Εκδήλωση για τις προτεινόμενες αλλαγές στον Ποινικό Κώδικα και τον Κώδικα Ποινικής Δικονομίας διοργάνωσε την Τετάρτη 8 Μάη στο Δικηγορικό Σύλλογο Αθηνών η Εναλλακτική Παρέμβαση-Δικηγορική Ανατροπή. Οι ομιλητές, Αλέκα Ζορμπαλά και Κώστας Παπαδάκης, προχώρησαν σε μια συνολική ανάλυση των τροποποιήσεων των δύο Κωδίκων, αναδεικνύοντας όλες τις πλευρές που αντικρούουν τους ισχυρισμούς του Υπουργείου Δικαιοσύνης και της κυβέρνησης περί “προοδευτικής μεταρρύθμισης”.
Την εκδήλωση άνοιξε η Αλέκα Ζορμπαλά μιλώντας κυρίως για το νέο Ποινικό Κώδικα. «Από τη μία, έχουμε ελάφρυνση πινακίων, άδειασμα των φυλακών από τα βαριά εγκλήματα δηλαδή τα κακουργήματα. Από την άλλη, έχουμε γέμισμα των φυλακών από τη μικροεκληματικότητα, δηλαδή τα πλημμελήματα. Έχουμε επικίνδυνη συρρίκνωση των νομοθετικών διατάξεων που έχουν σχέση με τη ρατσιστική και έμφυλη βία και τέλος μια διεύρυνση αυτού που αποκαλούμε τρομο-οπλοστάσιο», είπε ξεκινώντας για να δώσει τις γενικές κατευθύνσεις και άξονες της επιχειρούμενης αλλαγής.
Κατακτήσεις του κινήματος
Ανάμεσα σε όσα αναφέρθηκε αναλυτικά στη συνέχεια ήταν: Η υποχρεωτική έκτιση της ποινής για πλημμελήματα στα οποία έχουν επιβληθεί από τρία έως πέντε χρόνια, με κατάργηση της αναστολής και όλων των μέτρων που την απέτρεπαν και ήταν κατακτήσεις του κινήματος. Η διατήρηση, επέκταση ή αυστηροποίηση των ποινών για αδικημάτα διεγέρσεως, διατάραξης κοινής ειρήνης, αντίστασης κατά της αρχής και δεκάδων ακόμα κατηγοριών φρονηματικού χαρακτήρα και ποινικοποίησης της πολιτικής δράσης. Η μη υιοθέτηση της απουσίας συναίνεσης ως βάση για τον ορισμό του βιασμού, αλλά αντίθετα η αλλαγή του προς το χειρότερο με περιορισμό “της απειλής άμεσου και σπουδαίου κινδύνου” σε “απειλή κατά της ζωής ή της σωματικής ακεραιότητας”. Ο υποβιβασμός του αδικήματος της διεύθυνσης εγκληματικής οργάνωσης και μια σειρά άλλες αλλαγές που αποτελούν δώρα προς τη Χρυσή Αυγή. Η κατάργηση των άρθρων για τα εγκλήματα με ρατσιστικά χαρακτηριστικά, που επίσης ήταν κατάκτηση του κινήματος και η μετατροπή του ρατσιστικού κινήτρου σε απλή επιβαρυντική περίσταση στην επιμέτρηση της ποινής. Ο εμπλουτισμός και η αυστηροποίηση της τρομονομοθεσίας.
Ακολούθησε ο Κώστας Παπαδάκης συμπληρώνοντας και προσθέτοντας στα παραπάνω (βλέπε κάτω). Έκανε επιπλέον αναλυτική αναφορά στον Κώδικα Ποινικής Δικονομίας αναδεικνύοντας και εκεί τις αλλαγές που μόνο “προοδευτικές” δεν μπορούν να χαρακτηριστούν.
Με δύο καταγγελίες ξεκίνησε την ομιλία του ο Κώστας Παπαδάκης, δικηγόρος της Πολιτικής Αγωγής στη δίκη της Χρυσής Αυγής και υποψήφιος δημοτικός σύμβουλος με την Ανταρσία στις γειτονιές της Αθήνας. Η πρώτη ήταν προς την ηγεσία του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών «που δεν πήρε καμία σοβαρή πρωτοβουλία διαβούλευσης και οργάνωσης της συζήτησης μεταξύ των δικηγόρων για τα ζητήματα των νέων κωδίκων, παρά μόνο με μια εκδήλωση στην οποία κάλεσε τα μέλη της νομοπαρασκευαστικής επιτροπής να συνδιαλέγονται μεταξύ τους».
