Οικονομία και Πολιτική
“Δομημένα” σπουδαστικά δάνεια

Χορό δισεκατομμυρίων φιλοδοξούν να στήσουν ο Καραμανλής με τη Γιαννάκου στο χώρο των πανεπιστημίων. Το «νέο» μοντέλο της αγοράς που υπερασπίζονται με τόσο σθένος, είναι τόσο παλιομοδίτικο όσο και τα ταγέρ που φοράει συνήθως η υπουργός Παιδείας στις δημόσιες εμφανίσεις της. 

Τα παραδείγματα από το εξωτερικό δείχνουν γιατί αυτός ο νόμος είναι κυριολεκτικά «έκτρωμα».

Τις τελευταίες ημέρες στις ΗΠΑ ξεδιπλώνεται το «κουβάρι» ενός σκανδάλου σε πάνω από 400 ιδιωτικά πανεπιστήμια και κολέγια, το μέγεθος του οποίου μπορεί να συγκριθεί με τα κερδοσκοπικά παιχνίδια που είχαν στηθεί γύρω από τα «δομημένα ομόλογα» με τα λεφτά των ασφαλιστικών ταμείων στην Ελλάδα.

Το θέμα αφορά σειρά κορυφαίων διευθυντικών στελεχών, πρυτάνεων και μεγαλοκαθηγητών κολεγίων και πανεπιστημίων, οι οποίοι κατέχουν θέσεις σε διοικητικά συμβούλια (δ.σ.) τραπεζών κι άλλων εταιρειών που παρέχουν σπουδαστικά δάνεια και λαμβάνουν απ’ αυτές παχυλούς μισθούς και stock options (πακέτα μετοχών σε τιμές ευκαιρίας) για να τις διαφημίζουν στα site των σχολών…

Στις ΗΠΑ σπουδάζεις μόνο αν είσαι πλούσιος. Αν δεν είσαι, τότε το «φέσι» είναι μοναδικός τρόπος για να μορφωθείς. Υπολογίζεται ότι η βιομηχανία χορήγησης φοιτητικών δανείων στις ΗΠΑ, «φεσώνει» σπουδαστές και γονείς με 85 δισ. δολ. κάθε χρόνο.

Το θέμα έχει πάρει διαστάσεις αναγκάζοντας τις εισαγγελικές αρχές να παρέμβουν (ερευνώντας όχι μόνο θέματα ηθικής τάξεως αλλά και σύγκρουσης συμφερόντων) και την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς να δημοσιοποιήσει τις σχέσεις και τους «παχυλούς» μισθούς που λαμβάνουν μεγαλοκαθηγητές-διευθυντικά στελέχη πανεπιστημίων από τραπεζικούς οργανισμούς στους οποίους συμμετέχουν.

Όπως με τα δομημένα ομόλογα έτσι και με τα δανεικά λεφτά των σπουδαστών το μοντέλο  της «ελεύθερης αγοράς» έχει στήσει έναν ολόκληρο μηχανισμό προώθησης συμφερόντων και κερδοσκοπίας για λίγους. 

Τα νούμερα μιλούν από μόνα τους.

Ο 56χρονος Τζον Άφλερκ-Γκρέιβς, αντιπρόεδρος του University of Notre Dame πήρε αμοιβή 59.000 δολ. μέσα σε 8 μήνες που κάθεται στην καρέκλα του διοικητικού συμβουλίου της Students Loan, μιας θυγατρικής εταιρείας παροχής σπουδαστικών δανείων της Citigroup, του μεγαλύτερου τραπεζικού ιδρύματος στην απέναντι πλευρά του Ατλαντικού.

Η 54χρονη Γκλέντα Ρόβερς, πρόεδρος του Jackson State University (business school) στο Μισισίπη έχει ετήσιες απολαβές 118.000 δολ. ως μέλος του Students Loan.

Η Citigroup, που έχει τη Citibank, είναι αυτή που ανακοίνωσε 17.000 απολύσεις σε όλο τον κόσμο για να μειώσει το κόστος και να ανεβάσει τα κέρδη της. Τα προγράμματα δανεισμού του Students Loans προβάλλονται στο site του Πανεπιστημίου ως «πιο ανταγωνιστικά», ενώ για τη χρονιά 2005-2006 έφτασαν τα 18,7 εκατ. δολ!

Αντίστοιχα προγράμματα με την Bank of America (δεύτερη μεγαλύτερη στις ΗΠΑ) έχουν στήσει στελέχη του Morehouse στην Ατλάντα, ένα από τα πιο ιστορικά κολέγια για τον μαύρο πληθυσμό (από ‘κει αποφοίτησε ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ).

Aμοιβές

Ο Τ. Μάσεϊ επικεφαλής στο δ.σ. του κολεγίου ήταν διευθυντής της Charlotte Bank στη Βόρεια Καρολίνα από 1998. Ο ετήσιος μισθός του από τη συμμετοχή του στο δ.σ. της Bank of America πέρσι ήταν 279.000 δολ. και από το κολέγιο 383.000 δολ.

Άλλο ένα μέλος του δ.σ. της Bank of America είναι ο 55χρονος Στίβεν Τζόουνς Κέναν, πρύτανης του University of North Carolina, η αμοιβή του οποίου από την τράπεζα πέρσι έφτασε τα 356.000 δολ.

Ο 65χρονος Ρόμπερτ Λο Τζος, επικεφαλής στο Stanford Graduate School of Business, είναι μέλος του δ.σ. στη Wells Fargo από το 1999. Πρόκειται για τη 5η μεγαλύτερη τράπεζα σε χορηγήσεις φοιτητικών δανείων. Ο μισθός που πήρε πέρσι ο Τζος από την τράπεζα ήταν 229.000 δολ.

Άλλο ένα μέλος του δ.σ. της Wells Fargo είναι η 60χρονη Σίνθια Χάρντιν Μίλιγκαν, επικεφαλής του University of Nebraska (Business School). Πέρσι η τράπεζα της έδωσε αμοιβή 200.000 δολ.

Το θέμα πήρε μεγαλύτερη διάσταση καθώς ένας από τους μεγαλύτερους χορηγούς σπουδαστικών δανείων, το Sallie Mae, βρίσκεται σε διαδικασία εξαγοράς από το ιδιωτικό επενδυτικό κεφάλαιο Blackstone Group έναντι 20 δισ. δολ., με τις μετοχές του να ανεβαίνουν κατά 15% σε μια ημέρα.

Από το 1994 στο δ.σ. συμμετέχει η 60χρονη Νταϊάν Σουάιτ Γκίλιλαντ, η οποία είναι μεγαλοκαθηγήτρια στο University of Arkansas στο Little Rock. Τη λίστα των αγοραίων σχέσεων συμπληρώνουν το University of Virginia (με τη Wachovia), το University of Alabama (με τη Region Financial), το MIT (με τη Citigroup), το Durham Technical Community College (με τη Sun Trust Bank).