Το Εργαστήριο Σεισμολογίας του ΕΚΠΑ κατέγραψε πάνω από 11.700 σεισμούς, μεταξύ 26 Ιανουαρίου και 7 Φεβρουαρίου, στον υποθαλάσσιο χώρο ανάμεσα στην Σαντορίνη, την Αμοργό, την Ίο και την Ανάφη. 

Η εκδήλωση αυτής της σεισμικής δραστηριότητας, σ' αυτή την περιοχή, ανεξάρτητα από το αν είναι ηφαιστειακής, τεκτονικής προέλευσης ή αποτέλεσμα της αλληλεπίδρασής τους, ήταν κάτι αναμενόμενο. Όλοι γνωρίζουμε ότι πρόκειται για μία από τις πιο σεισμογενείς περιοχές του πλανήτη. Προφανώς, κανένας δεν μπορεί να γνωρίζει το πότε και σε τι έκταση θα εκδηλωθεί ένας σεισμός αλλά το μόνο σίγουρο είναι ότι θα εκδηλωθεί. Και όμως, αυτό που βλέπουμε σήμερα είναι η ασυδοσία του κέρδους στη "βαριά βιομηχανία του τουρισμού", η παντελής έλλειψη κατάλληλων υποδομών και η διάλυση του "κρατικού μηχανισμού" στο να προετοιμάσει και να προστατέψει τους κατοίκους σ' αυτά τα νησιά. 

Tο σλόγκαν "από τύχη ζούμε", που συνοδεύει την διακυβέρνηση της ΝΔ επιβεβαιώθηκε για άλλη μία φορά. Eίδαμε σκηνές πανικού όπου ο κόσμος έτρεχε, αβοήθητος, να φύγει από τα νησιά και είχε να αντιμετωπίσει την αισχροκέρδεια των αεροπορικών και ακτοπλοϊκών εταιριών αλλά και την έλλειψη οποιασδήποτε κρατικής μέριμνας. Οι κάτοικοι και οι τουρίστες αφήνονται στην ουσία στην τύχη τους μπροστά σε μια καταστροφή.

Δεν υπήρξε ποτέ ενημέρωση και εκπαίδευση των κατοίκων σε περιπτώσεις σεισμών, δεν υπάρχει αναλυτικό σχέδιο έγκαιρης και ασφαλούς εκκένωσης, δεν υπάρχουν κατάλληλοι χώροι υποδοχής που να εξασφαλίζουν προσωρινή διαμονή με εξασφάλιση των βασικών πρώτων αναγκών (φάρμακα, τροφή, νερό, ενέργεια) δεν υπάρχει κατάλληλο μόνιμο προσωπικό (γιατροί, νοσηλευτές, μηχανικοί, πυροσβέστες) που θα αναλάμβανε την περίθαλψη και την προστασία των κατοίκων, δεν υπάρχει χωροταξικό σχέδιο που να καθορίζει τις χρήσεις της γης λαμβάνοντας υπόψη του την αντισεισμική προστασία και να καλύπτει τις ανάγκες διαφυγής και την διασφάλιση των υποδομών για την προστασία των κατοίκων (και των τουριστών) και στη Σαντορίνη και στα διπλανά νησιά. Τώρα ανακοινώθηκαν 8 χώροι καταφυγής σε περίπτωση μεγάλου σεισμού, όχι σε σημεία όπου έπρεπε να έχει σχεδιαστεί γι' αυτό αλλά σε σημεία που έτυχε να είναι ακόμα αδόμητα σε πεδινές περιοχές.

Θυμωμένοι

Όπως μας είπε η Ελευθερία Ψυχογιού, δημοτική σύμβουλος στην Αμοργό, «Δεν μας έβγαλε ο σεισμός στους δρόμους αλλά η αδιαφορία του κράτους. Για άλλη μια φορά τούτες τις ώρες καταλάβαμε ότι το μόνο που έχουμε είναι ο ένας τον άλλον. Ξέρουμε ότι είμαστε σε σεισμογενή περιοχή. Ξέρουμε για το ρήγμα της Αμοργού. Ασκήσεις για τους σεισμούς κάνουμε ως ΕΔΟΚ (Εθελοντική Διασωστική Ομάδα Κρίσεων) κάθε χρόνο στα σχολεία. Έχουμε μάθει να προσέχουμε και είμαστε ψύχραιμοι. Ψύχραιμοι και θυμωμένοι... ζούμε σε μια σεισμογενή περιοχή και τα δημόσια κτήρια (βλ. σχολεία) δεν έχουν ελεγχθεί αν και έχει ζητηθεί από τον Δήμο Αμοργού εκτός από το δημοτικό σχολείο Καταπόλων, διότι ο έλεγχος από τον ΟΑΣΠ γίνεται μετά από κλήρωση! Αν σου κάτσει δηλαδή». 

