Ο πόλεμος στην Ουκρανία πλησιάζει στο τέλος του. «Νομίζω ότι είμαστε πιο κοντά τώρα (σε μια συμφωνία για την κατάπαυση του πυρός), και θα σας πουν και αυτοί ότι είμαστε πιο κοντά τώρα», δήλωσε ο Ντόναλντ Τραμπ την περασμένη Δευτέρα από το Οβάλ Γραφείο του Λευκού Οίκου. «Είχαμε πολλές συνομιλίες με τον Πρόεδρο Πούτιν της Ρωσίας, και νομίζω ότι είμαστε πιο κοντά τώρα (στο τέλος του πολέμου) από ποτέ».
Είχε προηγηθεί η συνάντηση ανάμεσα στην Ουκρανία, τις ΗΠΑ και την Ευρωπαϊκή Ένωση στο Βερολίνο, η οποία έκλεισε με ένα -ασυνήθιστο για τις σχέσεις ανάμεσα στην κυβέρνηση της Ουκρανίας και τον Τραμπ- επίσημο γεύμα ανάμεσα στον Ζελένσκι, τον πρόεδρο της Ουκρανίας και τους Στιβ Γουίτκοφ και Τζάρεντ Κούσνερ, τον ειδικό απεσταλμένο και τον γαμπρό του Τραμπ.
Ο Ζελένσκι έσπευσε να δηλώσει ότι ο Γουίτκοφ και ο Κούσνερ «κατανόησαν της Ουκρανικές θέσεις» μετά τη συνάντηση. Και, σύμφωνα με τους Financial Times, ένας Αμερικανός διπλωμάτης επιβεβαίωσε ότι «έχουμε συμφωνήσει στο 90%». Σε τι, όμως, ακριβώς συνίσταται αυτό το 90% παραμένει ακόμα άγνωστο.
Ο Τραμπ θέλει να κλείσει τον πόλεμο στην Ουκρανία πριν από την Πρωτοχρονιά. Όχι γιατί νοιάζεται για τους χιλιάδες ανθρώπους και στις δυο εμπόλεμες χώρες που χάνουν άδικα τη ζωή τους. Ούτε γιατί έχει γενικά κάποια αγάπη για την ειρήνη. Το αντίθετο ακριβώς συμβαίνει: οι υποσχέσεις για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία γίνονται ακριβώς την ίδια στιγμή που οι ΗΠΑ ετοιμάζονται να επιτεθούν στην Βενεζουέλα.
Ο Τραμπ θέλει να κλείσει τον πόλεμο στην Ουκρανία από αδυναμία. Η νέα Στρατηγική Εθνικής Ασφαλείας (ΣΕΑ) που δημοσίευσε πριν από δυο περίπου εβδομάδες δηλώνει ρητά ότι «οι Ηνωμένες Πολιτείες απορρίπτουν την ατυχή ιδέα περί παγκόσμιας κυριαρχίας χωρίς σκοπό». Η νέα ΣΕΑ, με άλλα λόγια, ανατρέπει το δόγμα που είχε εκφράσει πρώτος ο πρόεδρος Μπους (ο νεότερος) «για έναν νέο αμερικανικό αιώνα» - δηλαδή να διατηρήσουν οι ΗΠΑ την θέση της κυρίαρχης δύναμης του πλανήτη που κατέκτησαν με τη νίκη τους στον Ψυχρό Πόλεμο το 1991.
Όπως εξηγούσε ο Άλεξ Καλλίνικος στην Εργατική Αλληλεγγύη της περασμένης εβδομάδας, ο Τραμπ μοιάζει να συμβιβάζεται με την ιδέα ότι οι ΗΠΑ δεν μπορούν να πετύχουν αυτόν τον στόχο. Αντί αυτού η νέα ΣΕΑ προβλέπει μια συνύπαρξη ανάμεσα στις νέες Μεγάλες Δυνάμεις, μια νέα μοιρασιά του πλανήτη όπου οι ΗΠΑ κρατάνε σαν «αυλή τους» ολόκληρη την αμερικανική ήπειρο. Η Ρωσία αναφέρεται στο κείμενο αυτό μόνο μια φορά -και αυτό σε σχέση με τις «μη ρεαλιστικές προσδοκίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης για μια νίκη της Ουκρανίας» ενώ η Κίνα απλά και μόνο σαν «οικονομικός ανταγωνιστής» που θα αντιμετωπιστεί κύρια μέσω των δασμών.
