Η Δεξιά βγήκε πρώτο κόμμα στις ισπανικές εκλογές της περασμένης Κυριακής, αλλά τα έχει ήδη βάψει μαύρα. Οι εφημερίδες τους βρίσκονται σε κατάσταση θλίψης, έχουν ξεκινήσει άγριες κριτικές προς όλες τις κατευθύνσεις, ενώ είναι ανοιχτό και το ενδεχόμενο της αλλαγής ηγεσίας. Όλους τους τελευταίους μήνες, οι δημοσκοπήσεις έδιναν σχεδόν σίγουρη απόλυτη πλειοψηφία σε μια πιθανή συμμαχία του δεξιού Λαϊκού Κόμματος (PP) και των φασιστών του Vox. Μόλις στα τέλη Μάη, στις τοπικές εκλογές που έγιναν στα περισσότερα σημεία της χώρας η Αριστερά είδε τις δυνάμεις της να συμπιέζονται και η Δεξιά πήρε στον έλεγχό της δήμους και περιφερειακές κυβερνήσεις. Οι περισσότεροι περίμεναν μια επανάληψη στις εθνικές εκλογές.

Τελικά όμως το Vox έχασε 600 χιλιάδες ψήφους σε σχέση με το 2019 (παρέμεινε οριακά στην τρίτη θέση με 12,4%), και έτσι τα τρία εκατομμύρια ψήφοι που κέρδισε επιπλέον το PP δεν είναι αρκετά για να πάρουν τον έλεγχο της Βουλής. Σε αυτά τα εκατομμύρια κερδισμένες ψήφους της Δεξιάς πρέπει να συνυπολογίσουμε και το πάνω από 1,5 εκατομμύριο ψήφους που είχαν οι δεξιοί Θιουδαδάνος το 2019 και πλέον εξαφανίστηκαν. Το PP μαζί με το Vox έχουν πλέον 171 έδρες από τις 350, αλλά δεν έχουν σχεδόν κανέναν άλλο σύμμαχο. Δυσκολεύονται να παίξουν και το χαρτί της πρόκλησης νέων εκλογών, γιατί τίποτα δεν τους διασφαλίζει ότι τα αποτελέσματα δεν θα είναι χειρότερα γι’ αυτούς.

Η απειλή της συγκυβέρνησης του PP με τους φασίστες υπήρξε σημαντικός παράγοντας κινητοποίησης των ψηφοφόρων του PSOE και της Αριστεράς. Για τη Δεξιά, η κατάσταση είναι δυσεπίλυτη, γιατί αφενός το PP προσπαθεί να πάρει αποστάσεις από το Vox, από την άλλη έκανε το ίδιο άλματα προς τα δεξιά μέσα στην τελευταία τετραετία, και ως αποτέλεσμα έχει την αδυναμία συγκρότησης πλειοψηφίας.

Η πτώση του Vox και η αποτυχία του PP να πιάσει τις 150 έδρες που περίμενε (έμεινε με 136) έχει προκαλέσει ανακούφιση στον κόσμο της Αριστεράς, ο οποίος προετοιμαζόταν για την εκδικητική επιστροφή των νοσταλγών του Φράνκο στην εξουσία. Ωστόσο, η κοινοβουλευτική Αριστερά (Σουμάρ) δεν έχει και πολλούς λόγους να πανηγυρίζει. Το PSOE του Πέδρο Σάντσεθ βγαίνει ενδυναμωμένο σε βάρος της μετά από τέσσερα χρόνια κεντροαριστερής συγκυβέρνησης. Το PSOE πήρε ένα εκατομμύριο ψήφους πάνω από το 2019 και η Αριστερά έχασε 650 χιλιάδες. Τρία εκατομμύρια κόσμος ξαναψήφισε τα ψηφοδέλτια της Αριστεράς, αλλά με λιγότερο ενθουσιασμό από ποτέ, με ασύγκριτα μικρότερη κινητοποίηση από το 2019. Την ξαναψήφισε με πίκρα και κριτική, παρόλη την απογοήτευση που προκάλεσε ακόμη και το τελευταίο δίμηνο όταν κόντεψε να κατέβει διασπασμένη σε δύο ξεχωριστά ψηφοδέλτια στις εκλογές. Τελικά η διάσπαση δεν έγινε.

