Οικονομία και Πολιτική
Πρόδωσαν τους πρόσφυγες και παίρνουν αντάλλαγμα πιο σκληρά μέτρα!

Μυτιλήνη 19 Μάρτη

“Τον εμπιστευόμαστε”. Ο Αλέξης Τσίπρας και η κυβέρνησή του κέρδισαν ένα καλό λόγο από τον Μισέλ Σαπέν και τον Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, τους υπουργούς Οικονομικών της Γαλλίας και της Γερμανίας. Αυτή ήταν η ανταμοιβή τους για την επαίσχυντη συμφωνία που υπέγραψαν την περασμένη εβδομάδα για την αντιμετώπιση της “προσφυγικής κρίσης”. 
 
Από την περασμένη Κυριακή οι πρόσφυγες που θα “διασώζονται” στα ελληνικά νησιά, θα στέλνονται χωρίς περιττές διατυπώσεις πίσω στην Τουρκία. Όσοι είχαν φτάσει πρωτύτερα στην Ελλάδα θα εξοριστούν σε κάποιο από τα απόμακρα, τυπικά (και προσωρινά προφανώς μόνο) ανοιχτά “κέντρα φιλοξενίας”. Η Ελλάδα προστίθεται με τη συμφωνία της περασμένης εβδομάδας στον κατάλογο των χωρών του αίσχους, των χωρών που σφραγίζουν τον “βαλκανικό διάδρομο” και κρατάνε (ή ελπίζουν ότι θα κρατήσουν) τους πρόσφυγες μακρυά από την πολιτισμένη, κεντρική Ευρώπη.
 
Όλες τις προηγούμενες εβδομάδες η κυβέρνηση συντηρούσε μια υπόγεια προπαγάνδα που συνέδεε το προσφυγικό με την αξιολόγηση και τη διαπραγμάτευση του χρέους. Αν η Ελλάδα συμμορφωνόταν με τις απαιτήσεις της Ευρώπης στο προσφυγικό, έλεγαν τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης, η Τρόικα θα αντιμετώπιζε, με τη σειρά της, με μεγαλύτερη επιείκεια την Ελλάδα. 
 
Εκβιασμός
Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ συμμορφώθηκε πράγματι με τις απαιτήσεις της Ευρώπης. Αλλά αντί για χαλάρωση, η Τρόικα διέκοψε τις συνομιλίες και αποχώρησε από την Ελλάδα. Η δικαιολογία για τη διακοπή αυτή ήταν το καθολικό Πάσχα -που πέφτει φέτος στις 27 Μάρτη. Στην πραγματικότητα, όμως, η αποχώρηση δεν είναι παρά ένας ακόμα εκβιασμός. Το παρακάτω απόσπασμα από το δημοσίευμα της εφημερίδας Financial Times της περασμένης Παρασκευής είναι αποκαλυπτικό:
 
“Οι διαπραγματευτές των όρων διάσωσης βρίσκονται στα πρόθυρα της αποχώρησης χωρίς να υπάρξει κάποια συμφωνία για το νέο πακέτο οικονομικών μεταρρυθμίσεων, μια κίνηση που αν υλοποιηθεί θα καθυστερήσει ακόμα περισσότερο τις πολιτικά ευαίσθητες συνομιλίες για την ελάφρυνση του χρέους και θα θέσει σε αμφισβήτηση το μέλλον του αξίας 86 δις Ευρώ προγράμματος διάσωσης.
Η απειλή της διακοπής των συνομιλιών μέχρι τις διακοπές του Πάσχα ήρθε ύστερα από μια όξυνση της αντιπαράθεσης ανάμεσα στους Έλληνες αξιωματούχους και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, το οποίο επιμένει σε πιο συγκεκριμένες περικοπές του προϋπολογισμού σαν προϋπόθεση για να υπογράψει την έκθεση αξιολόγησης του πρώτου τετραμήνου του νέου προγράμματος”.
 
Τρία είναι τα βασικά “αγκάθια” που οδήγησαν τις διαπραγματεύσεις για μια ακόμα φορά σε αδιέξοδο.
 
