Ο Ομπάμα βγαίνει ηττημένος από τις εκλογές για τη Βουλή των Αντιπροσώπων και τη Γερουσία που πραγματοποιήθηκαν στις 2 του Νοέμβρη. Οι Δημοκρατικοί έχασαν τον έλεγχο που είχαν κερδίσει το 2006 στη Βουλή, ενώ στη Γερουσία έχουν πλέον 51 από τις 100 έδρες, από 57 που είχαν πριν από τις εκλογές. Αν το 2008, οι εκλογές που ανέδειξαν τον Ομπάμα πρόεδρο έγιναν μέσα σε κλίμα μαζικού ενθουσιασμού για τον πρώτο μαύρο Αμερικανό που θα έφτανε στο ανώτατο αξίωμα, αλλά και για το τέλος της εποχής Μπους, οι πρόσφατες εκλογές έγιναν μέσα σε κλίμα μαζικής απογοήτευσης.
Οπως εξηγεί ο Αλεξ Καλλίνικος στη στήλη του (στη σελίδα 2), η ανεργία υπήρξε βασικός παράγοντας. Οταν εκλέχτηκε ο Ομπάμα πρόεδρος, η ανεργία με τους επίσημους δείκτες ήταν 11%. Σήμερα υπολογίζεται στο 16%. Ταυτόχρονα, η υποαπασχόληση έχει φτάσει το επίπεδο ρεκόρ του 18%. Οπως επισημαίνει ένας αμερικανός οικονομολόγος: «Η όποια αύξηση θέσεων εργασίας έγινε στη διάρκεια της θητείας του Ομπάμα οφείλεται σε αυτούς που έφτασαν σε ηλικία συνταξιοδότησης αλλά επέλεξαν να συνεχίσουν να δουλεύουν. Το ποσοστό ανεργίας για τους νέους 16-19 ετών είναι 26%. Το ποσοστό ανεργίας για τους νεαρούς αφροαμερικανούς φτάνει στο απαίσιο ποσοστό 49%.»
Αν οι Αφροαμερικανοί είχαν ελπίδες ότι με τον Ομπάμα στην προεδρία θα βελτιωνόταν κάπως η ζωή τους και είδαν μεγαλύτερη ανεργία, αντίστοιχες προδοσίες βιώνει ο κόσμος σε σχέση με τους πολέμους που ξεκίνησε ο Μπους. Η βασική υπόσχεση του Ομπάμα ήταν ότι θα επέστρεφαν από το Ιράκ όλα τα στρατεύματα. Κι όμως σήμερα στο Ιράκ παραμένουν 50 χιλιάδες στρατιώτες που παρουσιάζονται σαν «εκπαιδευτές». Την ίδια περίοδο, ο Ομπάμα αύξησε κατά 50 χιλιάδες τους φαντάρους που βρίσκονται στο Αφγανιστάν, που πλέον ξεπερνάνε τους 100 χιλιάδες. Η αισιοδοξία όσον αφορά τα πολεμικά μέτωπα έχει πέσει πιο χαμηλά κι απ’΄την εποχή του Μπους. Μόνο 18% του κόσμου πιστεύει ότι η κατάσταση στο Αφγανιστάν θα βελτιωθεί το επόμενο διάστημα.
Δεξιά ή αριστερά;
Τα διεθνή ΜΜΕ προσπαθούν να παρουσιάσουν την ήττα του Ομπάμα σαν δεξιά στροφή του κόσμου στις ΗΠΑ. Σε ένα βαθμό, ίδια εξήγηση έδωσε και ο ίδιος ο Ομπάμα και το επιτελείο των Δημοκρατικών, λέγοντας πως έπρεπε να κινηθούν περισσότερο προς το κέντρο, για να καλύψουν τις ανάγκες του κόσμου. Η πραγματικότητα είναι εντελώς ανάποδη.
Ολες οι πρόσφατες έρευνες της κοινής γνώμης στις ΗΠΑ επιβεβαιώνουν ότι οι απόψεις του πληθυσμού σε όλα τα μεγάλα πολιτικά θέματα κινείται προς τα αριστερά. Χαρακτηριστική είναι μια έρευνα για το κρίσιμο ζήτημα της μεταρρύθμισης της υγείας, μεταρρύθμισης που ξεσήκωσε τη δεξιά επειδή υποτίθεται θα έφερνε το «σοσιαλισμό». Το 40% του κόσμου διαφωνεί με τις αλλαγές του Ομπάμα επειδή δεν ήταν αρκετά βαθιές. Αντίθετα, το 20% διαφωνεί επειδή οι αλλαγές ήταν υπερβολικά αριστερές. Ακόμη και στα υποτιθέμενα δύσκολα θέματα, όπως το μεταναστευτικό, μπορεί η πλειοψηφία να καταγράφεται στην πλευρά αυτών που θέλουν περιορισμούς στη μετανάστευση, όμως για πρώτη φορά η πλειοψηφία των νέων είναι υπέρ των περισσότερων δικαιωμάτων για τους μετανάστες.
Το ζήτημα λοιπόν είναι ότι ακριβώς αυτό το μέρος του αμερικάνικου πληθυσμού, οι νέοι, οι φτωχοί, οι μετανάστες, οι Αφροαμερικανοί δεν πήγαν μαζικά να ψηφίσουν σε αυτές τις εκλογές. Οι ίδιοι που έβγαλαν τον Ομπάμα πρόεδρο με τη μαζική τους συμμετοχή τώρα είναι πιο απογοητευμένοι. Αν έπαιξε κάποιο ρόλο εκλογικά το «Πάρτι του τσαγιού», το δεξιό κίνημα που έχει συγκροτηθεί ενάντια στον Ομπάμα, ήταν υπέρ των Δημοκρατικών. Ο λόγος είναι ότι, όπως δείχνουν οι δημοσκοπήσεις, πολύς κόσμος ψήφισε ξανά Δημοκρατικούς, γιατί σιχαίνεται περισσότερο τους ακροδεξιούς.
Τα κινήματα στην Αμερική έχουν οδηγήσει σε στροφή αριστερά τη συνείδηση του κόσμου. Οι τεράστιες αντιπολεμικές και αντιρατσιστικές κινητοποιήσεις έφτασαν ακόμη και μέσα στη φετινή χρονιά σε επίπεδα ρεκόρ. Το γεγονός ότι αυτός ο κόσμος επέλεξε σε μεγάλο βαθμό να μην ψηφίσει σε αυτές τις εκλογές, δεν σημαίνει ότι θα λείψει από τη συνέχεια του κινήματος.