Η Μανωλάδα των Εργατών, του Αγώνα και της Αντίστασης

Μπορεί οι σφαίρες των τριών πληρωμένων μπράβων του Βαγγελάτου στα φραουλοχώραφα της Μανωλάδας που έστειλαν 33 μετανάστες εργάτες γης στο νοσοκομείο, 5 από αυτούς σοβαρά, να είχαν σαν σκοπό να σπείρουν τον τρόμο, όμως αυτό που φύτρωσε ήταν η οργή.

Πάνω από 1.000 μετανάστες εργάτες γης στην πλειοψηφία τους από το Μπαγκλαντές, από το Πακιστάν αλλά και Άραβες, από την Αίγυπτο και την Παλαιστίνη, συγκεντρώθηκαν στην κεντρική πλατεία της Νέας Μανωλάδας την Παρασκευή 19/4 μετά από κάλεσμα της Πακιστανικής Κοινότητας, της κοινότητας των Μπαγκλαντεσιανών, της Ένωσης Μεταναστών Εργατών και της ΚΕΕΡΦΑ.

Στην συνέλευση μίλησαν ο Τζαβέντ Ασλάμ από την Πακιστανική Κοινότητα, ο Πέτρος Κωνσταντίνου από την ΚΕΕΡΦΑ, εκπρόσωποι της τοπικής κοινότητας των μεταναστών, ενώ σύντομο χαιρετισμό έκανε και ο Δημοτικός Σύμβουλος Πύργου με την ΑΝΤΑΡΣΥΑ Γιάννης Σεφερλής. Παρόντες στην συνέλευση δείχνοντας την αλληλεγγύη τους στους μετανάστες εργάτες ήταν και μέλη της ΚΕΕΡΦΑ Πάτρας.

Όλοι οι ομιλητές τόνισαν την αναγκαιότητα της συλλογικής οργάνωσης, της δημιουργίας συνδικάτου εργατών γης Μανωλάδας, απέναντι στην απάνθρωπη, ταξική και ρατσιστική επίθεση στους εργάτες γης της φράουλας και για την διεκδίκηση αδειών παραμονής και νομιμοποιητικών χαρτιών, αύξησης των μεροκάματων που δεν ξεπερνούν τα 22 ευρώ την ημέρα, διασφάλισης καλύτερων όρων ζωής και διαβίωσης.

Συγκλονιστικές είναι οι εικόνες από τα κάτεργα της φράουλας στην Μανωλάδα. Από το πρωί στις 7 που οι πάνω από 4.000 μετανάστες εργάτες γης ξεκινάνε από τα άθλια, χωρίς ρεύμα και τρεχούμενο νερό, παραπήγματά τους, για 9 και 10 ώρες σκυμμένοι στα χωράφια, χωρίς διάλειμμα, και χωρίς νερό πολλές φορές, για μεροκάματα που μένουν απλήρωτα για 2 και 3 μήνες και μερικές φορές δεν ξεπερνάνε τα 14 ευρώ το 10ωρο. Με το τέλος της δουλειάς τα φορτηγά τούς αφήνουν εκεί που τους πήραν το πρωί για να τους ξαναπαραλάβουν τα ξημερώματα της επόμενης μέρας. Όταν υπάρχει δουλειά, δεν υπάρχει Σαββατοκύριακο. Εφτά ημέρες την εβδομάδα στο χωράφι.

Πάνω από 700 μετανάστες συμπλήρωσαν την αίτηση για εγγραφή στην Ένωση Μεταναστών Εργατών, ενώ ξεκίνησαν οι διαδικασίες για την κατάθεση αιτήσεων για έκδοση αδειών παραμονής σε όλους τους μετανάστες που εργάζονται στα χωράφια της Ν. Μανωλάδας.