Για την Ουκρανία, η βάση της συζήτησης είναι το -διαβόητο πλέον- σχέδιο των 28 σημείων που είχε συντάξει, σε ανοιχτή συνεννόηση με τη Ρωσία, ο Λευκός Οίκος. Το σχέδιο αυτό αναγνώριζε «ντε φάκτο» την κυριαρχία της Ρωσίας όχι μόνο στα εδάφη που έχει ήδη κατακτήσει αλλά και σε αυτά που προβλέπεται ότι θα κατακτήσει αν ο πόλεμος συνεχιστεί για κάποιους ακόμα μήνες. Η Ουκρανία και οι σύμμαχοί της στην Ευρωπαϊκή Ένωση αντιπρότειναν ένα αναθεωρημένο σχέδιο 17 σημείων που όμως απορρίφθηκε αμέσως από την Ρωσία.
Σύμφωνα με τις δηλώσεις των ευρωπαίων αξιωματούχων στο Βερολίνο, οι τρεις πλευρές συμφώνησαν να αναπτυχθεί μια «πολυεθνική δύναμη» υπό την ηγεσία της ΕΕ και με την συμμετοχή των ΗΠΑ στο έδαφος της Ουκρανίας σαν ασπίδα προστασίας από μελλοντικές ρωσικές επιθέσεις. Η Ουκρανία δεν θα μπει στο ΝΑΤΟ -ένας όρος που είναι κόκκινο πανί για τη Ρωσία- αλλά θα υπογράψει παρόμοιες αμυντικές συμφωνίες (στρατιωτικής συνδρομής σε περίπτωση ξένης επίθεσης) με διάφορα ευρωπαϊκά κράτη.
Η Ρωσία έχει δηλώσει ότι δεν πρόκειται να αποδεχτεί καμιά ευρωπαϊκή ή ουκρανική αλλαγή στο αμερικανικό σχέδιο. «Αλλά ο Τραμπ πιστεύει ότι μπορεί να πείσει τον Πούτιν», γράφουν οι Financial Times.
Στο μεταξύ οι διαπραγματεύσεις για την «αξιοποίηση» των παγωμένων ρωσικών κεφαλαίων συνεχίζονται πυρετωδώς. Η φον ντερ Λάιεν και η πλειοψηφία των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων θέλουν να αρπάξουν αυτά τα κεφάλαια (που ξεπερνάνε τα 200 δις) για τον εξοπλισμό της Ουκρανίας – για την στήριξη της ευρωπαϊκής πολεμικής βιομηχανίας με άλλα λόγια. Το Βέλγιο -όπου βρίσκονται πάνω από 140 δις από αυτά τα χρήματα- ζητάει εγγυήσεις από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) ότι θα το αποζημιώσει σε περίπτωση που η αρπαγή κριθεί παράνομη και αναγκαστεί να τα επιστρέψει στη Ρωσία. Η ΕΚΤ μέχρι στιγμής αρνείται. Ο Τραμπ είναι και αυτός αντίθετος – οι αμερικανικές επιχειρήσεις έχουν τα δικά τους σχέδια για την αξιοποίηση αυτών των παγωμένων πόρων.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι διαιρεμένη. Η τελική απόφαση υποτίθεται ότι θα ληφθεί στο τέλος της εβδομάδας. Στο μεταξύ το στρατόπεδο της «αρπαγής» έχει ένα νέο σύμμαχο: τον Κυριάκο Πιερρακάκη, τον «τσάρο της Οικονομίας» του Κυριάκου Μητσοτάκη που θα είναι πλέον ο νέος πρόεδρος του Eurogroup. Ο Πιερρακάκης δεν εκλέχτηκε στη νέα του θέση: αναδείχτηκε αυτόματα μετά την απόσυρση του μοναδικού του αντιπάλου, του Βαν Πέτεγκεμ. Λεπτομέρεια: Ο Πέτεγκεμ είναι ο αντιπρόεδρος του Βελγίου.