Στη Σαντορίνη, από το 2003 μέχρι και το 2022, έχει γίνει μόνο μία φορά (ενώ θα πρέπει κάθε 5 χρόνια) πρωτοβάθμιος προσεισμικός έλεγχος (οπτική εκτίμηση μηχανικού), σε 127 δημόσια κτίρια και κτίρια όπου συγκεντρώνεται κόσμος και από αυτά τα 30 ήταν άμεσης προτεραιότητας για δευτεροβάθμιο έλεγχο, ο οποίος δεν έχει γίνει ακόμα. Μόλις 2 από τα 26 σχολικά κτίρια είναι σχετικά καινούρια. Περίπου 5.000 παιδιά κάνουν μάθημα σε σχολεία που χρονολογούνται από τη δεκαετία του 1960. Για να έχουμε μία εικόνα, στην Ελλάδα ο προσεισμικός έλεγχος ξεκίνησε το 2001 και μέχρι σήμερα έχουν πραγματοποιηθεί περίπου 16.000 πρωτοβάθμιοι έλεγχοι σε περίπου 80.000 κτίρια Δημόσιας και Κοινωφελούς χρήσης (20%) και περίπου 9.000 σε περίπου 16.000 σχολικά κτίρια (56%). Η καθυστέρηση, οφείλεται, κυρίως στο γεγονός ότι σύμφωνα με το υφιστάμενο νομικό πλαίσιο δεν υπάρχει υποχρεωτική εφαρμογή. Τώρα η κυβέρνηση στέλνει μηχανικούς από την Αττική για νέο πρωτοβάθμιο έλεγχο, αλλά μόνο των δημόσιων και κρατικών κτιρίων, στις Κυκλάδες. 

Η κατάσταση στο Νοσοκομείο της Σαντορίνης και στα Κ.Υ των νησιών είναι χαρακτηριστικό παράδειγμα της κυβερνητικής πολιτικής στην Υγεία. Διάλυση της δημόσιας Υγείας για να στέλνει τον κόσμο στην ιδιωτική περίθαλψη. Η Σαντορίνη έχει ένα σχετικά σύγχρονο νοσοκομειακό κτίριο αλλά χωρίς γιατρούς και νοσηλευτές. Όταν ξεκινούσαν οι σεισμοί, η Πανελλήνια Ομοσπονδία Εργαζομένων στα Δημόσια Νοσοκομεία (ΠΟΕΔΗΝ) δήλωνε ότι: «Σήμερα είναι χωρίς κανένα παθολόγο, χωρίς κανένα καρδιολόγο, χωρίς κανένα μικροβιολόγο, χωρίς κανένα παιδίατρο ενώ έχει μόνο 20 νοσηλευτές και μόνο τρεις τραυματιοφορείς. Στο Σταθμό του ΕΚΑΒ υπάρχουν 4 διασώστες και με συνεχείς μετακινήσεις διασωστών καταφέρνουν να βγάζουν ένα ασθενοφόρο τη βάρδια. Πως θα τα καταφέρουν να προσφέρουν έτσι ασφαλείς υπηρεσίες σε περίπτωση τραυματιών από ενδεχόμενο σεισμό». Το ίδιο και στην Αμοργό. «Από τους τελευταίους μήνες του 2024 το Κ.Υ βρίσκεται σε λειτουργική κατάρρευση και επισφάλεια λόγω των τραγικών ελλείψεων προσωπικού», γράφει σε ανακοίνωσή της η Ομοσπονδία Ενώσεων Νοσοκομειακών Γιατρών Ελλάδος (ΟΕΝΓΕ). 

