Σε μια περίοδο που το εργατικό κίνημα και η Αριστερά αναζητά απαντήσεις πάνω σε μια σειρά από κρίσιμα ερωτήματα, ο φετινός «Μαρξισμός» μετατράπηκε σε ένα εργαστήρι ιδεών και ανταλλαγής απόψεων για τους εκατοντάδες εργαζόμενουες-ες, νέους και νέες, αγωνιστές-τριες απ’ όλο το φάσμα του κινήματος, που συμμετείχαν -αρκετοί από αυτούς για πρώτη φορά- στις συζητήσεις του φεστιβάλ που έγινε στη Νομική στις 7,8,9 Ιούλη.
Ένα εργαστήρι ιδεών, εμπειριών και τρόπων για το πώς μπορούμε να οργανώσουμε τον αγώνα ενάντια στις επιθέσεις της Νέας Δημοκρατίας και της άρχουσας τάξης, ξεκινώντας από την επόμενη κιόλας μέρα. Αλλά και για την επιτακτική ανάγκη μέσα στο επόμενο διάστημα να δυναμώσει η Αριστερά που βάζει στο κέντρο τη στρατηγική της ανατροπής του συστήματος -παρέχοντας μια εναλλακτική στα τραγικά αδιέξοδα του κοινοβουλευτικού δρόμου της προσαρμογής και της διαχείρισης, που ανέδειξαν τα αποτελέσματα των πρόσφατων εκλογών.
Ξεκινώντας από το δεύτερο, μεγάλο ήταν το ενδιαφέρον για τις συζητήσεις πάνω στην επαναστατική παράδοση. Ο Μαρξ, ο Ένγκελς, ο Λένιν, ο Τρότσκι, η Ρόζα Λούξεμπουργκ, ο Γκράμσι, ο Λουκάτς, ο Παντελής Πουλιόπουλος αλλά και μια σειρά από συζητήσεις για την Ιστορία των ταξικών αγώνων -από τις εξεγέρσεις των δούλων στην Αρχαιότητα μέχρι τις επαναστάσεις της σύγχρονης εποχής- αποτέλεσαν χρήσιμα εργαλεία σε όσους/ες τις παρακολούθησαν. Όχι μόνο για την κατανόηση του πώς λειτουργεί ο κόσμος μας αλλά και για το πόσο χρήσιμες στην πράξη είναι οι ιδέες και η κατανόηση της Ιστορίας στους αγώνες που δίνουμε σήμερα. Η δίψα νέων και παλιών αγωνιστών/τριών για ιδέες φάνηκε και από την κίνηση στο Μαρξιστικό Βιβλιοπωλείο που αποτέλεσε κέντρο έλξης καθ’ όλη τη διάρκεια του τριημέρου.
Ο πόλεμος στην Ουκρανία, ο αγώνας για ελεύθερη Παλαιστίνη κόντρα στην ισραηλινή κατοχή που έδειξε ξανά το βάρβαρό της πρόσωπο στην Τζενίν, έβαλαν στο κέντρο τους την αντίσταση στον ιμπεριαλισμό, ενώ οι συζητήσεις για τις ΑΟΖ και την Κύπρο ανέδειξαν την ανάγκη διεθνιστικής απάντησης στον επικίνδυνο ανταγωνισμό Ελλάδας-Τουρκίας και τον εθνικισμό.
Στις συζητήσεις που έγιναν με κέντρο τα συνδικάτα και το εργατικό κίνημα -με τη συμμετοχή εργαζομένων και συνδικαλιστών/τριών από το Συντονιστικό των Νοσοκομείων, τους δήμους, τα σχολεία, τον πολιτισμό, τις τέχνες, τον ΟΣΕ, την ΕΥΔΑΠ, την ΕΥΑΘ, τον επισιτισμό και μια σειρά από χώρους του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα - αναζητήθηκαν οι τρόποι της άμεσης οργάνωσης της αντίστασης σε όλα τα μέτωπα ενάντια στη ΝΔ αλλά και η προοπτική του εργατικού ελέγχου.
