Χιλιάδες άνθρωποι συγκεντρώθηκαν τις ημέρες της συνόδου στη γειτονική πόλη Χεντάιγ για να διαδηλώσουν ενάντια στους G7, την κλιματική αλλαγή, την καταστροφή του περιβάλλοντος και την ανισότητα. Σύμφωνα με τους οργανωτές η συμμετοχή έφτασε στις 15 χιλιάδες. Τα “κίτρινα γιλέκα”, Βάσκοι αυτονομιστές (το Μπιαρίτς βρίσκεται στα Πυρηναία, στα σύνορα της Γαλλίας με την ισπανική χώρα των Βάσκων), οικολόγοι, συνδικαλιστές συμμετείχαν με τα πανό τους και τα συνθήματά τους στις κινητοποιήσεις. Πολλοί διαδηλωτές κρατούσαν στα χέρια τους κάδρα με τη φωτογραφία του Μακρόν (τα είχαν “κλέψει” από τα δημαρχεία) – ανάποδα σε ένδειξη διαμαρτυρίας για την υποκρισία του σε σχέση με το περιβάλλον.
Η φετινή ετήσια σύνοδος των ηγετών της G7, της ομάδας των επτά ισχυρότερων χωρών του πλανήτη μπορεί να μην έληξε με τον ίδιο δραματικό τρόπο που είχε λήξει και η περσινή: ο Τραμπ είχε αρνηθεί να υπογράψει το κοινό ανακοινωθέν. Ο Τραμπ δεν χρειάστηκε φέτος να αρνηθεί να υπογράψει πολύ απλά γιατί δεν υπήρξε κοινό ανακοινωθέν.
Το μόνο επίσημο κείμενο ήταν μια έκθεση υπογεγραμμένη από τον Εμμανουέλ Μακρόν, τον πρόεδρο της Γαλλίας -που ήταν και ο οικοδεσπότης της φετινής συνόδου, που πραγματοποιήθηκε στο Μπιαρίτς της Γαλλίας από τις 24 ως τις 26 Αυγούστου. Όλα τα μεγάλα ζητήματα που δίχασαν και διχάζουν τους “πλανητάρχες” απουσιάζουν εσκεμμένα από την ανακοίνωση αυτή.
Ο Μακρόν είχε αποφασίσει, πριν ακόμα ξεσπάσουν οι πυρκαγιές στον Αμαζόνιο, να θέσει τα ζητήματα του περιβάλλοντος στην κορυφή της ατζέντας. Όχι φυσικά γιατί η γαλλική κυβέρνηση και η Κομισιόν έχουν κάποια ιδιαίτερη ευαισθησία για την κλιματική αλλαγή ή τη μόλυνση των ωκεανών από τα πλαστικά. Η Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) είναι υπεύθυνη για το 10% περίπου των παγκόσμιων εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα (του βασικού αερίου του θερμοκηπίου). Στον κατάλογο των χωρών με τις μεγαλύτερες εκπομπές διοξειδίου η ΕΕ βρίσκεται στην τρίτη θέση, κάτω ακριβώς από την Κίνα και τις ΗΠΑ.
Στην πραγματικότητα το περιβάλλον βρίσκεται στην τελευταία θέση των προτεραιοτήτων όλων ανεξαιρέτως των ηγετών που βρέθηκαν το προηγούμενο Σαββατοκύριακο στο Μπιαρίτς. Η σύνοδος συζήτησε βέβαια τις φωτιές στον Αμαζόνιο. Και αποφάσισε να ενισχύσει τις προσπάθειες κατάσβεσης της κυβέρνησης της Βραζιλίας με το ...αστρονομικό ποσό των 40 εκατομμυρίων δολαρίων. Το μέγεθος της υποκρισίας φαίνεται από μια απλή σύγκριση του ποσού αυτού με το ΑΕΠ των G7: 35 τρισεκατομμύρια δολάρια, με βάση τα στοιχεία του 2014. Έβαλαν, δηλαδή, βαθιά το χέρι στην τσέπη για να σώσουν τον πνεύμονα του πλανήτη...
Υπάρχουν δύο σημαντικά ζητήματα που διαιρούν την Γαλλία (και μαζί και την πλειοψηφία των ηγετών της ΕΕ) με τις ΗΠΑ: ο εμπορικός πόλεμος και οι σχέσεις με το Ιράν.
