Και σίγουρα μόνο ναυάγιο δεν θα μπορούσε να χαρακτηριστεί εκείνη του η ταινία, τουλάχιστον από οικονομικής πλευράς, (1,6 δις δολάρια σε εισπράξεις) αλλά και για τον ντόρο που ξεσήκωσε για το αν της άξιζε πραγματικά κάτι τέτοιο η όχι (11 βραβεία Όσκαρ).
Σήμερα στην αυγή της νέας δεκαετίας, το στοίχημα δείχνει πάλι να κερδίζεται από τον ίδιο σκηνοθέτη. Κι αυτή την φορά όχι μόνο στο οικονομικό ή το όποιο καλλιτεχνικό πεδίο. Αλλά και γιατί ανοίγει ένα νέο εμπορικό δρόμο στην κινηματογραφική βιομηχανία. Αυτόν της καθιέρωσης της τεχνικής του Real 3D. Της πιο ρεαλιστικής έως τώρα δηλαδή, απεικόνισης τρισδιάστατης ψηφιακής «πραγματικότητας». Και το να ανοίγεις καινούργιους δρόμους για εμπορικές εφαρμογές νέων τεχνολογιών στον κινηματογράφο, που θα ανανεώσουν το ενδιαφέρον του καταναλωτικού κοινού γι´ αυτόν, δεν είναι καθόλου λίγο σε περιόδους παγκόσμιας οικονομικής κρίσης με μειωμένη ζήτηση και τρελό ανταγωνισμό.
Έτσι λοιπόν η τωρινή του ταινία «Avatar», με παγκόσμια κέρδη ήδη 1 δις δολάρια και κόστος 425 εκατομμύρια δολάρια, δεν απασχολεί μόνο τις καλλιτεχνικές σελίδες των εφημερίδων, αλλά και τις οικονομικές τους στήλες. Όπως άλλωστε δήλωσε και ο ίδιος ο σκηνοθέτης στους Financial Times, από το 1997 έπρεπε να περιμένει ακόμα τέσσερα χρόνια, ώστε η τεχνολογία να φτάσει στο επιθυμητό για εκείνον επίπεδο για την δημιουργία του «Avatar». Από τεχνικής πλευράς το αποτέλεσμα σίγουρα δικαιώνει την υπομονή του.
Σε συνδυασμό και με την δεδομένη εισπρακτική επιτυχία της ταινίας, δημιουργεί ένα ακλόνητο επιχείρημα στην ίδια την αγορά, ώστε να το επιβάλει και ως τεχνική δημιουργίας μιας μελλοντικής ταινίας, αλλά και ως σύστημα μελλοντικής προβολής στις κινηματογραφικές αίθουσες. Τα χαρακτηριστικά χάρτινα άσπρα γυαλιά με τους κόκκινους και μπλε φακούς προηγούμενων δεκαετιών, ώστε να βλέπουμε τα «Σαγόνια του καρχαρία» απειλητικά μπροστά μας, εκσυγχρονίζονται και γίνονται πλέον, απαραίτητο αξεσουάρ σε κάθε κινηματογραφική μας έξοδο. Ήδη άλλωστε έχουν παρουσιαστεί πειραματικά και τηλεοράσεις με τέτοιες δυνατότητες. Η πολυθρόνα του κινηματογράφου η αργότερα και του σπιτιού μας, να γίνεται μέρος του σκηνικού της ταινίας. Αυτός είναι ο στόχος. Προηγήθηκε σ´ αυτό η εξέλιξη στον κινηματογραφικό ήχο με τα συστήματα surround και τώρα ακολουθεί κι η εικόνα.
Μα αυτό δεν είναι καλό; Όπως αρέσει του καθενός.
