Τα ειρηνευτικά σχέδια διαδέχονται το ένα το άλλο, οι κυβερνητικές αντιπροσωπείες συναντιούνται ξανά και ξανά, οι όροι διαπραγματεύονται και επαναδιατυπώνονται αλλά ο πόλεμος στην Ουκρανία συνεχίζει να μαίνεται σκορπίζοντας συνεχώς νέους θανάτους και νέες καταστροφές.
Προεκλογικά ο Ντόναλντ Τραμπ υποσχόταν να κλείσει τον πόλεμο «σε μια ημέρα». Ένα χρόνο μετά την εκλογική νίκη του περασμένου Νοεμβρίου τίποτα δεν έχει αλλάξει. Η «Ημέρα των Ευχαριστιών» (27 Νοεμβρίου) πέρασε χωρίς να έχει γίνει αποδεκτό από το Κίεβο το «τελεσίγραφο» των 28 σημείων που είχε συντάξει η Ουάσιγκτον -όπως είχε «διατάξει» ο αμερικανός πρόεδρος. Αντί για αυτό «διορθώθηκε», με τη «βοήθεια» και των Ευρωπαίων συμμάχων της Ουκρανίας σε ένα κείμενο «19 σημείων»- για το οποίο διαμήνυσε αμέσως η Μόσχα ότι δεν μπορεί να γίνει αποδεκτό.
Το Bloomberg ισχυρίστηκε πριν από λίγες ημέρες ότι η αμερικανική κυβέρνηση είχε συντάξει αυτά τα «28 σημεία» με συνεχή επικοινωνία με τη Ρωσία. Ανεξάρτητα από την εγκυρότητα αυτών των αποκαλύψεων, το σχέδιο που συνέταξε η ομάδα του Τραμπ αποδεχόταν τις βασικές ρωσικές απαιτήσεις: την ντε φάκτο αναγνώριση της προσάρτησης της ευρύτερης περιοχής του Ντονέτσκ από τη Ρωσία και την δέσμευση ότι η Ουκρανία δεν θα ενταχθεί ποτέ στο ΝΑΤΟ.
Η Ρωσία έχει καταλάβει το μεγαλύτερο μέρος του Ντονέτσκ. Αλλά όχι όλο. Ο Πούτιν όμως επιμένει να αναγνωριστεί (ντε φάκτο τουλάχιστον) η ρωσική κυριαρχία σε ολόκληρη την περιοχή με την απλή δικαιολογία ότι, αν συνεχιστεί ο πόλεμος, η Ρωσία θα τα καταλάβει έτσι και αλλιώς.
Δεν πρόκειται απλά και μόνο για δικαιολογία. Όλους τους τελευταίους μήνες τα ρωσικά στρατεύματα προχωρούν, αργά αλλά σταθερά, όλο και πιο βαθιά μέσα στο ουκρανικό έδαφος. Ο ουκρανικός στρατός δυσκολεύεται όλο και περισσότερο να τα αναχαιτίσει.
Δυσκολεύεται, πρώτα απ’ όλα γιατί αντιμετωπίζει τεράστιες ελλείψεις σε όπλα και πολεμοφόδια. Όπως γράφει ο Ουκρανός δημοσιογράφος Σεργκέι Μαϊντούκοφ στο Al Jazeera, «οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν σταματήσει σχεδόν ολοκληρωτικά τις παραδόσεις όπλων στην Ουκρανία. Οι Αμερικανοί αξιωματούχοι έριξαν τις ευθύνες στο κλείσιμο της ομοσπονδιακής κυβέρνησης… στην πραγματικότητα είναι απίθανο να οφείλεται η διακοπή αυτή σε έλλειψη μεταφορικού προσωπικού στο Πεντάγωνο. Σε κάθε περίπτωση, η αμερικανική στρατιωτική βοήθεια έχει μειωθεί σε ελάχιστη, αποτελούμενη κυρίως από προμήθειες που εγκρίθηκαν υπό την κυβέρνηση Μπάιντεν».
Η Ευρώπη δεν έχει καλύψει το κενό. «Η αμυντική βιομηχανία και τα προγράμματα κοινών προμηθειών της Ευρωπαϊκής Ένωσης», συνεχίζει ο Μαϊντούκοφ, «έχουν αποφέρει πολλές υποσχέσεις, αλλά λίγα πραγματικά χρήματα. Μερικά δισεκατομμύρια ευρώ έχουν δεσμευτεί επίσημα αλλά πολύ λιγότερα έχουν παραδοθεί. Τα κράτη μέλη προτιμούν να επανεξοπλιστούν αυτά τα ίδια πρώτα και στη συνέχεια μόνο να στηρίξουν την Ουκρανία, αν και τα ίδια τα δικά τους προγράμματα προχωρούν με αργούς ρυθμούς».
