Η παραίτηση του Ντέιβιντ Πετρέους από την ηγεσία της CIA στις αρχές του μήνα έριξε φως στο επίπεδο της κρίσης του αμερικάνικου ιμπεριαλισμού. Το ίδιο το σκάνδαλο για το οποίο παραιτήθηκε ο Πετρέους, στις ευρωπαϊκές και στις ελληνικές εφημερίδες αντιμετωπίζεται σαρκαστικά. Φαίνεται ότι το FBI είχε πλέον πληροφορηθεί πως ο Πετρέους είχε μια εξωσυζυγική σχέση με την Πόλα Μπρόντγουελ, στέλεχος του αμερικάνικου στρατού και επίσημη βιογράφο του Πετρέους. Το σκάνδαλο έγινε λίγο πιο περίπλοκο όταν έγινε γνωστό ότι η Μπρόντγουελ έστελνε απειλητικά ηλεκτρονικά μηνύματα στην Τζιλ Κέλεϊ, η οποία είχε πιθανώς σχέση με τον Τζον Άλεν, τον σημερινό επικεφαλής των κατοχικών στρατευμάτων στο Αφγανιστάν. Πριν από τον Άλεν, επικεφαλής της κατοχής ήταν ο Πετρέους, και η Μπρόντγουελ ανησυχούσε για το αν η Κέλεϊ ριχνόταν στον φίλο της. Τώρα εκτός από τον Πετρέους που παραιτήθηκε, έχει μπλοκάρει και η “καριέρα” του Άλεν, ο οποίος προοριζόταν για τη θέση του επικεφαλής των αμερικανικών δυνάμεων στην Ευρώπη.
Η προφανής ερώτηση είναι: ποιος νοιάζεται για τις ερωτοδουλειές μιας παρέας δολοφόνων; Όμως τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά. Ο λόγος που ένα τέτοιο ελαφρύ σκάνδαλο οδηγεί σε κρίση στην ηγεσία της μεγαλύτερης μυστικής υπηρεσίας στον κόσμο, αλλά και στον αμερικάνικο στρατό, είναι πως η αποτυχία της στρατηγικής τους έχει ανοίξει το δρόμο για εσωτερικά μαχαιρώματα. Ο Στίβεν Κίντσερ, ο οποίος πρόσφατα έγραψε μια βιογραφία του θεωρούμενου ως πιο επιτυχημένου επικεφαλής της CIA, του Άλεν Ντάλες, σε ένα άρθρο του στους Τάιμς της Νέας Υόρκης κάνει την εξής σύγκριση:
“Περπατώντας στο λόμπι των κεντρικών γραφείων της CIA στο Λάνγκλεϊ της Βιρτζίνιας, αφού παρέδωσε την παραίτησή του, ο Ντέιβιντ Πετρέους πέρασε μπροστά από το σκαλισμένο πρόσωπο του Άλεν Ντάλες, ο οποίος ήταν επικεφαλής της υπηρεσίας τη δεκαετία του '50 και στις αρχές της δεκαετίας του '60. Κάτω από την προτομή του Ντάλες η επιγραφή λέει: “Το μεγαλείο του είναι γύρω μας”.
Και οι δύο άντρες ηγήθηκαν της CIA σε δυο από τις πιο ενεργητικές της περιόδους. Ο Ντάλες στην αρχή του Ψυχρού Πολέμου και ο Πετρέους στην περίοδο των μη επανδρωμένων αεροσκαφών και των αντι-αντάρτικων επιχειρήσεων. Και οι δυο τους, απ' ό,τι φαίνεται, είχαν εξωσυζυγικές σχέσεις υψηλού επιπέδου. Ωστόσο, η ιδιωτική ζωή για έναν επικεφαλής της CIA σήμερα φαίνεται ότι είναι μάλλον διαφορετική από την εποχή του Ντάλες. Ο κ. Πετρέους παραιτήθηκε αφού παραδέχθηκε μία και μοναδική σχέση. Ο Άλεν Ντάλες, όπως έγραψε η αδερφή του Ελεάνορ αργότερα, είχε τουλάχιστον εκατό”.
Ο Ντάλες, όμως, μπορεί να έκανε σεξ μέχρι και με τη βασίλισσα Φρειδερίκη (σύμφωνα με τον Κίντσερ), την ώρα που οργάνωνε πραξικοπήματα στη Γουατεμάλα και το Ιράν, στήριζε το μετεμφυλιακό κράτος στην Ελλάδα και τον αποκλεισμό της Κούβας, αλλά εκείνη ήταν η εποχή που τα αμερικάνικα πραξικοπήματα δούλευαν. Ο Πετρέους έχει να διαχειριστεί μια αποτυχία. Στο επίκεντρο της αποτυχίας είναι η μακρόχρονη κατοχή στο Αφγανιστάν που δεν έχει μπροστά της εμφανή σημάδια σταθεροποίησης.