Ερεθίσματα
Πάντα η «μαγεία» ενός καλλιτεχνικού έργου που μας συγκινεί για κάποιο λόγο, μας προκαλεί τα ερεθίσματα για να πλάθουμε εικόνες με το μυαλό μας. Μόνο που τώρα οι εικόνες είναι περισσότερο από ποτέ «ρεαλιστικές» και μας εντάσσουν, θέλουμε δεν θέλουμε, στον δικό τους συγκεκριμένο κόσμο. Δεν χρειάζεται να φανταστούμε το «βάθος» του διαστήματος παραδείγματος χάριν βλέποντας μια αντίστοιχη εικόνα στην ταινία, μας δίνεται εξ αρχής εντυπωσιακό και έτοιμο. Έχει γούστο και σε καμία περίπτωση βέβαια δεν δαιμονοποιούμε την καινούργια τεχνολογία, απλά κρατάμε αποστάσεις, με το σκεπτικό ότι από την άλλη μεριά, την γοητεία μιας ασπρόμαυρης ταινίας σαν την «Καζαμπλάνκα», ποια τεχνική Real 3D μπορεί να την αποδώσει;
Ένα μεγάλο μέρος της επιτυχίας της βέβαια η ταινία το οφείλει και στην ιστορία που μας αφηγείται και στα μηνύματα που επιλέγει να προβάλλει. Χωρίς να χρησιμοποιεί καμιά πρωτότυπη ιδέα ως συστατικό στοιχείο για την ταινία του ο Κάμερον, καταφέρνει να βγάλει ένα καινούργιο και φρέσκο σύνολο σαν αποτέλεσμα. Ακόμα και πολλά στοιχεία που όλοι μας θυμόμαστε από άλλες ταινίες, χρησιμοποιούνται εδώ. Η ίδια η ύπαρξη της ηθοποιού Σιγκούρνι Γουίβερ, στο ρόλο της επικεφαλής του επιστημονικού team, παραπέμπει στον εμβληματικό της ρόλο στις ταινίες Alien. Και μόνο αυτό σεναριακά έτσι όπως «δένει» είναι εντυπωσιακό.
Η ιστορία διαδραματίζεται το 2154 στον πλανήτη Πανδώρα στον οποίο έχουν εγκατασταθεί άνθρωποι, που όπως σ´ όλες τις ταινίες του είδους, είναι πάντα Αμερικανοί κι οι οποίοι εκμεταλλεύονται τον ορυκτό πλούτο του πλανήτη εξορύσσοντας ένα ορυκτό απίστευτης εμπορικής γι´ αυτούς αξίας.
Τέτοιας που δικαιολογεί άλλωστε οικονομικά, την όλη αποστολή εγκατάστασής τους στον ξένο αυτόν πλανήτη. Μόνιμες πόλεις, ορυχεία, μηχανήματα, προσωπικό. Όλα από μια εταιρεία. Ιδιωτική πρωτοβουλία σε διαγαλαξιακές μπίζνες. Κι η συνταγή; Αιώνια και αμετάβλητη. Καρότο και μαστίγιο. Οι επιστήμονες από την μια μεριά μελετούν τον πλανήτη και καλλιεργούν σχέσεις με τους ντόπιους κατοίκους, τους Na´vis, μαθαίνοντας την γλώσσα και τον τρόπο ζωής τους. Έχουν κλωνοποιήσει και πλάσματα που τους μοιάζουν, τα Avatar, ώστε να είναι ακόμα πιο αποτελεσματικοί στις προσεγγίσεις τους. Κι επειδή κι οι «ιεραπόστολοι» κι ο προσηλυτισμός έχουν κι αυτά σαν εργαλεία τα όριά τους, από την άλλη μεριά υπάρχει κι ένας πάνοπλος στρατός μισθοφόρων, αποτελούμενος από πρώην πεζοναύτες του αμερικανικού στρατού για να τον χρησιμοποιήσουν όταν οι διαπραγματεύσεις με τους ντόπιους, τραβούν σε μάκρος.
Είναι μια καθαρή καταγγελία λοιπόν, της περιόδου Μπούς στην Αμερική και των επιλογών της πέρα για πέρα. Αν στην θέση της εταιρείας βάλουμε π.χ. την εταιρεία Χαλιμπάρτον του τότε αντιπροέδρου Τσέινι, αντί του πλανήτη Πανδώρα, το Ιράκ, το Αφγανιστάν η και το Βιετνάμ ακόμα και το πετρέλαιο αντί για το μετάλλευμα, έχουμε έτοιμη την ιστορία. Καταγγελία λοιπόν του πολέμου ως επιλογή, αλλά και του αφανισμού των Ινδιάνων από τους «λευκούς», της καταστροφής του φυσικού πλούτου και της σχέσης μας με την φύση, και σίγουρα της υποταγής όλων των ανθρώπινων ενεργειών στους νόμους της αγοράς.