Γύρο εκδηλώσεων για τα 50 χρόνια από την άνοδο της χούντας διοργανώνει το Σοσιαλιστικό Εργατικό Κόμμα σε μια σειρά γειτονιές της Αθήνας και σε πολλές πόλεις όλης της χώρας τις επόμενες βδομάδες. Ο κεντρικός τίτλος “Ποτέ ξανά” δεν είναι τυχαίος. Η συζήτηση που ανοίγει η επέτειος του στρατιωτικού πραξικοπήματος της 21ης Απρίλη του 1967 είναι κρίσιμη για το κίνημα και την Αριστερά σήμερα.
Πρώτα απ' όλα αναδεικνύει το ρόλο του αστικού κράτους και που μπορεί να φτάσει σε περιόδους μεγάλης πολιτικής κρίσης. Τη θεωρία ότι η χούντα του Παπαδόπουλου ήταν μια “παρέκκλιση” δεν την πιστεύει κανείς σήμερα. Το πραξικόπημα ήταν επιλογή της κυρίαρχης τάξης και είχε τη στήριξη όχι μόνο των ΗΠΑ αλλά και των Ανακτόρων, του στρατού, της εκκλησίας και όλων των θεσμών του αστικού κράτους. Όσες πολιτικές δυνάμεις πίστευαν τότε, ανάμεσά τους και η ΕΔΑ, ότι μπορούσε, μέσα από πολιτικές συνεργασίες και κοινωνικές υποχωρήσεις, αυτό το κράτος και αυτοί οι θεσμοί να ελεγχθούν, να πάνε για εκλογές όπως υπόσχονταν και να μην φτάσουν στα άκρα, διαψεύστηκαν οικτρά.
Πολύτιμο μάθημα
Το εργατικό κίνημα και η ίδια η Αριστερά, που βγήκε εκτός νόμου, πλήρωσαν πολύ ακριβά, με εκτελέσεις, βασανιστήρια και εξορίες, αυτές τις αυταπάτες. Είναι ένα πολύτιμο μάθημα σήμερα που η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ βαδίζει στο ίδιο δρόμο των συμβιβασμών και των υποχωρήσεων, πιστεύοντας ότι, σεβόμενη από τη μεριά της τους αστικούς θεσμούς και τη συνέχεια τους κράτους, μπορεί να ελέγξει αυτούς τους μηχανισμούς.
Ένα ακόμα κρίσιμο ζήτημα που αναδεικνύει η επέτειος της ανόδου της χούντας είναι αυτό της εναλλακτικής. Το ερώτημα αν η λύση απέναντι στη χούντα ήταν η αναμονή για μια ομαλή μετάβαση ή ο αγώνας του κινήματος για την ανατροπή της ήταν στην ημερήσια διάταξη. Απέναντι στο κλίμα της “ομαλοποίησης” του Παπαδόπουλου και του Μαρκεζίνη που αποδέχονταν ο Καραμανλής και όλος ο αστικός πολιτικός κόσμος, η εξέγερση του Πολυτεχνείου έδωσε την απάντηση. Οι χιλιάδες αγωνιστές που συγκρούστηκαν με το πιο βάρβαρο πρόσωπο του συστήματος έσπασαν στην πράξη την πολιτική του σταδιακού εκδημοκρατισμού, που είχαν ακόμα και οι δυνάμεις της παλιάς αριστεράς, σε αντίθεση με τις οργανώσεις της επαναστατικής αριστεράς που δημιουργούνταν ξανά τότε.
Τα διδάγματα είναι επίκαιρα σήμερα. Το ερώτημα: ποια είναι η λύση στην κρίση του συστήματος, αν είναι η αποδοχή των μνημονιακών θυσιών και η αναμονή για να έρθει η “ανάπτυξη” ή είναι η κλιμάκωση των εργατικών και νεολαιίστικων αγώνων για την ανατροπή των μνημονίων και μαζί ολόκληρου του συστήματος που τα γεννά, χρειάζεται απάντηση. Οι εκδηλώσεις του ΣΕΚ ανοίγουν αυτή τη μεγάλη συζήτηση της επαναστατικής ανατροπής, της μόνης προοπτικής που μπορεί να εξασφαλίσει ότι μνημόνια, χούντες και πραξικοπήματα θα ανήκουν παντοτινά στο παρελθόν.
Μια ταινία ντοκουμέντο
Το ντοκιμαντέρ του Κώστα Χρονόπουλου “Ελλάς Ελλήνων Χριστιανών” θα προβληθεί σε όλες τις εκδηλώσεις του ΣΕΚ για τα 50 χρόνια από την άνοδο της χούντας. Γυρισμένo το 1971, πρόκειται για μια ταινία-σύμβολο του αντιδικτατορικού αγώνα κι ένα μοναδικό ιστορικό ντοκουμέντο.
Η παραγωγή της ταινίας των περίπου 45 λεπτών, που ο Κώστας Χρονόπουλος δημιούργησε κατά τη διάρκεια των κινηματογραφικών του σπουδών στο Λονδίνο, ήταν μια δυνατή πράξη αντίστασης. Κάθε προβολή της έδινε κουράγιο στους Έλληνες μετανάστες, φοιτητές και εξόριστους αλλά και στους διεθνείς φίλους του αντιδικτατορικού αγώνα. Τόσο για τις δυνατές σκηνές της από τις ελληνοχριστιανικές φιέστες της δικτατορίας όσο και για τις σπάνιες μέχρι τότε εικόνες που έκαναν τη σύνδεση με τα χρόνια της Αντίστασης ενάντια στη ναζιστική κατοχή. Στην πραγματικότητα, η ταινία διηγείται συμπυκνωμένα την ιστορία της μεταπολεμικής Ελλάδας.
