Αν αυτά που συμβαίνουν στην πολιτική της Γαλλίας, συνέβαιναν σε κάποια φτωχή χώρα της Αφρικής, τα ΜΜΕ θα μιλούσαν για κωμικοτραγικά γεγονότα. Όμως συμβαίνουν στη δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρωπαϊκής Ένωσης και αποκαλύπτουν πώς η αστάθεια και το πολιτικό αδιέξοδο στον πυρήνα του συστήματος προχωράει όλο και βαθύτερα.
Ο πρωθυπουργός Λεκορνί διορίστηκε από τον Μακρόν στις 9 Σεπτέμβρη. Ξεκίνησε τις συνομιλίες για να σχηματίσει την κυβέρνησή του και τελικά τα κατάφερε στις 6 Οκτώβρη. Με το που ανακοίνωσε την κυβέρνησή του, ξέσπασε μια κρίση, η οποία μετά από λιγότερες από 15 ώρες οδήγησε στην παραίτηση του πρωθυπουργού.
Ο Μακρόν ξαναξεκίνησε συνομιλίες για να στηθεί καινούργια κυβέρνηση με άλλον πρωθυπουργό και τελικά στις 10 Οκτώβρη κατέληξε στο ότι ο Λεκορνί ξαναδιορίστηκε πρωθυπουργός, διαδεχόμενος… τον εαυτό του! Έτσι έσπασαν όλα τα ρεκόρ αστάθειας στη Γαλλία, ρεκόρ στα οποία οι κυβερνήσεις του ίδιου του Μακρόν είχαν βάλει τον πήχη.
Ο Λεκορνί διορίστηκε τον Σεπτέμβρη όταν κατέρρευσε η κυβέρνηση του Μπαϊρού, ο οποίος άντεξε λιγότερο από εννιά μήνες στη θέση του. Στα μέσα του καλοκαιριού ο υποτίθεται “κεντρώος” Μπαϊρού έκανε διάγγελμα με το οποίο “αποκάλυψε” πως η Γαλλία βρίσκεται στο χείλος τη χρεοκοπίας και είναι αναγκαία τεράστια επίθεση με περικοπές δεκάδων δισεκατομμυρίων ευρώ στα πάντα. Ο Μπαϊρού και ο Μακρόν επιχείρησαν να στήσουν γέφυρες με όλα τα κόμματα του συστήματος για να κερδίσουν πλειοψηφία στη Βουλή για τη γιγάντια λιτότητα που ετοίμαζαν. Ανάμεσα στις επιθέσεις ήταν και η κατάργηση δύο ολόκληρων αργιών από το έτος. Όμως, τα κινήματα και τα συνδικάτα ξεκίνησαν την άμυνα και την αντεπίθεση από το τέλος του καλοκαιριού. Ο Μπαϊρού παραιτήθηκε μία μέρα πριν ξεσπάσει στους δρόμους και στους εργατικούς χώρους το κίνημα “Να μπλοκάρουμε τα πάντα” στις 10 Σεπτέμβρη.
Ο Μακρόν βρέθηκε ξανά να παρουσιάζεται απτόητος και να υπόσχεται πρωθυπουργό που θα δώσει λύση στο αδιέξοδο, ενώ η στοιχειώδης λογική δείχνει ότι η εξίσωση δεν έχει λύση. Ας θυμηθούμε γιατί. Ο Μακρόν έχασε παταγωδώς τις κοινοβουλευτικές εκλογές τον Ιούλη του 2024. Τότε είχε προσπαθήσει να παίξει το χαρτί της ανόδου των φασιστών για να παρουσιαστεί ξανά ως σωτήρας στο “κέντρο” του πολιτικού σκηνικού. Όμως, στις εκλογές η Αριστερά βγήκε πιο ενδυναμωμένη. Έτσι ο πρόεδρος βρέθηκε με ένα κοινοβούλιο ακόμη πιο εχθρικό και ανεξέλεγκτο. Αυτή η ισορροπία δεν είναι πρωτοφανής στη Γαλλία και σε άλλες εποχές θα μπορούσε να λυθεί με συμβιβασμούς.
