Πολιτισμός
Μπερλινάλε: Τσιγγάνικος αντιφασισμός

Η 67η Μπερλινάλε αναμενόταν να είναι έτσι κι αλλιώς εντυπωσιακή. Πρόκειται για την πλέον ανερχόμενη και μαζική ευρωπαϊκή κινηματογραφική διοργάνωση. Παρόλα αυτά, η επιλογή της ταινίας «Django» σχετικά με τον κιθαρίστα Τζάγκο Ράινχαρτ για την πρεμιέρα του φεστιβάλ δεν ήταν τυχαία, ήταν μια πολιτική επιλογή και σαν τέτοια σχολιάστηκε. ‘

Ο Τζάγκο Ράινχαρτ υπήρξε σπουδαίος κιθαρίστας και δημιουργός που συνδύασε τη μουσική τζαζ και το σουίνγκ με την πλούσια φολκλορική παράδοση της τσιγγάνικης μουσικής, με αποτέλεσμα έναν εκπληκτικό ήχο που συνάρπαζε τα ακροατήρια του γερμανοκρατούμενου Παρισιού κατά τον Β’΄Παγκόσμιο Πόλεμο. Ο Τζάγκο ήταν τσιγγάνος, περήφανος για την καταγωγή του αν και όχι πολιτικοποιημένος. Το 1943 ζούσε στο κατειλημμένο Παρίσι χαίροντας ειδικής συμπάθειας από την πολιτιστική γραφειοκρατία των Ναζί, που τον προστάτευε μέσα σε συνθήκες πολύ μαύρες για τους ομόφυλούς του τσιγγάνους, οι οποίοι σταδιακά εκτοπίζονταν σε στρατόπεδα συγκέντρωσης με κατάληξη την «τελική λύση». 

Με την Αντίσταση

Όταν όμως θα του απαιτήσουν να περιοδεύσει στη Γερμανία για να εξυψώσει το ηθικό των φαντάρων του Γ’ Ράιχ, το ποτήρι ξεχειλίζει, ο Τζάγκο αρνείται και εξαφανίζεται, προκαλώντας την μήνη των ναζί. Βάζοντας τον εαυτό του να πάρει θέση σε μια αντιπαράθεση που τον ξεπερνούσε, ο Τζάγκο συνεργάστηκε με την Γαλλική Αντίσταση για να διαφύγει στην Ελβετία και τελικά δικαιώθηκε. Με το τέλος του πολέμου, ο ίδιος και η «εκφυλισμένη» μουσική του γνώρισαν τεράστια αναγνώριση. Η ταινία, αφιερωμένη στους τσιγγάνους και τις τσιγγάνες που διώχτηκαν από τον ναζισμό προκάλεσε ζωηρή συζήτηση και στη συνέντευξη τύπου έπεσε βροχή ερωτήσεων και σχολίων με παραλληλισμούς για το σήμερα, τον ρατσισμό, τους πρόσφυγες και την άνοδο της ακροδεξιάς. 

Και ήταν μόνο η αρχή ενός φεστιβάλ που φιλοξενεί μεταξύ άλλων τη νέα ταινία του Άκι Καουρισμάκι με ήρωα έναν Σύριο πρόσφυγα, το Τ2 -συνέχεια του θρυλικού «Trainspotting» και πλήθος ταινιών με άμεσο και έμμεσο πολιτικό ενδιαφέρον (αναλυτική παρουσίαση σε επόμενο τεύχος της Ε.Α.).