Το πρώτο είναι το ασφαλιστικό. Το προσχέδιο που έχει καταθέσει ο Κατρούγκαλος (το έχουν χαρακτηρίσει “σφαγείο” τα συνδικάτα) είναι πολύ “επιεικές” για τα γούστα των Τροϊκανών. Τα ποσοστά αναπλήρωσης, λένε, είναι πολύ γενναιόδωρα. Το ίδιο και οι συντάξεις: πρέπει να περικοπούν και τα δυο δραστικά -εδώ και τώρα. Η κυβέρνηση, όμως, δυσκολεύεται να συμφωνήσει. Οι αντιδράσεις που ξεσήκωσε το προσχέδιο του Κατρούγκαλου (οι δικηγόροι έχουν κλείσει ήδη εδώ και δυο μήνες τα δικαστήρια με την αποχή διαρκείας που έχουν κηρύξει) δεν της αφήνουν περιθώρια για αυταπάτες: η ψήφιση του νέου ασφαλιστικού θα είναι έτσι και αλλιώς μια δύσκολη μάχη -και το τελευταίο πράγμα που θέλει η κυβέρνηση είναι να την κάνει ακόμα πιο δύσκολη με ακόμα πιο εξωφρενικές και παράλογες περικοπές και απαιτήσεις. Ο Κατρούγκαλος φοβάται ότι θα έχει την τύχη του Γιαννίτση (του υπουργού της κυβέρνησης του Σημίτη που “έφαγε τα μούτρα” του όταν προσπάθησε να επιβάλλει μια ακραία νεοφιλελεύθερη μεταρρύθμιση στο ασφαλιστικό). Η Τρόικα, όμως, δεν ενδιαφέρεται για τέτοιες “πολιτικές λεπτομέρειες”. Αυτό που μετράει είναι τα νούμερα.
 
Το δεύτερο είναι το φορολογικό. Σήμερα ένα μεγάλο κομμάτι του ελληνικού πληθυσμού δεν πληρώνει κανένα φόρο εισοδήματος -για τον απλό λόγο ότι είναι πολύ φτωχό για να μπορεί να πληρώνει φόρους. Σύμφωνα με την Καθημερινή (26.2.2016), “Όπως προκύπτει από τα στοιχεία της Γενικής Γραμματείας Δημοσίων εσόδων, 1.176.043 φορολογούμενοι δεν κατέβαλαν κανέναν φόρο στο ελληνικό Δημόσιο, ενώ 1.304.634 δήλωσαν εισοδήματα έως 1.000 ευρώ... Το 50% (3,98 εκατομμύρια) των φορολογουμένων δηλώνει εισοδήματα έως 5.000 ευρώ...”. 
 
Διαφωνίες
Η Τρόικα πιέζει να μειωθεί δραστικά το αφορολόγητο όριο έτσι ώστε να αρχίσουν να πληρώνουν φόρο εισοδήματος ακόμα και αυτοί που δεν μπορούν ούτε καν να επιβιώσουν. Η κυβέρνηση έχει ήδη συμφωνήσει στην “επέκταση της φορολογικής βάσης”. Οι διαφωνίες τους αφορούν τα νούμερα: πόσο θα πέσει το αφορολόγητο όριο; Πόσους θα πιάσει; Τι θα αποδώσει; 
 
Τα ληξιπρόθεσμα χρέη προς το δημόσιο ξεπέρασαν τον περασμένο Δεκέμβρη τα 86 δισεκατομμύρια -και αυξάνουν κατά 1.1 περίπου δις κάθε μήνα που περνάει. Ακόμα και ένας άσχετος με τα οικονομικά μπορεί να καταλάβει ότι το μόνο που θα καταφέρει η “επέκταση της φορολογικής βάσης” θα είναι να αυξήσει με ακόμα γρηγορότερο ρυθμό τα ληξιπρόθεσμα χρέη -χωρίς να συνεισφέρει σχεδόν ούτε μια δεκάρα στα δημόσια ταμεία. Αλλά και πάλι αυτά δεν ενδιαφέρουν την Τρόικα. Αυτό που μετράει, όπως είπαμε, είναι τα νούμερα.
 
Το τρίτο και μεγαλύτερο αγκάθι, όμως, στις διαπραγματεύσεις είναι το “δημοσιονομικό κενό”. Πέρσι το καλοκαίρι η κυβέρνηση συμφώνησε στα πλαίσια του “Τρίτου μνημονίου” με τους δανειστές μας σε ένα “πρωτογενές πλεόνασμα” (τα έσοδα του δημοσίου μείον τα έξοδα, εκτός από τους τόκους) 3.5% του ΑΕΠ μέχρι το 2018. Τα μέτρα που έχουν ήδη συμφωνηθεί, λέει τώρα το ΔΝΤ, δεν αρκούν για να ικανοποιηθεί αυτός ο στόχος. Χρειάζονται κι άλλα. 
 
“Η Ευρωπαϊκή Ένωση και το ΔΝΤ είναι εδώ και μήνες στα μαχαίρια για το πόσα θα πρέπει να έχει κάνει η Ελλάδα για να περάσει την πρώτη αξιολόγηση” γράφει η Financial Times. “Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υποστηρίζει ότι τα νέα δημοσιονομικά μέτρα που έχουν συμφωνηθεί με την ελληνική κυβέρνηση επαρκούν για την επίτευξη των στόχων του προγράμματος αλλά το ΔΝΤ υποστηρίζει ότι οι μεταρρυθμίσεις δεν είναι αξιόπιστες”.
 