Ο πραγματικός “εχθρός” στον εμπορικό πόλεμο που έχει κηρύξει ο Τραμπ είναι βέβαια η Κίνα. Λίγες ώρες πριν αναχωρήσει για τη Γαλλία ο Αμερικανός πρόεδρος έστειλε μια “οδηγία” στις αμερικανικές εταιρίες να διακόψουν κάθε συναλλαγή με την Κίνα. Είχε προηγηθεί τις αμέσως προηγούμενες μέρες μια ακόμα “αλληλοεπίθεση” δασμών ανάμεσα στις δυο χώρες. Αλλά ο πόλεμος αυτός αναγκαστικά “ξεχειλίζει” και προς τις άλλες χώρες. Πρώτον η Κίνα είναι η δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου, έχει μετατραπεί τα τελευταία χρόνια στο “εργοστάσιο του πλανήτη” και έχει συναλλαγές σχεδόν με όλες τις χώρες του κόσμου. Δεύτερον, ο Τραμπ πιέζει τις υπόλοιπες χώρες να ευθυγραμμιστούν μαζί του στον πόλεμο αυτό, με κάθε μέσο. Το αποτέλεσμα είναι μια ένταση ακόμα και ανάμεσα σε μακροχρόνιους συμμάχους όπως είναι η Γαλλία ή η Ιαπωνία.
Η Γαλλία, για παράδειγμα, έχει αποφασίσει να επιβάλλει έναν φόρο 3% στις “ψηφιακές υπηρεσίες” -που θα πλήξει κυρίως τις μεγάλες αμερικανικές επιχειρήσεις του διαδικτύου (Google, Amazon, Facebook κλπ). Σαν απάντηση ο Τραμπ απείλησε να επιβάλλει δασμούς στα γαλλικά κρασιά. Στο Μπιαρίτς ο Τραμπ και ο Μακρόν συμφώνησαν να αναβάλλουν τον “πόλεμο” μέχρι τη σύνοδο του ΟΟΣΑ το 2020.
Αναβολή
Με “αναβολή” έκλεισε στη Σύνοδο των G7 και το ζήτημα του Ιράν. Λίγες ώρες πριν ανοίξει την αυλαία της η σύνοδος των G7, ο Μακρόν είχε επίσημες συνομιλίες με τον υπουργό Εξωτερικών του Ιράν, Μοχαμάντ Τζαβάντ Ζαρίφ, στο Παρίσι. Και για να οξύνει ακόμα περισσότερο τα πράγματα ο Μακρόν κάλεσε στη συνέχεια τον Ζαρίφ στο Μπιαρίτς για συνομιλίες στα πλαίσια τη συνόδου κορυφής των G7. Ο Ζαρίφ, βέβαια, δεν συμμετείχε στην ίδια τη σύνοδο. Και στο τέλος τόσο ο Τραμπ και όσο και ο Μακρόν προσπάθησαν να κρύψουν την ένταση: ο Τραμπ δήλωσε ότι ο Μακρόν του ζήτησε το πράσινο φως για να καλέσει τον Ζαρίφ. Και ο Μακρόν περιέλαβε μια συμβιβαστική παράγραφο στην ανακοίνωσή του.
Συνολικά η σύνοδος του Μπιαρίτς ήταν μια αποτυχία. Καμιά συμφωνία δεν πάρθηκε, καμιά εκκρεμότητα δεν έκλεισε, καμιά ένταση δεν περιορίστηκε. Και αυτό δεν είναι τυχαίο. Η παγκόσμια οικονομία βρίσκεται για μια ακόμα φορά στο χείλος του γκρεμού (οι περισσότεροι οικονομολόγοι προβλέπουν μια νέα μεγάλη παγκόσμια ύφεση μέσα στο 2020) αλλά οι άρχουσες τάξεις και οι κυβερνήσεις τους έχουν ξεμείνει και από όπλα και από πυρομαχικά (τα “έκαψαν” στην προσπάθειά τους να αντιμετωπίσουν την κρίση του 2008) και από ιδέες. Όταν κατέρρεε η Λήμαν Μπράδερς οι ηγέτες του κόσμου προσπάθησαν να κρατήσουν μια κοινή στάση. Τώρα ο καθένας προσπαθεί να σώσει τον εαυτό του. Και αυτό φάνηκε ανάγλυφα στο Μπιάριτς το περασμένο Σαββατοκύριακο.