Όμως συνδυάζονται τρία ακόμη στοιχεία που οξύνουν την κρίση. Πρώτον η άρχουσα τάξη πιέζει αφόρητα για επιθέσεις (αυτή είναι η συζήτηση για το χρέος και την πιθανή χρεοκοπία της χώρας), συνεπώς ο Μακρόν όχι μόνο δεν σκέφτηκε στιγμή να διορίσει πρωθυπουργό από την Αριστερά, αλλά ούτε καν από το Σοσιαλιστικό Κόμμα το οποίο ήταν παραπάνω από πρόθυμο. Δεν ψάχνουν μια οποιαδήποτε κυβέρνηση αλλά μια κυβέρνηση που θα συγκρουστεί μετωπικά με την εργατική τάξη. Στην πράξη αυτό σημαίνει ότι προαναγγέλλουν πως η κυβέρνηση ψάχνει μεν τη συναίνεση του κοινοβουλίου αλλά στα κρίσιμα ζητήματα θα συνεχίσουν να κυβερνάνε με διατάγματα, όπως κάνουν όλες οι κυβερνήσεις του Μακρόν από την αρχή, αδιαφορώντας για το αν έχουν νομιμοποίηση ούτε και μέσα στη Βουλή.
Η Δεξιά διασπάται
Το δεύτερο στοιχείο είναι ότι ο Μακρόν για τους δικούς του λόγους θέλει στην κυβέρνηση μόνο ανθρώπους που έχει του χεριού του. Ακόμη και με την παραδοσιακή Δεξιά έχει δυσκολίες να χτίσει γέφυρες. Το αποτέλεσμα είναι πως η Δεξιά πολυδιασπάται αλλά το εύρος της κυβέρνησης στενεύει ακόμη πιο πολύ. Στην καινούργια κυβέρνηση του Λεκορνί, μπήκαν ξανά βουλευτές των “Ρεπουμπλικάνων” σε ατομικό επίπεδο, οι οποίο την Κυριακή το απόγευμα διαγράφηκαν από το κόμμα τους.
Το τρίτο στοιχείο είναι πως ο ριζοσπαστισμός του κινήματος δεν τους αφήνει σε ησυχία. Από τις αρχές Σεπτέμβρη ξεκίνησαν οι απεργίες κατά κλάδους, έφτασαν στην μέρα δράσης μαζί με όλο το κίνημα στις 10, μετά στις 18 Σεπτέμβρη με γενική απεργία και ξανά στις 2 του Οκτώβρη σε όλους τους χώρους. Η Αριστερά στο Κοινοβούλιο (η Ανυπότακτη Γαλλία κυρίως με τις συμμαχίες της) υπόσχεται πρόταση μομφής ενάντια σε όλες τις κυβερνήσεις που στήνει ο Μακρόν. Ενώ ταυτόχρονα η μάχη συνδυάζεται με το αντιφασιστικό μέτωπο, γιατί όλο και περισσότερος κόσμος καταλαβαίνει πως η πολιτική του Μακρόν που ποδοπατάει το Κοινοβούλιο και επιτίθεται στην Αριστερά, ανοίγει το δρόμο στους φασίστες της Λεπέν και του Μπαρντελά που περιμένουν να “έρθει η σειρά τους”.
Τώρα η δεύτερη κυβέρνηση του Λεκορνί λέει πως θα κατεβάσει προϋπολογισμό για το 2026 μέσα στις επόμενες μέρες. Είναι προφανώς αδύνατο να σχεδιάσει καινούργιο προϋπολογισμό τόσο γρήγορα. Το κείμενο που θα καταθέσει είναι η ίδια η επίθεση που ετοίμασε ο Μπαϊρού από το καλοκαίρι, ίσως με μερικές μικροαλλαγές. Μια τέτοια ήταν η αναστολή της εφαρμογής της αντι-συνταξιοδοτικής μεταρρύθμισης μέχρι τις προεδρικές εκλογές του 2027 αλλά με κόστος της αναστολής να αντισταθμίζεται από αντίστοιχες περικοπές σε άλλους τομείς. Ο Λεκορνί έφτασε να πει πως πρόκειται για κυβέρνηση ειδικού σκοπού, δηλαδή μόνο να περάσει προϋπολογισμό.
Πέρσι οι κυβερνήσεις του Μακρόν δεν κατάφεραν να περάσουν προϋπολογισμό και απλώς πέταξαν το μπαλάκι μέσα στο 2025. Συνολικά μέσα στο 2024 πέρασαν τέσσερις πρωθυπουργοί (Μπορν, Ατάλ, Μπαρνιέ, Μπαϊρού). Αν δεν καταφέρουν να περάσουν τον προϋπολογισμό του 2026 το αμέσως επόμενο διάστημα, θα πρέπει να αποδεχτούν τις προγραμματισμένες αυξήσεις των κονδυλίων για την κοινωνική ασφάλιση και την Υγεία. Ενώ θα έχουν πρόβλημα να εφαρμόσουν την υπόσχεση που έχει δώσει ο Μακρόν προς τον Τραμπ για εκτίναξη των “αμυντικών” και εξοπλιστικών δαπανών, με επιπλέον 6,5 δισεκατομμύρια μέσα στα επόμενα δύο χρόνια.