Το ΔΝΤ δεν ζητάει απλά πρόσθετα μέτρα: τα απαιτεί. Εκβιάζει ότι θα αποσυρθεί ολοκληρωτικά από το ελληνικό πρόγραμμα αν δεν υπάρξει συμφωνία. Αλλά χωρίς το ΔΝΤ το Τρίτο Μνημόνιο που συμφώνησε ο Τσίπρας το περασμένο καλοκαίρι είναι στον αέρα:
“Το ΔΝΤ έχει υπονοήσει ότι είναι έτοιμο να αποχωρήσει από τη διάσωση αν κρίνει τις μεταρρυθμίσεις ανεπαρκείς, μια κίνηση που θα επανέφερε την Ελλάδα πίσω στην οικονομική αβεβαιότητα. Χωρίς το ΔΝΤ μια σειρά από χώρες - δανειστές, με πρώτη και καλύτερη τη Γερμανία, έχουν δηλώσει ότι δεν θα είναι σε θέση να εξασφαλίσουν την έγκριση των κοινοβουλίων τους για τη συμμετοχή τους στο ευρωπαϊκό πρόγραμμα διάσωσης, με κίνδυνο την κατάρρευση της συμφωνίας...”
 
Φαύλος κύκλος
Ο φαύλος κύκλος που ζούμε από την αρχή της κρίσης επαναλαμβάνεται τώρα για μια ακόμα φορά: ο ασθενής δεν αντιδράει στη “θεραπεία” αλλά ο γιατρός επιμένει στο μοναδικό φάρμακο που ξέρει και εγκρίνει -τη λιτότητα. Σε ολοένα και μεγαλύτερες δόσεις. Τα μνημόνια αποτυγχάνουν το ένα μετά το άλλο, αλλά η μόνη λύση είναι κάθε φορά ένα νέο, ακόμα πιο σκληρό και επώδυνο μνημόνιο -που θα αποτύχει και πάλι, με μαθηματική ακρίβεια.
 
Ο Τσίπρας προσπάθησε κυνικά να αξιοποιήσει  το “προσφυγικό” για να σπάσει αυτό το αδιέξοδο. Η Ελλάδα δεν ζήτησε 6 δις -όπως έκανε η Τουρκία του Ερντογάν- για να βάλει ένα ακόμα ρατσιστικό εμπόδιο στην πορεία των προσφύγων προς την Ευρώπη: ζήτησε το άνοιγμα των “δικών μας κεφαλαίων” στις σχέσεις με την ΕΕ, όπως ο Ερντογάν πήρε το άνοιγμα των «κεφαλαίων» που αφορούν την ένταξη της Τουρκίας στην ΕΕ- πρώτα του κεφαλαίου που ονομάζεται “αξιολόγηση” και ύστερα του κεφαλαίου που ονομάζεται “ελάφρυνση του χρέους”. Το τι πήρε φαίνεται από τις δηλώσεις, όχι του “κακού” Σόιμπλε αλλά του “φίλου” Σαπέν στη γνωστή συνέντευξη. Αφού δήλωσε ότι τον εμπιστεύεται έτρεξε να συμπληρώσει:
 
“Πριν από την τωρινή κυβέρνηση υπήρξαν άλλες κυβερνήσεις που δεν έκαναν τις απαραίτητες προσπάθειες ενώ έχουμε μια κυβέρνηση σήμερα που προσπαθεί. Θα πρέπει να προχωρήσει μέχρι τέλους και θα πρέπει να την συνοδεύσουμε και βοηθήσουμε. Στο ερώτημα εάν θα πρέπει να καταλήξει στη συνέχεια στην αναδιάρθρωση του χρέους, η απάντηση είναι «ναι», όπως άλλωστε έχει αποφασισθεί στη συμφωνία του Ιουλίου. Δεν μπορείτε όμως να πείτε ότι αρχίζουμε από το χρέος, εάν ξεκινήσουμε με το χρέος δεν θα έχουμε κάνει τις απαραίτητες προσπάθειες και υλοποιήσει τις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις...”
 
Ναι, θα ανοίξουμε κάποτε τη διαπραγμάτευση για το χρέος. Αλλά μόνο όταν η Ελλάδα θα έχει πραγματοποιήσει όλες τις “αναγκαίες μεταρρυθμίσεις” -και τις παλιές και αυτές που έχει προσθέσει τώρα το ΔΝΤ και ποιος ξέρει ποιες ακόμα. Με απλά λόγια: όταν το φάρμακο θα έχει ξεκάνει τον ασθενή.