Σχεδόν σε όλες τις έρευνες που έχουν διεξάγει οι δημοσκόποι στην Ελλάδα μέσα στον τελευταίο μήνα για τον πόλεμο στην Ουκρανία, και παρά την φιλοκυβερνητική ενορχήστρωση, η πλειοψηφία απαντάει ότι όχι μόνο είναι ενάντια στον πόλεμο αλλά και υπέρ της ουδετερότητας και κατά της αποστολής στρατιωτικού υλικού στην Ουκρανία. Δηλαδή τάσσεται ενάντια στην στάση που κρατάει η κυβέρνηση Μητσοτάκη. 

Αποτέλεσμα αυτής της πίεσης είναι το γεγονός ότι στον φιλοκυβερνητικό τύπο φιλοξενούνται άρθρα που προσπαθούν να διαχειριστούν αυτή την αντίφαση. Δύο τέτοια δημοσιεύτηκαν στην Καθημερινή της περασμένης Κυριακής με τις υπογραφές του Νίκου Κοτζιά, πρώην υπουργού Εξωτερικών και της Άννας Διαμαντοπούλου, πρώην επίτροπου Ε.Ε και πρώην υπουργού. 

Στο άρθρο του ο Κοτζιάς εστιάζει τα πυρά του ενάντια στο «νεοτσαρισμό» του Πούτιν και στην ρωσική επέμβαση επικαλούμενος αναλογίες με την τουρκική εισβολή στην Κύπρο: «Όποιος υποστηρίζει τις ρωσικές παραβιάσεις, με ναι μεν αλλά, υπονομεύει, έστω και άθελά του, την ελληνική διπλωματία καθώς και τη διεθνή θέση της Κύπρου». Αλλά διαφοροποιείται από την κυβέρνηση ΝΔ προτείνοντας διπλωματικές πρωτοβουλίες: «Δυστυχώς, ενώ η τουρκική διπλωματία έμαθε από τις δικές μας διπλωματικές μεθόδους της περιόδου 2015-18, η σημερινή ηγεσία του υπουργείου Εξωτερικών εξακολουθεί να παρακολουθεί σε πλήρη αδράνεια τα τεκταινόμενα... Η Ελλάδα πρέπει να κινηθεί με τρόπο που να αναβαθμίζει τον ρόλο της, αντί να υποβαθμιστεί και άλλο», αναφέρει. Σε αυτήν την κατεύθυνση ο Κοτζιάς καλεί την κυβέρνηση «μαζί με χώρες όπως το Ισραήλ και η Σερβία, να αναλάβει πρωτοβουλία διαμεσολάβησης ...να στηρίξει κάθε ουσιαστική προσπάθεια ορθολογικής και δίκαιης ειρηνικής αρχιτεκτονικής ασφάλειας στην Ευρώπη». Συμφωνεί με τις κυρώσεις ΝΑΤΟ-ΕΕ κατά της Ρωσίας και επαυξάνει λέγοντας ότι «η Ελλάδα όφειλε να ζητήσει χρηματοδοτικά αντισταθμίσματα». Τέλος, καλεί την κυβέρνηση «να στηρίξει εκ νέου τον EastMed».

Ο Κοτζιάς επικαλείται την ειρήνη, το διεθνές δίκαιο και το εθνικό συμφέρον σαν αφετηρία του, σαν όλα αυτά να ταυτίζονται μεταξύ τους αλλά στην πραγματικότητα ψάχνει να κάνει την εκστρατεία του Μητσοτάκη πιο αποτελεσματική. Μια τέτοια αντιμετώπιση, κρυμμένη, κάτω από το πέπλο της διπλωματίας, δεν έχει να κάνει τίποτε ούτε με την ειρήνη ούτε με το δίκαιο. Δεν μπορεί κανείς να θυμάται επιλεκτικά την τουρκική εισβολή στην Κύπρο αλλά να ξεχνάει το ελληνικό πραξικόπημα του Σαμψών που προηγήθηκε με στόχο να γκρεμίσει την εκλεγμένη κυβέρνηση και να προχωρήσει στην «ένωση» με την Ελλάδα εξαφανίζοντας τους τουρκοκύπριους. Όπως περίπου ο Πούτιν αξίωσε την ανατροπή της κυβέρνησης Ζελένσκι λέγοντας λίγο πολύ ότι όλοι οι Ουκρανοί είναι Ρώσοι. Και δεν μπορεί κανείς να μιλάει για πρωτοβουλίες «ειρήνευσης» μαζί με το κράτος του Ισραήλ που πνίγει κάθε μέρα την Παλαιστίνη και βέβαια μαζί με τον αμερικανικό ιμπεριαλισμό που το στηρίζει.