Κάνοντας το γύρο της Ευρώπης, προβλήθηκε τότε σε πολλές λέσχες φοιτητών του εξωτερικού και όπου υπήρχαν θύλακες αντίστασης στη δικτατορία, ενώ κατάφερε να πάρει διανομή και να προβληθεί σε επίσημες κινηματογραφικές αίθουσες στη Βρετανία, την Ολλανδία, τη Γαλλία, τη Σουηδία και αλλού. Όταν μετά την πτώση της χούντας η ταινία προβλήθηκε στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Θεσσαλονίκης το 1974, η υποδοχή ήταν αποθεωτική. Παρόλο που παρουσιάστηκε στις ταινίες μικρού μήκους που τότε δεν είχαν διαγωνιστικό τμήμα, ολόκληρο το σινεμά χειροκροτούσε όρθιο για ώρα αμέσως μετά την λήξη της ταινίας.
Ο Κώστας Χρονόπουλος, στρατευμένος από τότε στις τάξεις της Οργάνωσης Σοσιαλιστική Επανάσταση (ΟΣΕ) και αργότερα στο ΣΕΚ, αφιέρωσε τη ζωή του στην επαναστατική προοπτική ανατροπής του συστήματος μέσα από την οργανωμένη δράση. Η προβολή της ταινίας του αποτελεί και ένα φόρο τιμής στο σύντροφο που έφυγε από κοντά μας στις 23 Απριλίου του 2011.
Εκδηλώσεις:
50 χρόνια από τη χούντα
ΠΟΤΕ ΞΑΝΑ
Ένα συνέδριο με ελλείψεις
Η επέτειος των 50 χρόνων από την άνοδο της χούντας συνδυάζεται με πλήθος εκδηλώσεων και αφιερωμάτων. Ο λόγος δεν είναι μονάχα το μεγάλο ιστορικό ενδιαφέρον για εκείνη την περίοδο. Είναι κυρίως η πολιτική συζήτηση και τα ερωτήματα που απασχολούν τόσο παλιούς όσο και νέους αγωνιστές και αγωνίστριες για το πώς ήρθε η χούντα, ποιοι την στήριξαν, γιατί δεν μπόρεσε η Αριστερά να τη σταματήσει, τι ακολούθησε της πτώσης της.
Αυτό έδειξε και το Συνέδριο “Πενήντα χρόνια μετά – Νέες προσεγγίσεις στη Δικτατορία των Συνταγματαρχών” που οργάνωσαν τα Αρχεία Σύγχρονης Κοινωνικής Ιστορίας σε συνεργασία με το Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών από τις 20 έως τις 22 Απριλίου. Εκατοντάδες κόσμος όλων των ηλικιών παρακολούθησε τις τρεις μέρες του συνεδρίου που, χωρισμένο σε θεματικές ενότητες, άγγιξε πολλές και διαφορετικές πλευρές της περιόδου πριν, κατά τη διάρκεια και μετά την επταετία. Το διεθνές περιβάλλον, οι ελληνοαμερικανικές σχέσεις, οι πολιτικές δυνάμεις, η προπαγάνδα και η καταστολή, η οικονομική πολιτική του καθεστώτος, η αμφισβήτησή του και η αντίσταση, η Μεταπολίτευση, ήταν μόνο μερικές από αυτές που αναλύθηκαν από τους δεκάδες ιστορικούς, πανεπιστημιακούς, εκπαιδευτικούς, ερευνητές κ.α. που συμμετείχαν ως ομιλητές.
“Συντρόφισσες και σύντροφοι από το ΣΕΚ και το Μαρξιστικό Βιβλιοπωλείο παραβρεθήκαμε στις τριήμερες εργασίες του συνεδρίου”, μας είπε ο Κώστας Πίττας, “Ιδιαίτερες στιγμές για μας ήταν η προβολή στο συλλογικό βιβλίο «1972-1973 Χιλή, Η τραγωδία του κοινοβουλευτικού δρόμου» που κυκλοφορεί από το Μαρξιστικό Βιβλιοπωλείο αλλά και η αναφορά στην εφημερίδα «Η Μαμή» της ΟΣΕ, της οργάνωσης από την οποία προέρχεται το ΣΕΚ. Συνολικά το συνέδριο ανέδειξε μια σειρά, τόσο γνωστά όσο και άγνωστα, ζητήματα της περιόδου. Είχε όμως βασικές ελλείψεις. Το πολιτικό υπόβαθρο πάνω στο οποίο εξελίχτηκαν τα γεγονότα έλειπε, για παράδειγμα ο ρόλος του ιμπεριαλισμού κι όχι μόνο. Βασικότερη έλλειψη όμως ήταν η δράση του κινήματος -τα Ιουλιανά του 1965, οι απεργίες ενάντια στη χούντα, το Πολυτεχνείο. Με αυτή την έννοια ήταν πίσω από τις προσδοκίες του πολύ κόσμου που ανταποκρίθηκε”.