Κορονοϊός
Οι αγώνες στα νοσοκομεία: Ασπίδα προστασίας για τη Δημόσια Υγεία

Απεργιακή διαδήλωση των εργαζόμενων στα Νοσοκομεία, 2 Δεκέμβρη 2015


Διαδήλωση Νοσοκομείων στη Θεσσαλονίκη στις 6 Σεπτέμβρη 2019

Είναι εξοργιστικό να ακούει κανείς τον Κυριάκο Μητσοτάκη και τους υπόλοιπους κυβερνητικούς να μιλάνε τις τελευταίες τρεις βδομάδες για τη μάχη που δίνουν κατά της πανδημίας, εξυμνώντας υποκριτικά το ΕΣΥ και τους εργαζόμενους σε αυτό ως τους «ήρωες της υγείας». 

Η πραγματικότητα είναι ότι δεν έχει υπάρξει κυβέρνηση από τη δημιουργία του ΕΣΥ μέχρι σήμερα που να μην το έχει βάλει στο στόχαστρο. Η θεσμοθέτησή του στις αρχές της δεκαετίας του ’80 ήταν μια τεράστια κατάκτηση του κινήματος της Μεταπολίτευσης. Στις αρχές της δεκαετίας του ’90, η κυβέρνηση του μπαμπά Μητσοτάκη μιλούσε για την ανάγκη λειτουργίας της υγείας με βάση τους νόμους της αγοράς. Την ίδια ώρα έφτανε να στέλνει τα ΜΑΤ στις πύλες των νοσοκομείων, όπως στο Αγία Σοφία το 1992.

Παρόμοιες ήταν οι επιθέσεις από τις κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ που ακολούθησαν. Μετά από μια αποτυχημένη απόπειρα κλεισιμάτων, με πιο χαρακτηριστική αυτή του Ελπίς το 1994 που ανατράπηκε χάρη στην αντίδραση των εργαζόμενων και τη συμπαράσταση της γειτονιάς, οι κυβερνήσεις του εκσυγχρονιστή Σημίτη προσπάθησαν να περάσουν μια σειρά νόμους που εγκαινίαζαν συγχωνεύσεις, λειτουργία των νοσοκομείων ως επιχειρήσεις, είσοδο των ιδιωτών. Όλη η δεκαετία του 2000 ήταν επίσης γεμάτη από επιλογές υποχρηματοδότησης, παγώματος προσλήψεων, ελαστικών σχέσεων εργασίας. 

Αυτό που κάθε φορά έσωζε το ΕΣΥ ήταν οι αγώνες των εργαζόμενων. Οι πιο σκληρές μάχες δόθηκαν τα τελευταία δέκα χρόνια των μνημονίων.

“Μόνες αρμόδιες οι συνελεύσεις των εργαζόμενων”

«Ως κλάδος κηρύσσουμε τα νοσοκομειακά ιδρύματα διοικούμενα από τους ίδιους τους εργαζόμενους σε αυτά και αρνούμαστε να πειθαρχήσουμε σε οποιαδήποτε απόφαση προέρχεται είτε από την κρατική εξουσία είτε από τις εγκάθετες διοικήσεις. Θέτουμε τέρμα στις παράνομες και απλήρωτες εφημερίες, στις διώξεις έντιμων συναδέλφων μας, αγνοούμε τις αποφάσεις για συγχωνεύσεις, απολύσεις, μετατάξεις, μεταθέσεις, καταργήσεις τμημάτων, κλινικών κλπ. Μόνες αρμόδιες για το δέον γίγνεσθαι στα νοσοκομεία της χώρας θα είναι πλέον οι συνελεύσεις των εργαζόμενων σε αυτά οι οποίες θα αποφασίζουν με κριτήρια αμιγώς κοινωνικά και επιστημονικά… Η δωρεάν και σωστή δημόσια υγεία δεν αποτελεί δώρο προς τους πολίτες, αλλά συνταγματική υποχρέωση και βασικό λόγο ύπαρξης της πολιτείας. Κάθε κυβέρνηση που δεν αντιλαμβάνεται το κοινωνικό της χρέος και ρόλο πρέπει να ανατρέπεται».

Το παραπάνω απόσπασμα προέρχεται από την ομόφωνη απόφαση της γενικής συνέλευσης της Ένωσης Νοσοκομειακών Γιατρών Κιλκίς τον Οκτώβρη του 2011, λίγες μέρες πριν την πτώση της κυβέρνησης Παπανδρέου. Είναι το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα του κλίματος που κυριαρχούσε εκείνη την περίοδο στα δημόσια νοσοκομεία σε κάθε –κυριολεκτικά- γωνιά της χώρας.