Πολεμοχαρής

Μια τέτοια «αναβαθμισμένη» επιθετική διπλωματία δεν έχει σαν πραγματικό στόχο την ειρήνη ούτε στην Ουκρανία ούτε στην Ανατολική Μεσόγειο αλλά την επικράτηση του ελληνικού καπιταλισμού στον ανταγωνισμό του με τον τουρκικό για το ποιος είναι η κυρίαρχη δύναμη στην περιοχή. Και γι’ αυτό είναι εξίσου πολεμοχαρής και επικίνδυνη με την πολιτική της ΝΔ. 

Όμως αυτή είναι η μια όψη της δήθεν «φιλειρηνικής» διπλωματίας. Η άλλη είναι αυτή για την οποία μιλάει στο άρθρο της η Διαμαντοπούλου. Φέρνοντας σαν παράδειγμα την γαλλογερμανική συνεργασία που ακολούθησε το τέλος του Β’ ΠΠ μετά από αιώνες γαλλογερμανικών πολέμων, κάνει λόγο για την «ανάγκη μιας νέας εθνικής στρατηγικής» σε μια «νέα εποχή», που όμως θυμίζει έντονα την εποχή της κυβέρνησης Σημίτη: 

«Το 1999 η Ελλάδα πέτυχε τη Συμφωνία του Ελσίνκι... Κατέθεσε ένα στρατηγικό σχέδιο όπου συνέδεε εθνικούς, κυπριακούς, ευρωπαϊκούς και τουρκικούς στόχους… η Κύπρος έγινε μέλος της Ε.Ε. χωρίς την επίλυσή του κυπριακού... Η ενεργειακή απεξάρτηση της Ευρώπης από τη Ρωσία σημαίνει ότι χρειάζονται νέες οδεύσεις. Η σημερινή συζήτηση αφορά συγκρούσεις, διαφωνίες, μεταναστευτικές ροές, κινήσεις πολεμικών πλοίων. Θα μπορούσε να αφορά κρουαζιερόπλοια, δεξαμενόπλοια για LNG, μεσογειακά ναυπηγεία, πολλαπλούς αγωγούς με τη συνεργασία τεχνικών εταιρειών της Μεσογείου, κοινούς κανόνες λειτουργίας, συνεργασίες πολυτεχνείων. Όνειρα για φοιτητές και όχι εφιάλτες για στρατιώτες…».

Μόνο που η «ειρήνη» της καπιταλιστικής παγκοσμιοποίησης που υπόσχονταν η σοσιαλδημοκρατία στα τέλη του 20ου αιώνα ανήκει οριστικά στο παρελθόν. Αυτό που αναδεικνύεται ξεκάθαρα στη σημερινή συγκυρία είναι ότι ο οικονομικός καλπασμός που ακολούθησε την κατάρρευση του ανατολικού μπλοκ οδήγησε τελικά στην όξυνση των ιμπεριαλιστικών ανταγωνισμών και όχι στο ξεπέρασμά τους. Όχι ότι η περίοδος της «γαλλογερμανικής συμμαχίας» που οδήγησε στην ΕΟΚ ήταν μια «ειρηνική» περίοδος. Δεν θα μπορούσε να υπάρξει χωρίς τον Ψυχρό Πόλεμο και το τείχος του Βερολίνου. 

Οι λεγόμενες «win-win» διεθνείς συνεργασίες που ακολούθησαν την πτώση του Τείχους όξυναν ξανά τις αντιθέσεις. Η οικονομική και παραγωγική αλληλεξάρτηση ΗΠΑ-Κίνας σήμανε την οικονομική γιγάντωση της δεύτερης και την επιστροφή των ΗΠΑ σε ψυχροπολεμικές πρωτοβουλίες όπως το ΑUCUS στον Ειρηνικό. Η οικονομική και ενεργειακή αλληλεξάρτηση της ΕΕ με την Ρωσία μετατρέπεται σήμερα σε εισβολές και κυρώσεις. Η Γερμανία επανεξοπλίζεται.  

Με τον ίδιο ακριβώς τρόπο η περίοδος της σχετικής σύσφιξης των σχέσεων Ελλάδας και Τουρκίας, όσο ειλικρινής και να ήταν από την πλευρά των λαών για παράδειγμα στους σεισμούς του 1999, άλλο τόσο ανειλικρινής ήταν από τους τούρκους και έλληνες διπλωμάτες όπως η κ. Διαμαντοπούλου.