Γράμματα και σχόλια
Θεσσαλονίκη: «Ο Ντενκτάς στο Νότο» και η πάλη για την ειρήνη στην Κύπρο

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον είχε η παρουσίαση του βιβλίου του Γρηγόρη Ιωάννου «Ο Ντενκτάς στον Νότο. Η κανονικοποίηση της διχοτόμησης στην ελληνοκυπριακή πλευρά», που πραγματοποιήθηκε την Παρασκευή 18 Οκτώβρη στη Θεσσαλονίκη. 

Την εκδήλωση άνοιξε εκ μέρους των εκδόσεων «Ψηφίδες» ο Χρίστος Μάης. Πρώτος ομιλητής ήταν ο συγγραφέας και εργαζόμενος στο χώρο του βιβλίου Γιάννης Γκλαρνέτατζης, ο οποίος αναφέρθηκε αναλυτικά στις αρετές του βιβλίου που αποδομεί την επίσημη ελληνοκυπριακή αφήγηση για το Κυπριακό και παρομοίωσε την αντιτουρκική υστερία στην ελληνοκυπριακή πλευρά με την εθνικιστική εκστρατεία στην Ελλάδα για το Μακεδονικό. Επίσης, μίλησε για τους αντιρρησίες συνείδησης και τους φυγόστρατους, που πληθαίνουν τόσο στο Βορρά όσο και στο Νότο της Κύπρου. 

Δεύτερος μίλησε ο Μπάμπης Κουρουνδής, Διδάκτορας Νομικής και μέλος ΔΣ του ΔΣΘ, ο οποίος ξεκίνησε με μια αναφορά στη φιλειρηνική τοποθέτηση του τουρκοκύπριου ηγέτη Μουσταφά Ακιντζί για την πρόσφατη τουρκική εισβολή στο συριακό Κουρδιστάν και συνέδεσε τις εξελίξεις στη Μέση Ανατολή με τους ανταγωνισμούς για την ΑΟΖ. Έπειτα, τόνισε τη σημασία της αναδρομής του βιβλίου στην ιστορία του Κυπριακού, αφού σε αντίθεση με την κυρίαρχη αφήγηση για τους «ήρωες της ΕΟΚΑ», ο Ιωάννου θεωρεί ως κορυφαία θετική στιγμή τους ταξικούς αγώνες της δεκαετίας του ’40. Η ηγεμονία του συνθήματος της Ένωσης με την Ελλάδα στη δεκαετία του ’50 σήμανε μια «αντεπανάσταση» που τραυμάτισε ανεπανόρθωτα την προοπτική ειρηνικής συνύπαρξης μεταξύ της ελληνοκυπριακής και τουρκοκυπριακής κοινότητας. 

Διχοτόμηση

Σύμφωνα με το βιβλίο, ο πόλεμος του 1974 είχε ως αποτέλεσμα τη διχοτόμηση του νησιού η οποία κλονίστηκε με μαζικούς όρους το 2002, όταν ως αποτέλεσμα της πίεσης του τουρκοκυπριακού κινήματος, ο Ντενκτάς αναγκάστηκε να ανοίξει τα οδοφράγματα και εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι πέρασαν από τη μία στην άλλη πλευρά. Ο συγγραφέας υποστηρίζει ότι η απόρριψη του σχεδίου Ανάν το 2004 έδειξε τα όρια αυτής της δυναμικής, διαπίστωση στην οποία άσκησε κριτική ο Μπάμπης Κουρουνδής υποστηρίζοντας ότι για μεγάλο μέρος του κόσμου έπαιξε ρόλο το γεγονός ότι το σχέδιο ήταν ιμπεριαλιστικής έμπνευσης, διαιρετικό και αντιδημοκρατικό. Επιπλέον, ο Μ. Κουρουνδής αναφέρθηκε στις διαφορές ανάμεσα στις αριστερές στρατηγικές που παρουσιάζονται στο βιβλίο, από τη στάση του ΑΚΕΛ που παρέμεινε πάντα στο πλαίσιο της εθνικής ενότητας και την «εθνοαριστερή» που παρουσιάζει τους τουρκοκύπριους ως πιόνια των ιμπεριαλιστών, ως τη διεθνιστική προσέγγιση της «Εργατικής Δημοκρατίας» (αδερφής οργάνωσης του ΣΕΚ στην Κύπρο) που δίνει έμφαση στον αγώνα για ειρήνη και επαναπροσέγγιση από τα κάτω, με κοινούς ταξικούς αγώνες και προοπτική το σοσιαλισμό. Στη συνέχεια πήρε το λόγο ο επίκουρος καθηγητής του τμήματος Πολιτικών Επιστημών Αλέξανδρος Κιουπκιολής, ο οποίος αναφέρθηκε στη σημερινή πραγματικότητα των εθνικών ταυτοτήτων και στην προοπτική μιας μεταεθνικής συγκρότησης του κόσμου. Επίσης, έκανε βιωματικές αναφορές στις επισκέψεις του στη Βόρεια Κύπρο, όπου τα σημάδια του πολέμου εξακολουθούν να διατηρούν το χνάρι τους ακόμα και με εικόνες κατεστραμμένων νεκροταφείων. 

Τις παρεμβάσεις των ομιλητών σχολίασε στο χαιρετισμό του ο συγγραφέας του βιβλίου Γρηγόρης Ιωάννου, ο οποίος μεταξύ άλλων πρόσθεσε εικόνες από τη ζωή στην Κύπρο και ξεκαθάρισε ότι η μεγάλη πλειονότητα των λεγόμενων «εποίκων» είναι στην πραγματικότητα φτωχοί μετανάστες από την Τουρκία. Επίσης, υπογράμμισε την αντιφατική και μεταβαλλόμενη σχέση ανάμεσα στην Τουρκία και τους τουρκοκύπριους, επισημαίνοντας τη διάσταση ανάμεσα στην επίσημη εικόνα του Βορρά με τις τουρκικές σημαίες παντού και στην πραγματικότητα μιας τάσης αποστασιοποίησης από τη «μητέρα-πατρίδα». Ακολούθησε συζήτηση με ερωτήσεις από το κοινό, που ενδιαφέρθηκε ιδίως να μάθει για τους αγώνες και την αριστερά στην τουρκοκυπριακή πλευρά, καθώς και για τη ζωή και τη στάση των απλών ανθρώπων απέναντι στο τραύμα των πολεμικών συγκρούσεων και της μετακίνησης πληθυσμών.

Ευκλείδης Μακρόγλου
δικηγόρος