Στα δυο χρόνια που είχαν προηγηθεί, οι εργαζόμενοι στο ΕΣΥ είχαν έρθει αντιμέτωποι με μνημονιακές επιθέσεις που έφερναν ακραία μείωση της χρηματοδότησης των νοσοκομείων, πλήρες πάγωμα των προσλήψεων, μόνιμες απλήρωτες εφημερίες, διόγκωση χρωστούμενων αδειών και ρεπό, συγχωνεύσεις και καταργήσεις τμημάτων και κλινικών. Και είχαν χρησιμοποιήσει κάθε αγωνιστικό μέσο στη διάθεσή τους για να μην επιτρέψουν την υλοποίησή τους:

Επίσχεση εργασίας που δημιούργησε «εφημεριακό κραχ» τον Μάρτη του 2010. Πενθήμερη απεργία τον Ιούλη του 2010. Βδομάδα δωρεάν πρόσβασης στα νοσοκομεία με συγκεντρώσεις στις πύλες τον Νοέμβρη του 2010. Κατάληψη του υπουργείου Υγείας το Φλεβάρη του 2011. Ανοιχτές τοπικές συγκεντρώσεις ενάντια στα κλεισίματα νοσοκομείων όπως το Γενικό Πατησίων τον Ιούλη του 2011. Και όλα αυτά, πλαισιωμένα από στάσεις εργασίας και 24ωρες απεργίες που σε πολλά νοσοκομεία είχαν αρχίσει να γίνονται υπόθεση συντονισμών βάσης, επιτροπών αγώνα και γενικών συνελεύσεων. Έτσι έφταναν οι γιατροί στο Κιλκίς να δηλώνουν ότι στα νοσοκομεία στο εξής κουμάντο θα κάνουνε οι ίδιοι.

Ενάντια στα κλεισίματα

Το πρώτο κύμα μνημονιακών επιθέσεων ακολούθησαν οι απόπειρες της κυβέρνησης Σαμαρά-Βενιζέλου από το καλοκαίρι του 2012 να βάλει λουκέτο σε δεκάδες νοσοκομεία σε όλη τη χώρα. Οι αρχικές προσπάθειές της, με κλείσιμο 661 κλινικών και τμημάτων όπως απαιτούσε η τρόικα, δεν είχαν τα αναμενόμενα αποτελέσματα. Οι αντιστάσεις συνεχίζονταν παντού και ένας νέος συντονισμός με πρωτοβουλία της αντικαπιταλιστικής αριστεράς γύρω από τον Άγιο Σάββα, το Γεννηματάς και άλλα νοσοκομεία γινόταν κέντρο τους. Η τοποθέτηση του Άδωνη Γεωργιάδη στο υπουργείο Υγείας το καλοκαίρι του 2013 αυτές τις δυνάμεις ήθελε να τσακίσει. «Έπρεπε να σας απολύσουμε για να δείτε τι εστί βερίκοκο» έλεγε με τη γνωστή τσιρίδα του.

 Η αντίσταση ευτυχώς απλώθηκε σε όλα τα νοσοκομεία της Αττικής και της επαρχίας που μπήκαν στο στόχαστρο. Από την Πολυκλινική, το Γενικό Πατησίων, το Λοιμωδών και το Αμαλία Φλέμινγκ -τα κλεισίματα των οποίων θα χτυπούσαν κατά κύριο λόγο εργατογειτονιές- μέχρι τα νοσοκομεία Σαντορίνης, Χίου, Μυτιλήνης, Ικαρίας, Λήμνου, Σάμου, Κέρκυρας κ.α. Και από όλα τα ψυχιατρικά νοσοκομεία της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης που επίσης μπήκαν στο στόχαστρο των λουκέτων μέχρι τους γιατρούς του ΕΟΠΥΥ (πρώην ΙΚΑ, σήμερα ΠΕΔΥ) που προχώρησαν σε απεργία διαρκείας ενάντια στις απολύσεις και τη διάλυση της δημόσιας πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας.

Το Συντονιστικό Νοσοκομείων είχε πρωταγωνιστικό ρόλο σε όλες αυτές τις μάχες, οργανώνοντάς τες από τα κάτω σε όλα τα νοσοκομεία και πιέζοντας τις συνδικαλιστικές ηγεσίες της ΠΟΕΔΗΝ και την ΟΕΝΓΕ να καλούν στάσεις εργασίας και 24ωρες απεργιακές κινητοποιήσεις. Η εκτίμηση που κέρδισε εκείνη την περίοδο ήταν που το μετέτρεψε σε βασική δύναμη στο νοσοκομειακό κίνημα τα επόμενα χρόνια.

