποχώρησε ακόμα μια φορά. 

Η στρατηγική του ΡΚΙ ήταν να χρησιμοποιήσει το μαζικό κίνημα των εργατών και των αγροτών ως μέσο πίεσης για να κατακτήσει το κράτος κομμάτι-κομμάτι. Αυτή η στρατηγική οδήγησε σε μια από τις χειρότερες σφαγές του 20ου αιώνα. 

Εξήντα χρόνια μετά, ακόμα και η δημόσια αναφορά στον μαρξισμό και τον κομμουνισμό ουσιαστικά απαγορεύεται. Ακόμα και λαϊκά τραγούδια που είχαν ταυτιστεί με το ΡΚΙ όπως το υπέροχο Genjer-Genjer (για τα βάσανα της αγροτιάς επί ιαπωνικής κατοχής) είναι απαγορευμένα. Όμως, η Αριστερά αναγεννιέται και στην Ινδονησία, όπως έδειξε η συμμετοχή της στην πρόσφατη εξέγερση και στο κίνημα αλληλεγγύης στην Παλαιστίνη. Μια νέα Αριστερά που εξοπλισμένη με τη στρατηγική της εργατικής επανάστασης θα φτάσει στη νίκη.