Διεθνή
Μιανμάρ: Αντίσταση στο πραξικόπημα

Διαδήλωση ενάντια στο πραξικόπημα στη Μιανμάρ. Φωτό: AFP

Το πραξικόπημα στη Μιανμάρ δεν εξελίσσεται με τον τρόπο που το περίμεναν οι στρατηγοί. Από την πρώτη στιγμή που ανατράπηκε η κυβέρνηση, την 1η Φλεβάρη, ο κόσμος βγήκε στο δρόμο. Και μέρα με τη μέρα, τα πλήθη γίνονται μεγαλύτερα σε όλες ανεξαιρέτως τις πόλεις της χώρας. Το κίνημα έχει πάρει αυθόρμητα απεργιακό χαρακτήρα, καθώς πολύς κόσμος απλώς δεν πήγε στη δουλειά για να συμμετάσχει στις διαδηλώσεις, ενώ σε άλλα σημεία ο χώρος δουλειάς μετατράπηκε σε χώρο προσυγκέντρωσης. Οι αγωνιστές του κινήματος για τη δημοκρατία αναφέρουν εκατοντάδες χιλιάδες διαδηλωτές στην πρωτεύουσα Γιανγκόν και στη δεύτερη μεγαλύτερη πόλη Μανταλέι.

Το θάρρος και η αποφασιστικότητα των διαδηλωτών έχει ξαφνιάσει τη χούντα που δεν δείχνει να έχει αποφασίσει πώς θα κινηθεί. Το πραξικόπημα έγινε με αφορμή τα αποτελέσματα των εκλογών του περασμένου φθινόπωρου. Η ηγεσία του στρατού ισχυρίστηκε ότι υπήρξε νοθεία και ότι εκεί οφείλεται η υποχώρηση του υποστηριζόμενου από το στρατό ψηφοδέλτιου. Κανένας παρατηρητής δεν επιβεβαιώνει τις καταγγελίες για νοθεία. Αντίθετα επιβεβαιώνουν την ανησυχία του στρατού ότι η εκλογική τους υποχώρηση θα άφηνε χώρο για να χάσουν οι στρατοκράτες κάποια από τα προνόμιά τους. Όμως, γνώριζαν ότι δεν υπήρχε καμιά λαϊκή υποστήριξη για την επιστροφή στην άμεση στρατιωτική δικτατορία. Κι έτσι, παρουσίασαν την κίνησή τους σαν νόμιμη, λίγο πολύ σαν κυβερνητικό ανασχηματισμό, με τη χρήση των δικαιωμάτων για παρέμβαση που τους δίνει το σύνταγμα. Έχουν μάλιστα τώρα το θράσος να ζητάνε από τους διαδηλωτές να φύγουν από το δρόμο γιατί “κινδυνεύει η δημοκρατία”. Η αλήθεια είναι πως όντως το σύνταγμα τους δίνει δυνατότητες για επεμβάσεις, τους εξασφαλίζει μερίδιο της εξουσίας, ακόμη και σημαντικό μέρος των εδρών του κοινοβουλίου χωρίς εκλογές. Αυτές ήταν οι συνέπειες του τρόπου με τον οποίο έγινε η μετάβαση από τη δικτατορία στο κοινοβουλευτικό καθεστώς το 2015-16. Η Άουν Σαν Σου Τσι από σύμβολο της αντίστασης στη δικτατορία και από κατ’οίκον περιορισμένη για 15 χρόνια εκλέχθηκε πρωθυπουργός, αλλά συνέχισε να κυβερνάει χέρι χέρι με το στρατό. Διέταξε τη σφαγή και το διωγμό ολόκληρης της κοινότητας των εκατοντάδων χιλιάδων μουσουλμάνων Ροχίνγκια της Μιανμάρ. Έστελνε μήνυμα προς την άρχουσα τάξη και το στρατό ότι με κοινοβουλευτική κυβέρνηση ο στρατός θα ήταν ακόμη πιο ισχυρός.