Η συμμετοχή του Ντενί Γκοντάρ έφερε στο τριήμερο τον αέρα της εξέγερσης της νεολαίας και των μεγάλων απεργιών που προηγήθηκαν στη Γαλλία αλλά και την εικόνα της πόλωσης μαζί με την ανάγκη για δυνατό ενιαίο μέτωπο της εργατικής τάξης ενάντια στους φασίστες και την ακροδεξιά. Η δολοφονία του Σύρου μετανάστη από την αστυνομία στη Λάρισα επικαιροποίησε με δραματικό τρόπο τη συζήτηση.
Η συζήτηση για την «δίκη-καταδίκη» της Χρυσής Αυγής με τη συμμετοχή του Θανάση Καμπαγιάννη, του Κώστα Παπαδάκη και του Πέτρου Κωνσταντίνου ανέδειξε αυτά τα καθήκοντα στην Ελλάδα. Συγκλονιστική ήταν στην συζήτηση για τα ανοιχτά σύνορα, η παρέμβαση συγγενούς ενός εκ των θυμάτων της Πύλου αλλά και των Γιώργου Τσιάκαλου, Μάκη Σπαθή και Τζαβέντ Ασλάμ που ανέδειξαν τις απόπειρες της κυβέρνησης να κουκουλώσει το έγκλημα. Τα μπλουζάκια του φετινού Μαρξισμού με τις στάμπες «open the borders» και «ποτέ ξανά φασισμός» έγιναν κυριολεκτικά ανάρπαστα.
Μεγάλο ήταν το ενδιαφέρον για τις συζητήσεις σχετικά με την τεχνητή νοημοσύνη, την υπεράσπιση του περιβάλλοντος και του νερού σαν δημόσιο αγαθό, την ψυχική υγεία. Tον Μαρξισμό έκαναν ακόμη πιο πλούσιο με τις εισηγήσεις τους οι πανεπιστημιακοί/ές που συμμετείχαν, ανάμεσά τους οι Χριστίνα Καρακιουλάφη, Ηλίας Ιωακείμογλου, Νίκος Θεοχαράκης, Κώστας Βλασόπουλος, Σπύρος Σακελλαρόπουλος, Μιχάλης Λυμπεράτος, Νίκος Στραβελάκης.
Καταπίεση και Απελευθέρωση
Ο κύκλος «καταπίεση και απελευθέρωση» άνοιξε τη συζήτηση ενάντια στο σύστημα που γεννάει τον σεξισμό ενάντια στις Γυναίκες και τα ΛΟΑΤΚΙ άτομα με θέματα όπως «Γυναίκες και Συνδικάτα», «Μαρξισμός, σεξ και φύλο», «Πώς τσακίζουμε το σύστημα του σεξισμού».
Στα πλαίσια του Μαρξισμού 2023, το βράδυ της Παρασκευής πραγματοποιήθηκε η πρώτη δημόσια προβολή του εξαιρετικού ντοκιμαντέρ του Θωμά Σίδερη «Μπένζαμιν, οι πρόσφυγες στον Ελαιώνα». Tην ταινία, μαζί με τον σκηνοθέτη, προλόγισε η εκπαιδευτικός Ράνια Καλαντζή ενώ το «παρών» στην προβολή έδωσε και ο σκηνοθέτης Σταύρος Ψυλλάκης. Τη συναυλία που πραγματοποιήθηκε το βράδυ του Σαββάτου στο αίθριο της Νομικής άνοιξαν με ένα καταιγιστικό τζαμάρισμα οι «Άκοπο Ράντομ» για να ακολουθήσουν οι Screaming Fly που ξεσήκωσαν τον κόσμο με τα τραγούδια τους, διασκευάζοντας στο τέλος και το Fire Spirit από τους Gun Club. Η εισαγωγική του φράση «Ι can see clearly» συνοψίζει την αίσθηση που αποκόμισαν όσο/ες παρακολούθησαν το φετινό τριήμερο. Βγαίνουμε από τον φετινό Μαρξισμό με πιο καθαρή ματιά και πιο δυνατοί/ές μπροστά στις μάχες που έρχονται.