Η δεύτερη ήταν προς την πολιτεία «που συγκρότησε δυο επιτροπές τον Ιούνη του 2015, δυο μήνες μετά την έναρξη της δίκης της ΧΑ» και έρχεται μετά από τέσσερα χρόνια πλήρους μυστικότητας και δημόσια διαβούλευση λίγων βδομάδων να εισάγει τους δύο κώδικες στη Βουλή «για να ψηφιστούν με τη λεγόμενη διαδικασία των κωδίκων, δηλαδή με ένα δημοψηφισματικό ναι ή όχι επί του συνόλου των κειμένων, χωρίς δηλαδή τη δυνατότητα κατ'άρθρον διαφοροποίησης της ψηφοφορίας και της στάσης του καθενός... μία διαδικασία που δίνει εκβιαστικό δίλημμα σε δυο νομοσχέδια με τόσες αντιφάσεις μεταξύ τους». Όπως εξήγησε στη συνέχεια, ο νέος ΠΚ είναι «σαν να είναι γραμμένος από δύο χέρια. Από ένα που ανοίγει την πόρτα εξόδου της φυλακής για όσους έχουν κακουργήματα και ένα που ανοίγει την πόρτα εισόδου για όσους έχουν πλημμελήματα. Δεν υπάρχει αιτιολογική έκθεση και για να δούμε και τη λογική».
Για τη μείωση των ποινών στο άρθρο 187 περί εγκληματικής οργάνωσης, αλλαγή που χαιρετίστηκε από μερίδα των κρατουμένων, τόνισε ότι, από τη στιγμή που το υπουργείο δεν διατηρεί στατιστικά στοιχεία τα οποία να συσχετίζουν τον αριθμό των κρατουμένων με το είδος των αδικημάτων τους, «δεν είμαι σε θέση να διαψεύσω ή να επιβεβαιώσω τις καταγγελίες των κρατουμένων ότι ένα μεγάλο μέρος του δικαστικού πληθυσμού που αριθμεί σήμερα περί τα 13.000 άτομα, κρατείται με το άρθρο 187 περί εγκληματικής οργάνωσης. Εκείνο που είναι βέβαιο, όμως, είναι ότι αν σήμερα το πεδίο εφαρμογής του 187 περιλαμβάνει περί τα 30 με 35 κακουργήματα, τώρα ανοίγει τη βεντάλια σε εκατοντάδες κακουργήματα. Και αν συνεχιστεί αυτή η πρακτική, κάθε ομαδικό αδίκημα θα συνοδεύεται και από απόδοση κατηγορίας περί εγκληματικής οργάνωσης, εφόσον είναι τρία άτομα και πάνω και τότε οι φυλακές όχι μόνο δεν θα κλείσουν, αλλά θα ανοίξουν με το διπλάσιο αριθμό πληθυσμού».
Σχετικά με την εξίσωση στο ίδιο άρθρο της ποινικής ευθύνης των διευθυνόντων εγκληματικής οργάνωσης με αυτή των μελών, αλλαγή που έχει προκαλέσει την κατακραυγή του αντιφασιστικού κινήματος καθώς αποτελεί δώρο στην ηγεσία της Χρυσής Αυγής, έβαλε αρχικά το ερώτημα: «Δεν ωφελούνται και κάποιοι άλλοι εκτός των ηγετών της ΧΑ; Βεβαίως, αλλά ωφελούνται ελάχιστοι και κυρίως ωφελούνται οι ηγέτες της Χρυσής Αυγής. Δεν υπάρχει πουθενά κατηγορούμενος μόνο με την κατηγορία διεύθυνσης εγκληματικής οργάνωσης. Αυτή είναι μόνο η ηγεσία της ΧΑ. Δεν έχει ηθικές αυτουργίες για κανένα αδίκημα.
Μπορεί να λέει το παραπεμπτικό βούλευμα πχ ότι η απόπειρα ανθρωποκτονίας ενάντια στον Αιγύπτιο ψαρά τον οποίο εκπροσωπώ έγινε μετά από εντολή του Λαγού, αλλά αυτός που έδωσε την εντολή δεν πάει για ηθικός αυτουργός. Αν ένας πρωτοετής φοιτητής της Νομικής έγραφε αυτό το πράγμα, θα κοβόταν... Ο υποβιβασμός της ποινικής ευθύνης της διεύθυνσης έχει το εξής αποτέλεσμα: με το υπάρχον πλαίσιο αν καταδικαστούν, έχουν πλαίσιο ποινής από 10 έως 20 έτη. Ο νομοθέτης τώρα το υποβιβάζει ως απλή επιβαρυντική περίσταση στο πλαίσιο 5 ως 10 χρόνια. Έτσι διαμορφώνονται όροι εξίσωσης της εγκληματικής ευθύνης του εκτελεστικού οργάνου με την ηγεσία».