Νέο συλλαλητήριο Κυριακή 28 Απρίλη

Με γοργά βήματα υλοποιείται η απόφαση στην οποία κατέληξε η συνέλευση των μεταναστών της Ν. Μανωλάδας για πραγματοποίηση μεγάλου συλλαλητηρίου στην κεντρική πλατεία της Ν. Μανωλάδας την ερχόμενη Κυριακή 28 Απρίλη στις 3μμ.

Στη σύσκεψη που πραγματοποιήθηκε μετά από κάλεσμα της ΚΕΕΡΦΑ στο Εργατικό Κέντρο του Πύργου την Δευτέρα 22/4 το απόγευμα με την παρουσία εκπροσώπων των δασκάλων και των καθηγητών του Ν. Ηλείας, μελών της ΑΝΤΑΡΣΥΑ και του ΣΥΡΙΖΑ, εργαζόμενων και νεολαίων αποφασίστηκε η διαδήλωση να πραγματοποιηθεί με την στήριξη συνδικάτων, φορέων, πολιτικών και αντιρατσιστικών, αντιφασιστικών οργανώσεων και ανένταχτων αγωνιστών με την προσπάθεια για άπλωμα της καμπάνιας σε όλες τις πόλεις και τα χωριά του νομού. Παρών στην σύσκεψη ήταν και ο Επιθεωρητής Εργασίας του νομού ο οποίος αποκάλυψε πως εδώ και 22 μήνες στην ουσία η υπηρεσία έχει διαλυθεί αφού η υποστελέχωσή της έχει οδηγήσει στην πλήρη αδράνεια.

Αμέσως μετά την επίθεση, νέοι και εργαζόμενοι της περιοχής, όπως από το Κέντρο Υγείας της Βάρδας οι οποίο έδωσαν τη μάχη τις πρώτες κρίσιμες ώρες, από το νοσοκομείο του Ρίου, εκπαιδευτικοί βρέθηκαν έμπρακτα στο πλευρό των μεταναστών εργατών γης. Το Εργατικό Κέντρο Πύργου εξέδωσε ανακοίνωσε καταδίκης της δολοφονικής επίθεσης ενώ την ώρα που η Ε.Α πήγαινε στο τυπογραφείο (Τρίτη 23/4) και στο Εργατικό Κέντρο της Πάτρας μετά από κάλεσμα της ΚΕΕΡΦΑ Πάτρας, με την συμμετοχή της ΑΝΤΑΡΣΥΑ, μελών του ΣΥΡΙΖΑ και ανένταχτων αγωνιστών πραγματοποιείται σύσκεψη για την καλύτερη οργάνωση και παρουσία στο συλλαλητήριο της Κυριακής 28/4 στη Μανωλάδα, ώστε να απλωθεί η συμπαράσταση και η αλληλεγγύη και στον Ν. Αχαΐας. Επίσης, συγκροτήθηκε τοπική επιτροπή ΚΕΕΡΦΑ στον Πύργο.


“Όλοι ενωμένοι, όλοι νόμιμοι, κανείς απλήρωτος”

“Αντί να δίνουν μεροκάματο, δώσανε σφαίρες”, τόνισε κατά την διάρκεια της ομιλίας του ο Πέτρος Κωνσταντίνου.

“Είναι η πρώτη φορά που χτυπήσανε με όπλα; Είναι η πρώτη φορά που οι μπράβοι του Βαγγελάτου χτυπάνε; Δεν είναι η πρώτη φορά. Στην Μανωλάδα αυτό γίνεται χρόνια. Θυμάται κανείς τι έγινε εδώ το προηγούμενο καλοκαίρι στις 28 Αυγούστου; Ξεχνάει κανείς πως ο ίδιος μπράβος που πήρε όπλο και τώρα χτύπησε τα παιδιά έσερνε με το αυτοκίνητό του σε αυτόν ακριβώς τον δρόμο έναν Αιγύπτιο εργάτη γης. Μη μας λένε ότι δεν ξέρανε.