Έμπνευση από τον Μαρξισμό
Είμαι πολύ τυχερή που βρέθηκα στον Μαρξισμό. Ήξερα εκ προοιμίου ότι θα είναι κάτι καλό, αλλά τώρα έχω ενθουσιαστεί γιατί είναι μαζεμένα όλα όσα ήθελα να ακούσω και να μάθω. Μακάρι να μπορούσα να φέρω κι άλλους ανθρώπους που σίγουρα θα τους ενδιέφεραν όσα συζητάμε.
Το επίπεδο είναι πάρα πολύ υψηλό, και πολιτικά και οργανωτικά. Λυπάμαι που δεν μπορούσα να είμαι σε όλες τις συζητήσεις γιατί γίνονταν παράλληλα. Το ένα θέμα είναι πιο ωραίο από το άλλο και βρήκε να κουμπώσει η ψυχή μου σε όσα έψαχνα. Η συμμετοχή και η βοήθεια στην οργάνωση του φεστιβάλ από νέους ανθρώπους είναι μεγάλη ελπίδα στα μάτια μου. Βρέθηκα εδώ με δυσκολία λόγω θεμάτων υγείας και οικονομικών, είμαι άνεργη από το 2017, με 70% αναπηρία. Με βοήθησε το ΣΕΚ να είμαι εδώ και το ευχαριστώ θερμά. Και είναι τόσο δημοκρατικό το φεστιβάλ, ακούγοντας εκτός από τους ομιλητές και άλλους πολλούς να παρεμβαίνουν. Εξαιρετικό.
Προέρχομαι από τον ιδιωτικό τομέα, με όλα όσα τον συνοδεύουν σαν συνθήκες δουλειάς και επιθέσεις από τα αφεντικά. Θέλει σύγκρουση, όχι βία, αλλά διεκδίκηση. Πολλές φορές το έκανα, όπως για παράδειγμα στην Express Service που δούλευα στα νιάτα μου, για δυο χρόνια, με 2.500 εργαζόμενους τότε. Δυστυχώς ήταν πράγματα που δεν γίνονταν οργανωμένα από συνδικάτα. Θέλω να πω ότι υπάρχει τρόπος να παλέψουμε και στον ιδιωτικό τομέα, να μιλήσουμε με τους διπλανούς μας. Φεύγω με τεράστια εμπειρία, ευτυχισμένη που γνώρισα τόσους ανθρώπους που τα λένε τόσο απλά και κατανοητά. Είναι μεγάλη η διαφορά με άλλο χώρο της Αριστεράς που βρέθηκα στα νιάτα μου και από τον οποίο δεν πήρα τίποτα φεύγοντας δυστυχώς. Εδώ ένα τριήμερο με έχει κάνει επί εκατό πιο δυνατή. Θα μπω με πολύ μεγάλη όρεξη στον πυρήνα μου στα Δυτικά. Γιατί αυτά που λέμε πρέπει τώρα να τα κάνουμε πράξη κι όχι να μείνουν θεωρία.
Ιωάννα Κουμεντάκη, Θεσσαλονίκη
Ήταν η πρώτη φορά που ήρθα σε Μαρξισμό. Μου φάνηκε πολύ ενδιαφέρον. Θα έπρεπε να έχω έρθει ξανά και να το γνωρίζω νωρίτερα για να το πω και σε φίλους μου. Πολλά θέματα, πολλά καινούργια πράγματα για μένα. Αρκετά σημαντικό φεστιβάλ, μακάρι να γίνει κι άλλο στο μέλλον. Περισσότερο μου άρεσαν όσα ειπώθηκαν στην εκδήλωση που έκλεισε το τριήμερο. Πιο πριν με κέντρισε η συζήτηση για τον Τρότσκι, αλλά και για το Μάη του ’68. Αξίζει γιατί δίνει την εικόνα των αγώνων που έχουν γίνει.