Αριστερά

Τα τέσσερα χρόνια συγκυβέρνησης μετέτρεψαν την κοινοβουλευτική Αριστερά σε εξαρτημένη από το PSOE. Αντί για δύναμη των αγώνων και της αντίστασης προβάλλει πλέον τον εαυτό της ως απαραίτητο σύμμαχο της σοσιαλδημοκρατίας για να την διορθώνει από τα Αριστερά. Η συγκρότηση του ψηδοδελτίου Σουμάρ ήταν ακόμη ένα βήμα προς τα δεξιά και επισημοποίηση αυτής της δορυφοροποίησης γύρω από το PSOE. Το Ποδέμος, το οποίο επιχείρησε να διατηρήσει με τον δικό του τρόπο κάποιου είδους αυτονομία και έναν συμβολικό αντισυστημισμό, έχει πλέον μετατραπεί σε αδύναμο, ενοχλητικό σύμμαχο. Πριν από τέσσερα χρόνια το Ποδέμος ήταν η ατμομηχανή της ενότητας της Αριστεράς, πλέον τα ηνία τα έχει πάρει η πτέρυγα του Κομμουνιστικού Κόμματος που προβάλλει την κυβερνητική συνέχεια, τη σοβαρότητα και την απόσταση από θέσεις που ενοχλούν το σύστημα και τους μηχανισμούς του. Η πιο χαρακτηριστική στιγμή ήταν η αντιπαράθεση σχετικά με την αποστολή όπλων στην Ουκρανία. Το Ποδέμος πήρε αποστάσεις από την ιμπεριαλιστική πολιτική της κυβέρνησης και τελικά ποδοπατήθηκε όχι μόνο από τα ΜΜΕ αλλά και από τη σημερινή ηγεσία του Σουμάρ που κατηγόρησε όσους δεν βαράνε προσοχή στον Μπάιντεν και τον Ζελένσκι για “ανεύθυνους” και ότι παίζουν το παιχνίδι της Δεξιάς διασπώντας την κυβέρνηση. Όμως ακόμη και αυτές οι σοβαρές αντιπαραθέσεις παρέμειναν στο πλαίσιο ενός αγώνα παρασκηνίου ανάμεσα στις πτέρυγες των μηχανισμών, αφού και το Ποδέμος δεν είχε άλλη στρατηγική από τη συνέχιση της υποστήριξης στον Σάντσεθ.

Ο Σάντσεθ θα επιχειρήσει τώρα να συνεχίσει την κεντροαριστερή του κυβέρνηση ή να ξαναπάει σε εκλογές αν η Δεξιά δείξει κι άλλα σημάδια βύθισης στην κρίση. Δεν επιβεβαιώθηκαν όσοι έλεγαν πως η αριστερή ριζοσπαστικοποίηση στην Ισπανία ανήκει στο παρελθόν και πως η άκρα δεξιά βρίσκεται σε ασταμάτητη άνοδο. Οι μαζικοί αγώνες, από τα νοσοκομεία που πλημμύρισαν τη Μαδρίτη και όλες τις πρωτεύουσες των περιφερειών μέχρι τα κινήματα για την απελευθέρωση των γυναικών και των ΛΟΑΤΚΙ καθόρισαν τις εξελίξεις και απομόνωσαν τους φασίστες. Όπως και αν λυθεί το παζλ της νέας κυβέρνησης, η Αριστερά πρέπει να βγει επειγόντως από το ρόλο του ευγενικού εταίρου της σοσιαλδημοκρατίας και να ξαναγυρίσει στους δρόμους.