Ρατσιστικό κίνητρο
«Και δεν είναι το μόνο δώρο στη ΧΑ» είπε στη συνέχεια, αναφέροντας συγκεκριμένα: Την κατάργηση των άρθρων περί ρατσιστικών εγκλημάτων και τη μετατροπή του ρατσιστικού κινήτρου «σε απλή επιβαρυντική περίσταση». Τη μείωση των ποινών για προπαρασκευαστικές πράξεις εσχάτης προδοσίας που από δέκα χρόνια πάνε στα πέντε, «ενώ ο Μπαρμπαρούσης καλούσε πέρσι τέτοιο καιρό το στρατό να ανατρέψει την κυβέρνηση». Τη μείωση των ποινών για την αντιποίηση της αρχής, «πρακτική στην οποία επίσης έχουν επιδοθεί οι χρυσαυγίτες με τη διάλυση των λαϊκών αγορών κλπ». Την κατάργηση της στέρησης πολιτικών δικαιωμάτων, «που τους δίνει τη δυνατότητα, ακόμα κι αν καταδικαστούν αμετάκλητα για οποιοδήποτε κακούργημα, να ξανασυμμετάσχουν στις εκλογές». Και τέλος «το περίεργο ελαφρυντικό για τη μεγάλη διάρκεια της δίκης που προσφέρει σοβαρές πιθανότητες μιας συμβολικής και μειωμένης ποινής τους». Όπως εξήγησε: «καθιερώνεται ένα παράξενο ελαφρυντικό στο άρθρο 84 υπέρ του κατηγορουμένου όταν η διάρκεια της δίκης είναι πολύ μεγάλη χωρίς υπαιτιότητά του. Γιατί η διάρκεια της δίκης πρέπει να είναι υποχρεωτικά ελαφρυντικό υπέρ του κατηγορουμένου; Έχει σχέση με τις συνθήκες τέλεσης της πράξης ή με την προσωπικότητά του; Ποιο δώρο ετοιμάζουν, για ποιον πάλι;».
Εκτός από τα θέματα που αφορούν την πάλη κατά του φασισμού, ο Κώστας Παπαδάκης στάθηκε και σε άλλες πλευρές των προτάσεων:
Για την πολυδιαφημισμένη εκ μέρους του υπουργείου και της νομοπαρασκευαστικής επιτροπής ως θετικό μέτρο της “κοινωφελούς εργασίας” ως ποινή, είπε: «Η κοινωφελής εργασία ως υποχρεωτική και χωρίς αίτηση του κατηγορουμένου απαγγελία κύριας ποινής αντίκειται στις συνταγματικές διατάξεις που απαγορεύουν την καταναγκαστική εργασία και επιπλέον συμβάλει σε ρευστοποίηση των εργασιακών σχέσεων στους φορείς τοπικής αυτοδιοίκησης που είναι μοχλοί κατάργησης της πλήρους απασχόλησης με σταθερότητα όρων αμοιβής και εργασίας».
Και βέβαια στάθηκε στο μεγάλο θέμα που αφορά τους βιασμούς. Όπως τόνισε, «οι περιπτώσεις που κάποιος εξαναγκάζει άλλον σε συνουσία “χωρίς άμεσο και σπουδαίο κίνδυνο ζωής ή σωματικής ακεραιότητας” (πχ περιπτώσεις εργοδοτικής πίεσης) όχι μόνο δεν περιλαμβάνονται στον ορισμό του βιασμού, αλλά εκτοπίζονται σε ένα πλημμεληματικό άρθρο, το 343. Έτσι όλες αυτές οι συμπεριφορές οι οποίες έμμεσα εξαναγκαστικά λειτουργούν στην απόσπαση της ανοχής, από κακούργημα γίνονται πλημμέλημα. Όχι μόνο δεν λαμβάνεται μέριμνα να συμπεριληφθεί κάθε μη συναινετική πράξη στο αδίκημα του βιασμού, αλλά αντίθετα τυποποιούνται και οργανώνονται μία μεγάλη μερίδα από τέτοιες πράξεις και πάνε στα πλημμελήματα».