Δεν σώθηκαν όλα τα νοσοκομεία τότε από τα δόντια του Άδωνη και της κυβέρνησής του. Οι κινητοποιήσεις όμως εξασφάλισαν ότι δεν πέρασε καμιά απόλυση εργαζόμενου και ότι το χαράτσι των 25 ευρώ για είσοδο στα δημόσια νοσοκομεία το έκαναν γαργάρα.

Χρηματοδότηση, προσλήψεις, μονιμοποιήσεις

Όταν ανέλαβε η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ στις αρχές του 2015, η ήδη λειψή χρηματοδότηση των νοσοκομείων είχε πέσει στο μισό σε σχέση με πέντε χρόνια πριν και τα κενά σε ιατρικό, νοσηλευτικό και παραϊατρικό προσωπικό ξεπερνούσαν τις 30.000.

Παρόλα αυτά, η «πρώτη φορά αριστερά», πέρα από την πρόσβαση στα νοσοκομεία για τους ανασφάλιστους, δεν έκανε ούτε ένα βήμα για να αντιστρέψει τις επιθέσεις των προηγούμενων κυβερνήσεων. Μόνο οι κινητοποιήσεις των εργαζόμενων που συνεχίστηκαν με την ίδια ένταση τα επόμενα χρόνια ανάγκαζαν και την κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ σε υποχωρήσεις. 

Τα «Καραβάνια για την Υγεία» που ξεκίνησαν το 2016 από τις διαδηλώσεις της ΔΕΘ και έκαναν με απεργιακές διαδηλώσεις το γύρο της χώρας είχαν στο κέντρο τους τα αιτήματα για μαζικές προσλήψεις μόνιμου προσωπικού, για μονιμοποιήσεις όλων των συμβασιούχων, για να ανοίξουν τα κλειστά νοσοκομεία, για να φύγουν οι εργολάβοι από τα νοσοκομεία, για ένταξη στα ΒΑΕ. 

Αν υπάρχει ένας λόγος που οι χιλιάδες συμβασιούχοι της υγείας συνεχίζουν να δουλεύουν στα νοσοκομεία μέχρι σήμερα και να μην βρισκόμαστε εν μέσω πανδημίας με ακόμα λιγότερο προσωπικό, είναι οι αγώνες που κλιμακώθηκαν ιδιαίτερα από το φθινόπωρο του 2017. Η πρωτοβουλία του Συντονιστικού τότε να καλέσει συνέλευση συμβασιούχων από τα νοσοκομεία -αλλά όχι μόνο- και να προχωρήσει σε απεργιακή κινητοποίηση με αίτημα τη μόνιμη και σταθερή δουλειά, άνοιξε το δρόμο ώστε να κερδίσουν την πρώτη παράταση της σύμβασής τους και το ίδιο να πετυχαίνουν με αγωνιστικό τρόπο μέχρι σήμερα για τέταρτη φορά. Αυτή η επιτυχία απλώθηκε στη συνέχεια και στους επικουρικούς γιατρούς.

Η δύναμη κατά της πανδημίας

Δεν υπάρχει άλλος κλάδος που να έχει κινητοποιηθεί τόσες πολλές φορές τα τελευταία δέκα χρόνια, με απεργίες, στάσεις, συγκεντρώσεις, συνελεύσεις, επιτροπές αγώνα, διαδηλώσεις, για να κρατήσει τα νοσοκομεία ανοιχτά για όλο το λαό και μάλιστα, ενάντια στις ρατσιστικές πολιτικές των κυβερνήσεων, για ελεύθερη πρόσβαση των προσφύγων στη δημόσια υγεία.

Αυτή τη δύναμη βρίσκει απέναντί της και η κυβέρνηση Μητσοτάκη. Αυτή είναι και η δύναμη που δίνει τώρα τη μάχη κατά της πανδημίας, κόντρα στους Κικίλιες και τους Τσιόδρες. Οι αγώνες και τα αιτήματα των εργαζόμενων στα νοσοκομεία για προσλήψεις, μονιμοποιήσεις, χρηματοδότηση, επίταξη των ιδιωτικών κλινικών εδώ και τώρα είναι ασπίδα προστασίας για όλες και όλους.