Και να μη μας λένε πως αυτοί είναι νόμιμοι και οι μετανάστες είναι παράνομοι. Τι είναι νόμιμο; Το ότι οι φράουλες της Μανωλάδας είναι σε όλο τον πλανήτη, σε όλα τα σούπερ μάρκετ της Ευρώπης γίνονται εξαγωγές με τόσο μεγάλα κέρδη ενώ εδώ το μεροκάματο είναι ακόμα από 22 ευρώ και κάτω; Γιατί να είναι 22 όταν έχουν τέτοια τεράστια κέρδη;

Εδώ φτάσαμε στην Ελλάδα να πυροβολούν τους εργάτες για να μην τους πληρώσουν. Αυτοί είναι οι παράνομοι, αυτοί είναι οι ληστές. Κλέβουν τον πλούτο που παράγουμε εμείς.

Δεν τους έφτασε ο ιδρώτας που στάζει, θέλανε και αίμα για να σιωπήσει ο κόσμος. Εδώ έχουμε να κάνουμε με εργάτες γης. Τα παιδιά από το Πακιστάν, το Μπαγκλαντές, την Αίγυπτο, απ' όλες τις χώρες δεν ξεχωρίζουν. Εμείς δεν έχουμε να χωρίσουμε τίποτα μεταξύ μας. Οι εργάτες είναι ένα.

Συνδικάτο

Αυτό το μήνυμα θέλουμε να φτάσει παντού. Οι εργάτες ενωμένοι και στην Ελλάδα, και στο Μπαγκλαντές και στο Πακιστάν και στην Αίγυπτο. Στην Αίγυπτο ρίξανε τον Μουμπάρακ και δεν τον ρίξανε μόνο γιατί είχε δικτατορία και χούντα, αλλά γιατί δουλεύανε στη Μαχάλα και στα άλλα μεγάλα εργοστάσια και υπήρχε χούντα μέσα στο εργοστάσιο. Δεν μπορούσε να μιλήσει ο κόσμος εκεί. Δεν μπορούσε να έχει συνδικάτο. Ε, λοιπόν εμείς τους απαντάμε πως αυτά θα γίνουν παντού. Σε όλη την Ελλάδα οι εργάτες έχουν συνδικάτα. Θα φτιάξουμε συνδικάτο και εδώ.

Για να μπορούμε να πηγαίνουμε όλοι μαζί στους εργοδότες και να ζητάμε, όπως ολόκληρη η εργατική τάξη, καλύτερα μεροκάματα, κοινωνική ασφάλιση, για να μπορούμε να πάμε στο νοσοκομείο, να έχουμε ανθρώπινη μεταχείριση. Γι' αυτό θέλουμε να φτιαχτεί και εδώ συνδικάτο των εργατών της γης. Ενωμένοι μπορούμε να τα κάνουμε όλα αυτά.

Ήρθε και ο υπουργός Δένδιας σήμερα για να δει, δήθεν, τι έγινε. Ο Δένδιας αναγκάστηκε να πει ότι θα δώσει χαρτιά στα παιδιά που πυροβολήθηκαν. Κάνει λάθος. Χαρτιά θα δώσει σε όλους. Κανείς παράνομος! Θα τα πάρουμε όμως αν οργανωθούμε. Θα ζητήσουμε από τα συνδικάτα, από το Εργατικό Κέντρο του Πύργου, το Εργατικό Κέντρο της Πάτρας, από τους φοιτητές, τους καθηγητές από όλους, να στηρίξουν αυτόν τον αγώνα που γίνεται εδώ. Είναι κοινός αγώνας όλων μας.

Θα παλέψουμε λοιπόν για νομιμοποίηση τώρα. Και δεν θα κάνουμε πίσω, δεν θα τους επιτρέψουμε να σας πυροβολούν και μετά να τολμάνε και να λένε πως είσαστε λαθρομετανάστες. Λαθραίοι είναι οι υπουργοί και οι επιχειρηματίες πουδεν πληρώνουν. Αυτά θα κοπούνε και στην Μανωλάδα και παντού.