Λιποταξίες
Αλλά η έλλειψη υλικού είναι το μικρότερο πρόβλημα του Ουκρανικού στρατού. Το μεγαλύτερο πρόβλημα είναι η έλλειψη προσωπικού. Ο κόσμος έχει κουραστεί από έναν πόλεμο που από την αρχή δεν θεωρούσε έτσι και αλλιώς δικό του. «Οι εισαγγελείς», γράφει ο Μαϊντούκοφ, «έχουν στα συρτάρια τους πάνω από 255.000 υποθέσεις για αδικαιολόγητη απουσία (από το στράτευμα) και περισσότερες από 56.000 για λιποταξία από το 2022 μέχρι σήμερα. Μόνο κατά τους πρώτους 10 μήνες του 2025, κατέγραψαν περίπου 162.500 υποθέσεις αδικαιολόγητης απουσίας και 21.600 υποθέσεις λιποταξίας».
Οι αποκαλύψεις για τα σκάνδαλα απειλούν να μετατρέψουν αυτή την αποστροφή για τον πόλεμο σε ανοιχτή εξέγερση ενάντια στην κυβέρνηση του Ζελένσκι. Το τελευταίο «θύμα» των αποκαλύψεων αυτών ήταν ο Αντρίι Γερμάκ. Ο Γερμάκ δεν ήταν απλά και μόνο «το δεξί χέρι» του Ζελένσκι: ήταν στην ουσία και ο βασικός διαπραγματευτής στις συνομιλίες με τις Ευρωπαϊκές και την Αμερικανική κυβέρνηση. Σύμφωνα με την Καθημερινή, «ο Β. Ζελένσκι αντιμετωπίζει πλέον το ερώτημα πώς, χωρίς τον Γερμάκ, θα μπορέσει να διατηρήσει τον έλεγχο του κόμματός του και των υπουργείων ... Χωρίς τον Γερμάκ να επιτηρεί την εσωτερική πολιτική, να περιορίζει τις εντάσεις στον στρατό και να επιβλέπει τις διαπραγματεύσεις, ο πολιτικός έλεγχος του κ. Ζελένσκι ενδέχεται να εξασθενήσει…»
Ο πόλεμος στην Ουκρανία ξεκίνησε, τυπικά, με την ρωσική επέλαση τον Φεβρουάριο του 2022. Στην πραγματικότητα, όμως, οι ρίζες του βρίσκονται πολύ πιο βαθιά πίσω στο χρόνο. Είναι ένα από τα τελευταία επεισόδια της προσπάθειας της Δύσης να αρπάξει τις «κτήσεις» της ηττημένης στον Ψυχρό Πόλεμο Ρωσικής Αυτοκρατορίας. Δεν είναι ένας πόλεμος για την ανεξαρτησία της Ουκρανίας αλλά ένας πόλεμος για το ποιος θα είναι το νέο «μεγάλο αφεντικό». Για αυτό ο κόσμος στην Ουκρανία δεν τον θεωρεί δικό του. Για αυτό λιποτακτούν οι φαντάροι και την «κοπανάνε», μόλις βρουν ευκαιρία «χωρίς άδεια» από το μέτωπο.
Για τον Ζελένσκι και την (φιλοδυτική) άρχουσα τάξη της Ουκρανίας ο πόλεμος έχει τεράστια σημασία. Οι φωτορεπόρτερ ανακάλυψαν, ανάμεσα στα άλλα, τουαλέτες με χρυσές λεκάνες και μπανιέρες στα σπίτια των συνεργατών του Ζελένσκι που ελέγχονται τώρα για τα σκάνδαλα. Και αυτά την ίδια ώρα που η πλειοψηφία των Ουκρανών ετοιμάζεται για έναν χειμώνα χωρίς θέρμανση, χωρίς νερό και χωρίς τρόφιμα. «Ο πληθυσμός της Ουκρανίας έχει πέσει από τα 50 (και πλέον) εκατομμύρια … στα 31 εκατομμύρια (στα εδάφη που συνεχίζουν να ελέγχονται από το Κίεβο). Οι γεννήσεις παραμένουν κάτω από τους θανάτους και τα ποσοστά γονιμότητας έχουν μειωθεί σε περίπου ένα παιδί ανά γυναίκα» γράφει και πάλι ο Μαϊντούκοφ.
Αλλά τι είναι η πείνα, το κρύο ή η δημογραφική κατάρρευση μπροστά σε μια χρυσή τουαλέτα;