Έσπασε η απαγόρευση κυκλοφορίας

Όμως έχει πρόσφατη την εμπειρία της στρατιωτικής κυβέρνησης και δεν είναι διατεθειμένος να δώσει πίσω τις δημοκρατικές ελευθερίες που κέρδισε αυτά τα χρόνια. Οι μαζικές διαδηλώσεις έσπασαν την “απαγόρευση κυκλοφορίας” και τελικά μέσα σε λίγες μέρες έγινε άρση της απαγόρευσης ενώ και το ίντερνετ επανήλθε. Στο μεταξύ το Ρόιτερς αναφέρει πως από τη μέρα του πραξικοπήματος τα τεστ για Covid έχουν πέσει σε λιγότερα από 2000 τη μέρα, από 17.000 που πριν. Μία αιτία είναι ότι οι εργαζόμενοι στα νοσοκομεία βρίσκονται στην πρώτη γραμμή της αντίστασης. Τα κεντρικά νοσοκομεία περικυκλώθηκαν από τους εργαζόμενούς και τις εργαζόμενές τους αμέσως και οι άσπρες ποδιές των υγειονομικών ήταν αυτές που ηγήθηκαν στις πρώτες διαδηλώσεις. Η άλλη πλευρά είναι ότι ο ίδιος ο κρατικός μηχανισμός φαίνεται απρόθυμος να υπακούσει στις εντολές των στρατοκρατών για “ομαλοποίηση”. Υπάρχουν επιβεβαιωμένες εικόνες ακόμη και από κομμάτια της αστυνομίας που την ώρα που εκτόξευαν νερό υπό πίεση για να διαλύσουν διαδηλώσεις έφυγαν και πέρασαν με τα γκλοπ και τις ασπίδες τους στην πλευρά των διαδηλωτών. Οι τράπεζες ανακοίνωσαν ότι παραμένουν κλειστές, και δημοσιογράφοι αναφέρουν πως κύρια αιτία είναι πως πάρα πολλοί υπάλληλοι αρνήθηκαν να πάνε για δουλειά. Αντίστοιχες εικόνες υπάρχουν και από τα σχολεία, όπου δάσκαλοι, καθηγητές και καθηγήτριες σταμάτησαν τα μαθήματα και βγήκαν με πορεία ενάντια στη χούντα. “Δεν πρόκειται να αφήσουμε το στρατό να νικήσει έτσι απλά. Δείξαμε τα αιτήματά μας ψηφίζοντας στις εκλογές. Είμαστε στο δρόμο για να δείξουμε ότι είμαστε ενάντια στη στρατιωτική δικτατορία”, λέει μια διαδηλώτρια. Ο κόσμος μπλοκάρει κεντρικούς δρόμους, αποκλείει την πρόσβαση στα δημόσια κτίρια. Σε κάποια σημεία της χώρας έχουν καταληφθεί τα λιμάνια των φέρι μποτ που φέρνουν τους υψηλόβαθμους κρατικούς υπαλλήλους στις δουλειές τους.  

Στις κινητοποιήσεις εμφανίζεται η συμβολική χειρονομία των “τριών δακτύλων”. Είναι ένα σύμβολο που συνδέει τον αγώνα στη Μιανμάρ με το Χονγκ Κονγκ και με τη γειτονική Ταϊλάνδη, όπου εξελίσσεται αγώνας ενάντια στη δικτατορία. Οι φοιτητικοί σύλλογοι της Ταϊλάνδης έστειλαν ανακοίνωση αλληλεγγύης στους συναδέλφους τους στη Μιανμάρ. Αυτές οι συνδέσεις είναι μεγάλα προχωρήματα για να μην μετατραπεί το κίνημα απλώς σε χειροκροτητή της Σου Τσι. Η κατάσταση είναι πολύ διαφορετική από το 1988, τη χρονιά του κινήματος που μετέτρεψε την Σου Τσι σε σύμβολο. Μια διαδηλώτρια σχολιάζει ότι οι μνήμες των ματοβαμένων δρόμων το 1988 είναι στα μυαλά όλων όσων τις έζησαν: “Ήμουν 12 χρονών τότε και πρέπει να είμαστε προετοιμασμένοι και τώρα. Η λογική του στρατού είναι ίδια, αλλά η απάντηση του κόσμου είναι διαφορετική. Τότε ήμασταν απομονωμένοι. Η σημερινή γενιά είναι ανοιχτή στον κόσμο και ξέρει τα δικαιώματά της”. Ήδη τα αιτήματα που διαμορφώνονται πάνε πιο μακριά από την απλή επιστροφή στην προηγούμενη κατάσταση. Ζητάνε όχι απλώς να πέσει η χούντα, αλλά και να καταργηθεί το σύνταγμα που της έδωσε το “δικαίωμα” να παρέμβει. Κάποια από τα πανό γράφουν “Στρατηγοί, τα βάλατε με λάθος γενιά”.