Πρέπει να ξεκινήσουμε με την εταιρία Βαγγελάτος Α.Ε. Ο καθένας ξέρει πόσα του χρωστάνε. Θα μαζευτούμε και θα φτιάξουμε μια ομάδα όλων αυτών να γράψουμε κάτω όλα όσα χρωστάνε. Μπορεί να μας λένε πως θα πάει φυλακή ο Βαγγελάτος. Ας πάει. Τα λεφτά όμως θα τα δώσει. Δεν θα τους αφήσουμε να μην πληρώσουν, λέγοντας έχει πάει φυλακή δεν έχει λεφτά τώρα. Αν δεν είναι μόνο στον Βαγγελάτο, αλλά και αλλού πρέπει να το μάθουμε αυτό.

Να είμαστε όλοι ενωμένοι. Μια γροθιά. Είμαστε πρώτα εργάτες και μετά από Μπαγκλαντές, Πακιστάν, Αίγυπτο ή Αφγανιστάν. Μην τους αφήσετε να σας χωρίσουν. Είσαστε χιλιάδες, πολλές χιλιάδες εδώ. Εμείς σαν ΚΕΕΡΦΑ, μαζί με τα συνδικάτα, μαζί με την αριστερά, την ΑΝΤΑΡΣΥΑ και άλλους, την άλλη Κυριακή θα οργανώσουμε μαζί σας μια μεγάλη διαδήλωση αλληλεγγύης.

Και επειδή μπροστά μας είναι η 1η Μάη, η παγκόσμια μέρα των εργατών, εκείνη τη μέρα δεν πάμε στα χωράφια. Δεν δουλεύει κανένας εκείνη τη μέρα. Όλοι οι εργάτες θα είναι στο δρόμο. Πρωτομαγιά και στη Ντάκα και στο Ισλαμαμπάντ και στο Κάιρο και στην Αθήνα και στη Μανωλάδα, σηκώνονται οι σημαίες της εργατικής τάξης που είναι μία και παγκόσμια».


Δεν τους έφταναν οι σφαίρες των δολοφόνων μπράβων του επιχειρηματία Βαγγελάτου που τους χρώσταγε πάνω από 200.000 ευρώ. Αμέσως μετά την νοσηλεία τους στο νοσοκομείο του Ρίο στην Πάτρα οι μετανάστες εργάτες γης είχαν να αντιμετωπίσουν την “περιποίηση” της αστυνομίας στο τμήμα μεταγωγών της Πάτρας.

Χρειάστηκε η δημοσιοποίηση του θέματος σε ολόκληρο τον κόσμο για να σταματήσουν οι διώξεις τους και να υποσχεθεί ο υπουργός Προ.Πο. Δένδιας πως θα δοθούν χαρτιά στους χτυπημένους μετανάστες όπως οφείλει άλλωστε με τον νόμο περί μετανάστευσης 3386/05 (στο άρθρο 44 παρ 1 στ. β και ε) ο οποίος δίνει το δικαίωμα για άδεια διαμονής σε αυτούς που είναι θύματα εργατικών ατυχημάτων και θύματα εγκληματικών πράξεων ακόμα και αν πριν δεν είχαν χαρτιά.

Μάλιστα για μια ολόκληρη μέρα ο λαλίστατος, κατά τα άλλα, Δένδιας δεν είχε καταφέρει να αρθρώσει έστω και μια λέξη σχετικά με μια από τις πιο ματωβαμένες επιθέσεις των τελευταίων δεκαετιών. Χρειάστηκε η παρέμβαση των διεθνών ανταποκριτών, με εκατοντάδες δημοσιεύματα και με τις εικόνες φρίκης να ταξιδεύουν σε ολόκληρο τον κόσμο, η κινητοποίηση αντιρατσιστικών κινήσεων και πρωτοβουλιών για τα ανθρωπινά δικαιώματα, για να σταματήσει η ΕΛ.ΑΣ. να μιλάει για “συμπλοκή” και για να βγάλει το Υπουργείο την πρώτη του ανακοίνωση. Ακολούθησε το ταξίδι του Δένδια στην Μανωλάδα, αυτό το “σόου μαϊμού” με δεκάδες μπάτσους να περικυκλώνουν πρώτα το νοσοκομείο του Ρίου και μετά να εισβάλλουν στα χωράφια της Μανωλάδας.