Στις 29 Γενάρη πραγματοποιήθηκε μαζική συγκέντρωση διαμαρτυρίας από τους κατοίκους της Αμοργού. Με ομόφωνο ψήφισμα του Δημοτικού Συμβουλίου καταγγέλλεται ότι: «Η κατάσταση των δημόσιων δομών Υγείας στο νησί μας έχει πλέον περιέλθει σε τέλμα λόγω της υποστελέχωσης, της έλλειψης επαρκούς νοσηλευτικού προσωπικού, των παράτυπων εφημεριών, των ασυνόδευτων μετακομιδών ασθενών κ.ά. Μπορεί να μην λειτουργεί το Κ.Υ. αλλά η κυβέρνηση δίνει δεκάδες εκατομμύρια από το Ταμείο Ανάκαμψης για μια επέκταση – μαμούθ του φυσικού λιμανιού των Καταπόλων που μπορεί να καταστρέφει το φυσικό περιβάλλον του νησιού αλλά θα εξασφαλίζει τεράστια κέρδη σε tour operators και κρουαζιερόπλοια. 

Δέμα

Όπως καταγγέλει η Ελευθερία Ψυχογιού: «στείλανε δύο νοσοκόμες για μια εβδομάδα. Όταν φύγουν ποιος θα κάνει νοσηλεία που δεν βγαίνουν οι βάρδιες; Θα διακομίζονται άρρωστοι άνθρωποι με τον φλεβοκαθετήρα διότι δεν θα υπάρχει νοσηλευτής. Θα συνεχίσουν να τους στέλνουν ως ασυνόδευτο δέμα στην Νάξο; Υποχρεώνονται όλες οι βαθμίδες σε τηλεκπαίδευση. Σοβαρά τώρα; Κουνάει το νησί κάθε λίγο και λιγάκι, κουνιούνται τα σπίτια τα πάντα και οι οθόνες κατά ένα μαγικό τρόπο θα μένουν ακίνητες και τα παιδιά προσηλωμένα; Να τους πει κάποιος ότι αρρωσταίνουμε και εκτός σεισμού. Αρρωσταίνουμε και όταν έχει απαγορευτικό λόγω καιρού. 

Να τους πει κάποιος ότι οφείλουν να καλύψουν τις άμεσες και διαρκείς ανάγκες του νησιού όλο τον χρόνο, διότι όλο τον χρόνο η Αμοργός είναι νησί και εμείς άνθρωποι. Να τους πει κάποιος ότι ο σχεδιασμός τους είναι για σενάριο κωμωδίας, αλλά εμείς δυστυχώς δεν μπορούμε να διασκεδάσουμε, διότι ζούμε συνεχώς σε κατάσταση επισφάλειας. Να τους πει κάποιος ότι εμείς δεν θέλουμε να εγκαταλείψουμε το νησί μας. Να τους πει κάποιος ότι τα νησιά δεν έχουν μόνο Καλοκαίρια αλλά και ατέλειωτους Χειμώνες και οι ζωές μας έχουν αξία!».

Για να βάλουμε τις ζωές μας πάνω από τα κέρδη τους, χρειάζεται να παλέψουμε για να δοθούν χρήματα για τον αντισεισμικό σχεδιασμό και προστασία, για ενίσχυση των αρμόδιων κρατικών υπηρεσιών και φορέων με το απαραίτητο μόνιμο προσωπικό όλων των ειδικοτήτων και με κατάλληλα μέσα, για ενίσχυση της δημόσιας Υγείας με προσλήψεις μόνιμου προσωπικού, για το χτίσιμο νέων σχολείων με μόνιμους εκπαιδευτικούς, για ανάπτυξη της σεισμικής έρευνας. Απέναντι στην ασυδοσία της βιομηχανίας του τουρισμού, παλεύουμε για διαρκή επικαιροποίηση των αντισεισμικών προδιαγραφών και κανονισμών, για την προστασία των ελεύθερων χώρων και τη δημιουργία νέων. Οι σεισμοί είναι φυσικό φαινόμενο, η πρόληψη και η αντιμετώπιση τους, όμως, είναι ζήτημα πολιτικών επιλογών. Και η κυβέρνηση της ΝΔ κάνει επιλογές προς όφελος όχι του απλού κόσμου αλλά του κεφαλαίου. Ο απλός κόσμος τις πληρώνει με τη ζωή του.