Χρήστος, φοιτητής
Το φεστιβάλ είναι ένας ωραίος συνδυασμός θεωρητικών και πρακτικών συζητήσεων. Η θεωρητική βάση του πώς μπορείς να φτάσεις στην επανάσταση και η πρακτική μέσω των συνδικάτων, του αγώνα, του δρόμου και μέσα από το κόμμα. Είναι ένα ωραίο πάντρεμα, με τον ρεαλισμό ενός οράματος που έχουμε συνηθίσει να παρουσιάζεται ως μη εφικτό, αλλά όταν παλεύεται συλλογικά και με αλληλεγγύη, λειτουργεί. Η συζήτηση για την Ρώσικη Επανάσταση και τον εργατικό έλεγχο μου έκανε εντύπωση γιατί απαντούσε άμεσα σε ερωτήματα που συζητούσαμε πιο πριν με τους συντρόφους και τις συντρόφισσες. Και επίσης η συζήτηση για τους εργατικούς αγώνες, γιατί πέρα από το θεωρητικό κομμάτι, έθεσε πρακτικά ζητήματα και πώς λύνονται μέσω των εργατικών αγώνων, παρά την κατήφεια που επικρατεί στην κοινωνία μας μετά τις εκλογές και όλους μας έχει επηρεάσει.
Στην αντιρατσιστική-αντιφασιστική μάχη, το πιο σημαντικό για μένα είναι όχι μόνο να θέτουμε ως Αριστερά το πρόταγμα της αλληλεγγύης και του ανθρωπισμού. Αυτό είναι το ένα κομμάτι καθώς οι φασίστες σκοτώνουν με μαχαίρια και τσεκούρια και στυλιάρια, οι νεοφιλελεύθεροι το κάνουν με μια υπογραφή κλείνοντας νοσοκομεία ή τα σύνορα. Για μένα το βασικό πρόταγμα είναι το ταξικό, ότι τους πρόσφυγες και τις προσφύγισσες, τους μετανάστες και τις μετανάστριες τους αφήνουν να πεθαίνουν, όχι μόνο για το χρώμα του δέρματός τους και τη θρησκεία τους, αλλά κατά κύριο λόγο γιατί είναι φτωχοί. Αν ήταν πλούσιοι, δεν θα τους σκότωναν. Άμα έχεις λεφτά, ό,τι χρώμα δέρματος κι αν έχεις, ό,τι και να πιστεύεις, δεν πειράζει. Αυτό είναι το βασικό πρόταγμα για μένα, που κάπως μου λείπει στη συζήτηση τώρα τελευταία από την Αριστερά.
Κωνσταντίνος Λάμπου, διδακτορικός φοιτητής
Μου αρέσει πάρα πολύ το φεστιβάλ. Είναι σαν να είμαι στο πανεπιστήμιο, αλλά πιο ελεύθερα. Είναι μια πολύ ωραία ευκαιρία για κάποιον να μάθει νέα πράγματα, να ακούσει νέες ιδέες, να συζητήσει με άτομα που έχουν παρεμφερή αντιμετώπιση της πολιτικής κατάστασης και να μπορέσουν μαζί να βρουν τρόπους για πραγματική αλλαγή στο σύστημα. Μου άρεσε πολύ η συζήτηση για τη Χιλή, αλλά και για την ψυχική υγεία. Επίσης η κεντρική της πρώτης μέρας για τους αγώνες που θα συνεχιστούν μετά τις εκλογές, για την Παλαιστίνη που ήταν και ένα θέμα για το οποίο δεν ήμουν ενήμερος και μου έμαθε πράγματα, για τη Ρώσικη Επανάσταση και τον εργατικό έλεγχο.