Ιδιοι μπράβοι

Κανείς από αυτούς δεν έχει δικαίωμα να το παίζει ανίδεος. Δεν είναι μακριά η 28η Αυγούστου του 2012 όταν οι μπράβοι του Βαγγελάτου έσυραν με το αυτοκίνητο τραυματίζοντας Αιγύπτιο εργάτη γης που ζήταγε τα λεφτά του. Λίγο αργότερα, ο δημοσιογράφος Αρης Χατζηστεφάνου και ο συντονιστής της ΚΕΕΡΦΑ Πέτρος Κωνσταντίνου μαζί τα θύματα της επίθεσης αντιμετώπισαν τους τραμπουκισμούς και το κυνηγητό των ίδιων μπράβων που οκτώ μήνες μετά αποθρασυμένοι πλέον άνοιξαν πυρ στο ψαχνό εναντίον 200 εργατών.

Η τελευταία πρόσφατη καταγγελία της ΚΕΕΡΦΑ πως τέσσερις μέρες πριν είχε προηγηθεί κι άλλο επεισόδιο με πυροβολισμούς που καλύφθηκε από τους μπάτσους του τοπικού τμήματος της Βάρδας είναι ενδεικτική της πλήρους συνεργασίας αστυνομίας και τσιφλικάδων επιχειρηματιών στην Μανωλάδα και αλλού.

“Πες του να είναι προσεχτικός γιατί η γούνα του, πες του, δεν είναι γι' αυτή τη ζέστη”, έλεγε λίγες ώρες πριν το μακελιό ο Βαγγελάτος, στο συγκλονιστικό βίντεο που κυκλοφόρησε στο διαδίκτυο από τους μετανάστες εργάτες γης που είχαν πάει να ζητήσουν τα λεφτά τους. “Πόσα λεφτά είναι; Τέλος του μήνα έρχονται και παίρνουν τα λεφτά”, λέει στην αρχή και συνεχίζει χαρακτηριστικά:

“Τα λεφτά ή δουλέψετε ή δε δουλέψετε, μπορώ να τα δώσω τη βδομάδα την άλλη, την παράλλη ή την παραπάνω βδομάδα. Εφόσον δεν θέλει, δεν έχω πρόβλημα, φεύγει, έρχονται άλλα παιδιά πες του. Αν δεν θέλετε, φεύγετε από εδώ, κατάλαβες τώρα;”, ήταν τα λεγόμενα του αρχιμαφιόζου Βαγγελάτου.

“Δεν πρέπει να επιτρέψουμε να κουκουλωθεί αυτό το ρατσιστικό έγκλημα και να γυρίσουμε πίσω στις συμμορίες των εργοδοτών και την βάρβαρη εκμετάλλευση των αγρεργατών στη Μανωλάδα και στην υπόλοιπη Ελλάδα. Τέτοια κάτεργα άλλωστε υπάρχουν στον Ασπρόπυργο, τα Μέγαρα, το Αργος, τη Λακωνία και αλλού. Δεν θα επιτρέψουμε να επιβάλει η ΝΔ την ρατσιστική ατζέντα των νεοναζί της Χρυσής Αυγής βάζοντας μπροστά την ΕΛΑΣ, τις απελάσεις και τα κυνηγητά των μεταναστών”, τονίζεται στην ανακοίνωση που εξέδωσε η ΚΕΕΡΦΑ.