Βασικός εμπνευστής
Ο Πετρέους είναι ίσως ο βασικός εμπνευστής της στρατηγικής της αύξησης των κατοχικών στρατευμάτων που εφάρμοσε ο Ομπάμα και σίγουρα ο βασικός εμπνευστής των μαζικών βομβαρδισμών με μη επανδρωμένα αεροσκάφη. Ήταν ανάμεσα στους στρατηγούς που από τα τέλη του 2009 άρχισαν να συμβουλεύουν τον Ομπάμα για το πώς να διαχειριστεί την κατοχή που κληρονόμησε από τον Μπους. Το σχέδιό του ήταν πως στο Αφγανιστάν έπρεπε να εφαρμοστεί μια κλασική πολιτική κόντρα στον ανταρτοπόλεμο, η οποία περιλάμβανε κατάληψη περιοχών, εκκαθάρισή τους από τον εχθρό για μεγάλο χρονικό διάστημα, εξασφάλιση σταθερότητας, ώστε να απομονωθούν οι αντάρτες.
Το θέμα είναι ότι για μια τέτοια πολιτική χρειάζονταν πολλές χιλιάδες φαντάροι. Ο Ομπάμα δέχθηκε την πρόταση και άρχισε να την εφαρμόζει, όμως οι μέγιστες δυνατότητες που είχε ο αμερικάνικος στρατός ήταν να στείλει επιπλέον περίπου 30 χιλιάδες στρατιώτες. Γρήγορα αποδείχθηκε ότι ήταν πολύ λίγοι για να επιβάλουν την “τάξη” και ακόμη κι αν είχαν ένα βαθμό επιτυχίας, δεν μπορούσαν να παραμείνουν για πολύ. Ο Ομπάμα είχε υποσχεθεί ότι η κλιμάκωση της εμπλοκής θα είναι μια σύντομη υπόθεση.
Τι κάνεις όταν δεν έχεις αρκετούς φαντάρους να ελέγξεις μια περιοχή, με δεδομένο ότι η ζωή των ντόπιων δεν αξίζει τίποτα; Η λύση σύμφωνα με τον Πετρέους ήταν ο πόλεμος με την μορφή βιντεοπαιχνιδιού. Πρόκειται για αεροσκάφη που μερικές φορές είναι οχτώ φορές φθηνότερα από ένα κανονικό πολεμικό αεροσκάφος, τα οποία πετούν χωρίς πιλότο και κατευθύνονται από κάποια στρατιωτική βάση μέσω ηλεκτρονικού υπολογιστή. Οι αισθητήρες του αεροσκάφους ανιχνεύουν μέσω της θερμότητας πού βρίσκονται συγκεντρωμένοι άνθρωποι, ενώ ο χειριστής του έχει ταυτόχρονα και οπτική επαφή μέσω της οθόνης.
Από το 2009 εκτινάχθηκε η χρήση μη επανδρωμένων αεροσκαφών. Το 2004 γινόταν ένα χτύπημα με μη επανδρωμένο το χρόνο. Επί Ομπάμα, γίνεται ένα κάθε τέσσερις μέρες. Το πρώτο χτύπημα επί Ομπάμα έγινε το 2009, λίγο αφότου ανέλαβε πρόεδρος. Ήταν στο σπίτι του Μαλίκ Γκιουλιστάν Χαν. “Έχασα τον πατέρα μου, τους τρεις αδερφούς μου και έναν ξάδερφο”, έλεγε αργότερα ο Αντνάν, 18χρονος γιος του Μαλίκ. Το 2010 θεωρήθηκε η χρονιά των μη επανδρωμένων, με ένα χτύπημα κάθε περίπου τρεις μέρες.
Συνήθως, οι επιθέσεις γίνονται με τη συνεργασία ντόπιων πληροφοριοδοτών, οι οποίοι πληρώνονται αν επιδείξουν ένα σημείο όπου υποτίθεται βρίσκεται κάποιο ηγετικό στέλεχος των Ταλιμπάν ή της αλ-Κάιντα. Κανείς δεν νοιάζεται να ελέγξει την ποιότητα και την ακρίβεια αυτών των πληροφοριών. Ούτε επίσης πόσοι άλλοι άμαχοι θα χάσουν τη ζωή τους. Έτσι, έχουν χτυπηθεί γάμοι, πανηγύρια, θρησκευτικές τελετές και κηδείες, είτε από “λάθος”, είτε επειδή ανάμεσα στον κόσμο υπήρχε κάποιος “στόχος”. Ένα φαινόμενο που έχει καταγγελθεί επανειλημμένα είναι μετά από ένα τέτοιο χτύπημα να ακολουθεί και άλλο ένα σε βάρος των ανθρώπων που μαζεύτηκαν για να βοηθήσουν τους τραυματίες ή να περισώσουν κάποια από τα υπάρχοντά τους. Ο αισθητήρας δίνει σήμα για συγκεντρωμένη ανθρώπινη παρουσία σε επίμαχη περιοχή και οι βόμβες πέφτουν.