Νίκος Πολυχρονάκης, φοιτητής Ψυχολογίας
Μέχρι τώρα έχω παρακολουθήσει τη συζήτηση για την Χιλή, που μου φάνηκε πάρα πολύ ενδιαφέρουσα, δεν γνώριζα πολλά για την ιστορία της. Πήρα γνώσεις για τους αγώνες που έχουν γίνει, αλλά και κατάλαβα πόσο σχετίζεται με το σήμερα, με την έννοια ότι κι εκεί είχε βγει η αριστερά στην κυβέρνηση αλλά δεν απέδωσε τίποτα. Επίσης τη συζήτηση για το πώς τσακίζουμε το σύστημα του σεξισμού που με αφορά ως γυναίκα και ως οντότητα συνολικότερα. Μου πρόσφερε πολλά, γιατί καταλαβαίνεις ότι είναι ένα πρόβλημα που δεν αφορά μόνο τις γυναίκες αλλά όλη την κοινωνία, και τους άντρες. Με έβαλε σε ένα πλαίσιο προβληματισμού στο τι μπορεί να κάνει η καθεμία και ο καθένας στο χώρο της δουλειάς της/του απέναντι σε σεξιστικές συμπεριφορές, να μην τις αποδέχεται ως πραγματικότητα και κοινή λογική, αλλά να τις παλεύει.
Επίσης έχω παρακολουθήσει τη συζήτηση για τους εργατικούς αγώνες που με βοήθησε στο πώς πρέπει να διεκδικούμε όσα δικαιούμαστε. Με οργάνωση και συσπείρωση, ενάντια σε μια κατάσταση που δεν πάει άλλο. Αν δεν οργανωθούμε και δεν αγωνιστούμε, θα μας πάρουν και τα παραμικρά δικαιώματα. Θεωρώ πολύ σημαντικό και χρέος μου προσωπικά και κοινωνικά να ενεργοποιηθώ. Γι’ αυτό αποφάσισα να οργανωθώ στο ΣΕΚ, γιατί η επαναστατική αριστερά μπορεί να οδηγήσει σε αλλαγή.
Κατερίνα Μακαρώνα, ιδιωτική υπάλληλος
Ήταν η πρώτη φορά που παρακολούθησα τον Μαρξισμό. Ήταν μια αναγκαία εμπειρία έτσι όπως έχει διαμορφωθεί η πολιτική σκηνή μετά το αποτέλεσμα των εκλογών. Μου άρεσε ότι στο ευρύ φάσμα των συζητήσεων, από την επιστήμη μέχρι τον πολιτισμό και το αντιφασιστικό κίνημα, το πολιτικό υποκείμενο ήταν πάντα η εργατική τάξη. Πιστεύω ότι είναι ένα πολύ χρήσιμο φεστιβάλ γιατί είναι εξωστρεφές προς όλο τον κόσμο της αριστεράς που μπορεί να τοποθετηθεί ο καθένας. Με έκανε πιο σίγουρη για την επιλογή μου να οργανωθώ στο ΣΕΚ και είναι αυτό που χρειάζεται η αριστερά σήμερα, συζήτηση, αντιπαράθεση, απόψεις, αποφάσεις, σχέδιο δράσης.
Νιώθω πιο δυνατή στις ιδέες, απαντήθηκαν πολλά ερωτήματά μου, έμαθα νέα πράγματα, μου γεννήθηκαν και προβλητισμοί που θέλω να λύσω στη συνέχεια. Τα αιτήματα και οι αγώνες συνδέονται μεταξύ τους, ο Μαρξισμός και ο τρόπος που διεξάγεται μου έδειξε πώς μπορεί αυτή η σύνδεση να γίνει πράξη. Τελειώνοντας το τριήμερο, το κρίσιμο είναι να ανοίξουμε όλες αυτές τις κουβέντες στην γειτονιά μας και όπου μπορούμε, για να απλωθούν οι ιδέες μας και να μεγαλώσουμε την επαναστατική αριστερά.
Νατάσα Βικάτου, Πετράλωνα
• Για όσους/ες δεν κατάφεραν να συμμετέχουν στον φεστιβάλ ή να παρακολουθήσουν κάποιες συζητήσεις που τους ενδιέφεραν, ηχητικά και βίντεο θα ανέβουν σύντομα στο σάιτ του ΣΕΚ (sekonline.gr) ενώ κάποιες θα παρουσιαστούν στα καλοκαιρινά φύλλα της Εργατικής Αλληλεγγύης.