“Το 2008 κάναμε απεργία εδώ στην Ν. Μανωλάδα για το μεροκάματο. Και κανένας δεν πήγε για δουλειά εκείνη την μέρα. Κάτσαμε για τέσσερις μέρες και κανένας δεν πήγε στο χωράφι, κανένας δεν μάζεψε φράουλες εκείνες τις μέρες.

Αυτό πρέπει να κάνουμε και τώρα, κανένας να μην πάει για δουλειά αύριο. Προχτές τα αφεντικά έκαναν μαλακία και πήγαν να σκοτώσουν τους εργάτες από το Μπαγκλαντές. Να μην πάει κανένας για δουλειά. Είναι αδέρφια μας αυτοί που χτυπήθηκαν και δεν πρέπει να πάει κανένας για δουλειά. Ούτε ένας να μην πάει για δουλειά, ούτε ένα αμάξι να μην φύγει για τα χωράφια. Όλοι εδώ”, φώναξε οργισμένος στα ελληνικά από το μικρόφωνο της συνέλευσης ο Χαλίντ από την Αίγυπτο για να επικροτήσουν εκατοντάδες οργισμένες φωνές από τους συγκεντρωμένους Μπαγκλαντεσιανούς, Πακιστανούς, Άραβες και Αφγανούς μετανάστες, “κανένας να μην πάει για δουλειά. Κανένας”.


Καταγγελίες της Αριστεράς

“Να σπάσει η ασυλία του γνωστού εκμεταλλευτή των εργατών ” και “το εργατικό κίνημα και τα συνδικάτα να αγκαλιάσουν τους μετανάστες” ζητάει η ΑΝΤΑΡΣΥΑ στην ανακοίνωση που εξέδωσε. Οπως αναφέρει ανάμεσα σε άλλα:

“Η τρομοκρατική εργοδοτική επίθεση σε βάρος των Μπαγκλαντέζων εργατών γης είναι το αποκορύφωμα προηγούμενων συχνών, ωμών και ατιμώρητων ρατσιστικών επιθέσεων που έγιναν στη Νέα Μανωλάδα από μπράβους του ίδιου μεγαλοεργοδότη – μεγαλέμπορου φράουλας. Είναι εφιαλτική εκδήλωση της εργοδοτικής ασυδοσίας και της κυβερνητικής ανοχής και συνενοχής (πρόσφατη διάλυση της Επιθεώρησης Εργασίας στην Ηλεία). Είναι αποτέλεσμα της γενικευμένης έξαρσης του ρατσισμού και των φασιστικών δολοφονικών επιθέσεων κατά μεταναστών, που φέρνει μαζί της η αντιλαϊκή πολιτική Μνημονίου – Κυβέρνησης – ΕΕ – Κεφαλαίου”.

Καταγγελίες ενάντια στη ρατσιστική επίθεση έχουν εκδώσει όλα τα κόμματα της Αριστεράς, ενώ το ΚΚΕ την επόμενη της επίθεσης (18/4) πραγματοποίησε συγκέντρωση διαμαρτυρίας στη Μανωλάδα.


Από τα «Σταφύλια της οργής» στις ματωμένες φράουλες

Έχουν ξεπεράσει τα 15.000 στρέμματα τα θερμοκήπια της φράουλας στην Μανωλάδα που τείνουν να γίνουν μονοκαλλιέργεια στην περιοχή. Οι φράουλες ήρθαν σταδιακά τα τελευταία 10 χρόνια να αντικαταστήσουν τις πιο παραδοσιακές και σε πολύ μικρότερη κλίμακα καλλιέργειες καρπουζιού, πεπονιού, οπωροκηπευτικών (ντομάτες, πιπεριές, μαρούλια, κόκ) και εσπεριδοειδών.