Τα αφεντικά και οι οικονομολόγοι τους φωνάζουν πως, αν η Γαλλία δεν τηρήσει τις υποχρεώσεις της (δηλαδή να τσακίσει τις δαπάνες για την Υγεία και να αυξήσει κατακόρυφα τα όπλα), οι διεθνείς αγορές θα ανεβάσουν ακόμη περισσότερο το κόστος δανεισμού. Η απόδοση (ο τόκος) στο 10ετές ομόλογο της Γαλλίας είναι πλέον ακριβότερη από το αντίστοιχο της Ιταλίας η οποία είναι ασύγκριτα πιο χρεωμένη από τη Γαλλία σε σχέση με το ΑΕΠ της. Ενώ όπως σχολίαζε ένα άρθρο στους Φαϊνάνσιαλ Τάιμς την περασμένη βδομάδα:
Πολιτική παράλυση
“Το διευρυνόμενο σπρεντ μεταξύ των γαλλικών και των γερμανικών ομολόγων απειλεί την ικανότητα της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας να εξασφαλίζει ότι μία και ενιαία νομισματική πολιτική εφαρμόζεται σε ολόκληρο το ευρωπαϊκό μπλοκ. Όταν αυξάνεται η απόκλιση, ανεβαίνει ο κίνδυνος μιας πολυδιάσπασης και στρεσαρίσματος των αγορών που μπορεί να γίνει συστημική απειλή. Το σημερινό μήνυμα των αγορών είναι ξεκάθαρο: αν συνεχιστεί κι άλλο, η πολιτική παράλυση στη Γαλλία μπορεί να μετατραπεί σε οικονομικό πονοκέφαλο της Ευρωζώνης”.
Οι ανησυχίες ότι τα ταχυδακτυλουργικά κόλπα που επιχειρούν οι διαδοχικοί πρωθυπουργοί του Μακρόν για τον προϋπολογισμό μπορεί να οδηγήσουν σε ακόμη βαθύτερα προβλήματα το γαλλικό καπιταλισμό έχουν πλέον φτάσει πολύ ψηλά. Δεν είναι μόνο η παραδοσιακή Δεξιά που ζητάει την παραίτηση του Μακρόν με αυτό το σκεπτικό. Πριν από λίγες μέρες το ίδιο έκανε και ο Εντουάρ Φιλίπ, από τα πιο κοντινά στο Μακρόν στελέχη και πρώην πρωθυπουργός του. Ζήτησε με το που θα περάσει ο προϋπολογισμός, να κηρυχτούν πρόωρες προεδρικές εκλογές.
Μέχρι να φτάσουμε εκεί, το κίνημα στη Γαλλία θα συνεχίσει να συγκρούεται με την καινούργια κυβέρνηση του Λεκορνί και του Μακρόν η οποία είναι σχεδόν ίδια με την προηγούμενη. Ο Λεκορνί έβαλε κάποιους επιπλέον εκπροσώπους των αφεντικών, ονομάζοντάς τους “εκπροσώπους της κοινωνίας των πολιτών”, ελπίζοντας πως έχοντας επικοινωνία με τη συνδικαλιστική γραφειοκρατία θα μπορέσουν να φρενάρουν κάποιες από τις απεργίες. Κάνα δυο άλλα στελέχη που αυτοαποκαλούνται “αριστεροί μακρονιστές” θα επιχειρήσουν να βγάλουν κάτι από τις επαφές τους με το Σοσιαλιστικό Κόμμα.
Η επίθεση είναι πολύ μεγάλη για να μπορέσει να λυθεί με τέτοιου είδους κοινοβουλευτικά τρικ τα οποία δεν έχουν αποδώσει τα τελευταία χρόνια. Ο προϋπολογισμός προβλέπει πάγωμα στους μισθούς, πάγωμα σε όλα τα έξοδα του δημοσίου (εκτός των εξοπλισμών), διάλυση των υπηρεσιών με κάλυψη μόνο δύο στις τρεις θέσεις συνταξιοδοτούμενων και άλλα πολλά, μαζικές περικοπές στο ασφαλιστικό και στην Υγεία. Ενώ με το καλημέρα όμως η κυβέρνηση θα έχει να αντιμετωπίσει δυο ξεχωριστές προτάσεις μομφής, μία που έρχεται από την Αριστερά και μία ακόμη από τους φασίστες. Απεργίες συνεχίζονται αυτή τη βδομάδα στα τεχνικά και επαγγελματικά λύκεια. Με το που ανακοινώσει την επιστροφή του προϋπολογισμού ο Λεκορνί, οι δρόμοι και οι εργατικοί χώροι θα πρέπει να ξαναπάρουν φωτιά.