Διεθνή
Οι Ολλανδοί αγρότες και το “χρηματιστήριο ρύπων”

Αποκλεισμός του αυτοκινητοδρόμου Α1 στα σύνορα Γερμανίας-Ολλανδίας

Η Ολλανδία αναφέρεται ως η «πολύ μικρή χώρα που ταΐζει όλο το κόσμο». Είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος εξαγωγέας τροφίμων (σε αξία) παγκοσμίως μετά τις ΗΠΑ. Όμως οι αγρότες και οι κτηνοτρόφοι της χώρας είναι ανάστατοι μετά την απόφαση της κυβέρνησης να περιορίσει τα κοπάδια των βοοειδών κατά 30% περίπου καθώς και τη χρήση συγκεκριμένων κατηγοριών λιπασμάτων. Ο λόγος είναι υποτίθεται ο περιορισμός των εκπομπών αζώτου που η χώρα παραβιάζει συστηματικά. Το περίεργο είναι ότι η απόφαση πάρθηκε εν μέσω διατροφικής κρίσης και ενώ οι τιμές των τροφίμων έχουν πάρει την ανηφόρα. Γεννιέται λοιπόν το ερώτημα ποιος ο πραγματικός λόγος που η νεοφιλελεύθερη Ολλανδική κυβέρνηση κρατά αυτή τη στάση;

Πρόσφατο ρεπορτάζ της ιστοσελίδας Politico παραπέμπει σε μια πιθανή εξήγηση. Αναφέρει ότι λόγω των δικαιωμάτων εκπομπών αζώτου που συνοδεύουν τα αγροτεμάχια οι τιμές της γης στην Ολλανδία είναι στα ύψη. Με τον περιορισμό των κοπαδιών λοιπόν συμφέρει τους μικρομεσαίους αγρότες να πουλήσουν τη γη τους στην Ολλανδία και νοικιάσουν γη στη Γερμανία, το Βέλγιο και τον Καναδά. 

Η  μετακίνηση πληθυσμών απαντάται συχνά στην ιστορία του καπιταλισμού και ανατρέχοντας στην ιστορία μπορούμε να βρούμε απαντήσεις στην Ολλανδική αναταραχή. Σε ένα άρθρο του στη Herald Tribune (ο τίτλος είναι Αναγκαστική Μετανάστευση) γραμμένο στα μέσα του 19ου αιώνα, ο Μάρξ αναφέρεται στην αναγκαστική μετανάστευση των κατεστραμμένων Σκωτσέζων και Ιρλανδών αγροτών στις ΗΠΑ την εποχή εκείνη. Γράφει χαρακτηριστικά ότι οι μικρές αγροτικές ιδιοκτησίες είχαν καταστεί αντιπαραγωγικές και την ίδια ώρα η Αγγλία είχε στρέψει το ενδιαφέρον της στη βιομηχανική παραγωγή. Έτσι οι αγροτικοί πληθυσμοί «περίσσευαν» και γι’ αυτό «σπρώχτηκαν» στη ξενιτιά.

Κυριαρχία

Κάτι ανάλογο μοιάζει να επιχειρείται σήμερα με τους Ολλανδούς αγρότες και κτηνοτρόφους. Είτε επιδιώκουν την απελευθέρωση γης για άλλες καλλιέργειες/χρήσεις ή τη συγκέντρωση της παραγωγής και των «δικαιωμάτων εκπομπής αζώτου» σε μεγαλύτερες καπιταλιστικές μονάδες αντί για την οικιακή παραγωγή αρκετών από τις υφιστάμενες οικογενειακές μονάδες. Δεν πρέπει να μας διαφεύγει ότι ακόμα και σήμερα, μετά από πάνω από δύο αιώνες καπιταλισμού, δεν έχουν εκλείψει «γωνιές» μη καπιταλιστικής παραγωγής. Την ίδια ώρα το σύστημα επιδιώκει σταθερά την καθολική κυριαρχία των καπιταλιστικών σχέσεων παραγωγής και την εξάλειψη των όποιων μη καπιταλιστικών τομέων. 

Βέβαια στις σημερινές συνθήκες οι συγκεκριμένες αναδιαρθρώσεις είναι σε ευθεία αντίθεση με τις ανάγκες της κοινωνίας αφού περιορίζουν την παραγωγή των αξιών χρήσης που η κοινωνία χρειάζεται περισσότερο. Παράλληλα οι πολιτικές υποτιθέμενης προστασίας του περιβάλλοντος είναι στη ουσία πολιτικές προώθησης συγκεκριμένων συμφερόντων έναντι άλλων. Αυτός είναι και ο λόγος που η σύγκρουση είναι τόσο σκληρή.

Το τελευταίο αξίζει αναλυτικότερης αναφοράς. Αντί για την εφαρμογή τεχνικών που θα προστατεύουν το περιβάλλον αυτό που επιχειρείται είναι η δημιουργία ενός παγκόσμιου «χρηματιστηρίου ρύπων». Το τελευταίο θα επηρεάζει τον καπιταλιστικό ανταγωνισμό τόσο εντός του ιδίου κλάδου όσο και ανάμεσα σε διαφορετικούς κλάδους παραγωγής. Στην προκειμένη περίπτωση αφορά την καταστροφή μικρομεσαίων αυτοαπασχολούμενων αγροτών και κτηνοτρόφων σε όφελος των καπιταλιστικών επιχειρήσεων. Αυτός είναι και ο λόγος που η Ολλανδική κοινωνία είναι στο πλευρό τους. Είναι χαρακτηριστικό ότι οι φορτηγατζήδες και άλλες κατηγορίες εργαζομένων τους συμπαραστέκονται έμπρακτα και βρίσκονται δίπλα τους στις πορείες και τα οδοφράγματα.    

Νίκος Στραβελάκης