Οι πολιτικές της ΕΕ και της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής και αργότερα το κοινό νόμισμα διέλυσε την τοπική αγροτική οικονομία. Οι εικόνες με τα χιλιάδες στρέμματα παρατημένα μποστάνια, με τα προϊόντα να σαπίζουν στα χωράφια, έγιναν συνώνυμο της εγκατάλειψης των αγροτικών περιοχών, της ανεργίας, της φτώχειας για τους αγροτικούς πληθυσμούς. Όπως και σε άλλες αγροτικές περιοχές της χώρας, εταιρίες και επιχειρηματίες βρήκαν την ευκαιρία να νοικιάσουν ή να αγοράσουν κοψοχρονιάς, με διευκολύνσεις και χρηματοδοτήσεις μέσω ΕΣΠΑ, ολόκληρες περιοχές γυρνώντας τις σε μονοκαλλιέργεια.

Με σύγχρονες μεθόδους οι νέες καλλιέργειες έδωσαν δυνατότητες για διεύρυνση της παραγωγής σε ποσότητες που ήταν αδύνατο να επιτευχθούν στο παρελθόν με παραδοσιακότερα μέσα και σε μικρότερες εκτάσεις. Μπορεί οι εταιρίες να έχουν τεράστια κέρδη, όμως οι τοπικοί πληθυσμοί συνεχίζουν να ζουν στην ανέχεια. Επιπλέον η ανάγκη για χιλιάδες εργάτες γης στην βιομηχανική πλέον γεωργία και για πίεση του εργατικού κόστους (δεκάδες ώρες στα χωράφια, με εποχική, ελαστική, ανασφάλιστη εργασία και γελοία μεροκάματα) έφεραν χιλιάδες μετανάστες εργάτες γης στην περιοχή να ζουν και να εργάζονται σε άθλιες συνθήκες.

Δεν είναι επιστροφή στο μεσαίωνα και ένδειξη υπανάπτυξης της περιοχής και της χώρας, όπως κάποιοι θέλουν να το παρουσιάσουν. Αντίθετα είναι η υπερανάπτυξη της καπιταλιστική οργάνωσης που θέλει εξαθλιωμένους εργάτες για να μπορεί πιο εύκολα να τους εκμεταλλεύεται και να κερδίζει ακόμα μεγαλύτερη υπεραξία από τον πλούτο που παράγουν.

Η αμερικανική οικονομία αντιμετώπισε και «έλυσε»το αγροτικό ζήτημα πριν από περίπου ογδόντα χρόνια: τότε, ολοκληρώθηκε η διαδικασία συγκέντρωσης της γης στα χέρια ελαχίστων.

Τα «Σταφύλια της οργής» του Τζον Στάινμπεκ περιγράφουν την ατμόσφαιρα της επέλασης των τραπεζών και των πολυεθνικών κατά των μικροϊδιοκτητών γης. Σήμερα, η αμερικανική γεωργική παραγωγή είναι στα χέρια γιγάντιων πολυεθνικών που κυριαρχούν στην παγκόσμια αγορά.

Στα «Σταφύλια της Οργής» ο Στάινμπεκ αφηγείται την ιστορία μιας οικογένειας φτωχών αγροτών από την Οκλαχόμα, της οικογένειας Τζόουντ, που μετά το κραχ του χρηματιστηρίου της Νέας Υόρκης το 1929 χάνουν τη φάρμα τους και αναγκάζονται να πάνε στην Καλιφόρνια για να δουλέψουν ως εργάτες στα χωράφια των πλούσιων γαιοκτημόνων της περιοχής. Φθάνοντας εκεί συναντούν πλήθη και άλλων απελπισμένων αγροτών που έχουν κάνει το ίδιο ταξίδι με την ελπίδα να ξαναφτιάξουν κι αυτοί τη ζωή τους. Ζουν σε έναν καταυλισμό όπου οι ανάγκες είναι τεράστιες και τα αφεντικά τούς εκμεταλλεύονται. Εκείνοι τότε οργανώνονται σε συνδικάτο και αναπόφευκτα συγκρούονται με την ιδιοκτησία.

Είναι ο ίδιος δρόμος που χρειάζεται να ακολουθήσουμε και σήμερα.