Πακιστάν
Το αποτέλεσμα, παρά τις εκατόμβες νεκρών, ήταν πάλι η αποτυχία. Όχι μόνο γιατί με αυτόν τον τρόπο δεν κερδίζεις “την καρδιά και το μυαλό” των Αφγανών, όπως λένε τα εγχειρίδια των πολέμων κατά ανταρτών, αλλά γιατί τα μη επανδρωμένα άρχισαν να αποσταθεροποιούν και το Πακιστάν. Οι περισσότερες επιχειρήσεις κατευθύνονται μέσα από το Πακιστάν. Πολλές φορές οι βομβαρδισμοί γίνονται στη μεθόριο, αλλά και εντός των συνόρων του Πακιστάν.
Πέρσι το Νοέμβρη, όταν ΝΑΤΟϊκές δυνάμεις σκότωσαν 24 Πακιστανούς στρατιώτες, ο πακιστανικός στρατός έδιωξε τους Αμερικάνους από ένα παραχωρημένο αεροδρόμιο και οι βομβαρδισμοι με τα μη επανδρωμένα σταμάτησαν για δυο μήνες. Μέσα σε εκείνη την περίοδο, ο αρχηγός του πακιστανικού στρατού είχε δώσει εντολή να καταρρίπτονται όλα τα αεροσκάφη πάνω από πακιστανικό έδαφος, ακόμη κι αν πρόκειται για αμερικάνικα μη επανδρωμένα.
Το Δεκέμβρη του 2010 ο σταθμάρχης της CIA στο Ισλαμαμπάντ έφυγε κακήν κακώς από τη χώρα όταν είχε αρχίσει κύμα μηνύσεων από Πακιστανούς που τον κατηγορούσαν για το θάνατο συγγενών τους. Η κατάσταση έχει αναγκάσει ακόμη και τον ΟΗΕ να καταγγείλει τους βομβαρδισμούς ζητώντας εξηγήσεις από τις ΗΠΑ για το πώς ακριβώς αποφεύγονται οι θάνατοι αμάχων. Η πολιτική σκηνή του Πακιστάν -τόσο σημαντική για τα συμφέροντα των ΗΠΑ- απειλείται να αλλάξει, με περισσότερους πολιτικούς να σηκώνουν τη σημαία της μάχης ενάντια στα μη επανδρωμένα.
Ο αμερικάνικος στρατός χρειάστηκε να αντιμετωπίσει αυτήν την πίεση, όχι για να απολογηθεί στον ΟΗΕ ή στην πακιστανική κυβέρνηση, αλλά για να ελέγξει την ίδια την αποτελεσματικότητα της στρατηγικής του. Η CIA, η οποία θα έκανε τον έλεγχο για το πώς εξασφαλίζονται και πώς αξιοποιούνται οι πληροφορίες για τους βομβαρδισμούς, είναι και η ίδια πολύ μπλεγμένη στην υπόθεση. Για να κουκουλωθούν τα πράγματα ακόμη περισσότερο, ο Πετρέους το Σεπτέμβρη του 2011 μετακόμισε από τη θέση του επικεφαλής της κατοχής στη θέση του επικεφαλής της CIA.
Με την αφγανική κυβέρνηση-μαριονέτα του Χαμίντ Καρζάι να σηκώνει κι αυτή τους τόνους κατά των αδιάκριτων βομβαρδισμών, με το Πακιστάν να απειλείται με αποσταθεροποίηση, τους νεκρούς αμερικάνους φαντάρους να ξεπερνάνε το συμβολικό όριο των δύο χιλιάδων, τα πράγματα σφίγγουν γύρω από τους εγκέφαλους του πολέμου με τα τζόιστικ. Οι επιπλέον 30 χιλιάδες φαντάροι επέστρεψαν φέτος στις ΗΠΑ. Ο Ομπάμα έχει υποσχθεί ότι στα τέλη του 2014 θα έχει τερματιστεί η στρατιωτική κατοχή. Ενώ τα χρήματα που πέφτουν από τους “δωρητές” για να σταθεροποιηθεί και να ανοικοδομηθεί το Αφγανιστάν φαίνεται ότι πηγαίνουν σε βαρέλι χωρίς πάτο. Μόλις την περασμένη βδομάδα η Ευρωπαϊκή Ένωση ανακοίνωσε ότι παγώνει τη βοήθεια για την ανοικοδόμηση του δικαστικού συστήματος στο Αφγανιστάν, μέχρι να πάρει διαβεβαιώσεις από την κυβέρνηση πού ακριβώς καταλήγουν τα κονδύλια.
Τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη στα αγγλικά είναι γνωστά ως “κηφήνες”. Ο τίτλος είναι πιο ταιριαστός για τον Πετρέους, τον Άλεν και όλη την υπόλοιπη παρέα των αποτυχημένων σφαγέων. Η παραίτηση του Πετρέους δεν σημαίνει απλώς “ένας κηφήνας λιγότερος”, αποκαλύπτει τις δυνατότητες που υπάρχουν για να τους ξεφορτωθούμε όλους μαζί.