Μωυσής Λίτσης: Βαθαίνει η κρίση

Τρία χρόνια μετά τις απαρχές της πολιτικής των μνημονίων αρχής γενομένης από την Ελλάδα και πέντε μετά τη διεθνή χρηματοπιστωτική κρίση του 2008 και την κατάρρευση της Lehman Brothers, η παγκόσμια οικονομία επανέρχεται στο σημείο μηδέν.

Στην τελευταία του εξαμηνιαία έκθεση το ΔΝΤ αναθεωρεί προς τα κάτω τις προβλέψεις του για την παγκόσμια οικονομία, η οποία εκτιμάται ότι θα παρουσιάσει ανάπτυξη 3,3% αντί 3,5%. Στην ευρωζώνη προβλέπεται ύφεση 0,3% ενώ η ανάπτυξη στις ΗΠΑ θα κυμανθεί στο 1,9%. Οι ιθύνοντες του ΔΝΤ προβλέπουν ότι τα πράγματα θα είναι κάπως καλύτερα το 2014, χωρίς ωστόσο αυτό να σημαίνει ότι η μικρή έστω προβλεπόμενη ανάπτυξη θα μετριάσει τα υψηλά ποσοστά ανεργίας σε ολόκληρο τον αναπτυγμένο κόσμο.

Στην ευρωζώνη η ανεργία έχει φθάσει στο 12%, μιλάμε για 19 εκατομμύρια ανέργους. Στον ευρωπαϊκό νότο τα πράγματα είναι πολύ χειρότερα. Η ανεργία στην Ελλάδα και την Ισπανία ξεπερνά το 25%, στην Πορτογαλία βρίσκεται στο 18%, ενώ στην πρόσφατα εισηγμένη στον κόσμο των μνημονίων Κύπρο η ανεργία εκτιμάται ότι επίσης θα φθάσει στο 25%.

Φαινόμενα κάμψης εμφανίζονται ακόμη και στην Κίνα. Η πρόσφατη είδηση ότι η ανάπτυξη περιορίστηκε στο 7,7% -για την Κίνα του ενός δισεκατομμυρίου πληθυσμού, πραγματική ανάπτυξη θεωρείται πάνω από το 8%- προκάλεσε πανικό στα χρηματιστήρια και μαζικές πωλήσεις στο χρυσό, καθώς εκφράζονται φόβοι ότι η παγκόσμια οικονομία εισέρχεται σε περίοδο αποπληθωρισμού. Σε μία δηλαδή παρατεταμένη πτώση τιμών που κάνει κάθε παραγωγική επένδυση «ασύμφορη», κάτι που είχε συμβεί και στην δεκαετία του ’30 και εξακολουθεί να συμβαίνει εδώ και μια τουλάχιστον δεκαπενταετία στην Ιαπωνία.

Οι καπιταλιστικές υπερδυνάμεις, οι ΗΠΑ, η ΕΕ και η Ιαπωνία επιχειρούν με δύο τρόπους να αντιμετωπίσουν την κρίση: Οι ΗΠΑ και η Ιαπωνία κόβουν συνεχώς χρήμα, προκαλώντας ανησυχίες για «νομισματικό πόλεμο» καθώς η πρόσφατη ανακοίνωση της Ιαπωνίας για υπερδιπλασιασμό των προς διάθεση κεφαλαίων για την αγορά ομολόγων έχει προκαλέσει μία σημαντική υποτίμηση του γεν έναντι του δολαρίου. Η ευρωζώνη και η ΕΚΤ διστάζουν να χρησιμοποιήσουν το «μπαζούκα» που είχε υποσχεθεί ο Ντράγκι τον περασμένο Σεπτέμβριο, ανακοινώνοντας ότι θα αγόραζε απεριόριστες ποσότητες ισπανικών και ιταλικών ομολόγων. Από την άλλη επιχειρούν να χρυσώσουν το χάπι μιας κάποιας χαλάρωσης του ζωναριού, υποσχόμενες παράτασης της δημοσιονομικής προσαρμογής στην Πορτογαλία και την Ιρλανδία.

Η κρίση στην Ευρώπη αντί να σταθεροποιείται ανοίγει καινούργια μέτωπα όπως συνέβη με την Κύπρο, με τη Σλοβενία επόμενη χώρα στην ουρά των μνημονίων. Επιπλέον η συνταγή του κυπριακού κουρέματος συζητιέται ως λύση και για άλλες χώρες, εντείνοντας τη δυσπιστία απέναντι στο ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα καθώς κανείς δεν αισθάνεται σίγουρος για τα χρήματά του, παρά τις ευρωπαϊκές διαβεβαιώσεις ότι οι καταθέσεις κάτω των 100.000 ευρώ είναι εγγυημένες.

Στους μεγαλοκαταθέτες άλλωστε δεν περιλαμβάνονται μόνο Ρώσοι «μαφιόζοι», αλλά και ασφαλιστικά ταμεία, συνδικαλιστικές οργανώσεις και κοινωνικοί φορείς των οποίων τα αποθεματικά συσσωρεύτηκαν από τον ιδρώτα των εργαζομένων και όχι από τις «κομπίνες» των τραπεζιτών. Η εμπειρία του ελληνικού PSI που καταλήστευσε τα ασφαλιστικά ταμεία είναι πρόσφατη και δείχνει τι μπορεί να συμβεί αν εφαρμοστεί ανάλογο κούρεμα και στις καταθέσεις.

Μέσα σε αυτό το σκηνικό οι ισχυροί του πλανήτη άρθρωσαν για μία ακόμη φορά στην τελευταία σύνοδο του ΔΝΤ ευχολόγια για επαναφορά της ανάπτυξης και της εμπιστοσύνης, εν μέσω αλληλοκατηγοριών για το ποιος φταίει και ποια είναι η ενδεδειγμένη συνταγή εξόδου από την κρίση.

Οι ΗΠΑ πιέζουν τη Γερμανία να τονώσει τη ζήτηση και να χαλαρώσει τα λουριά, η Γερμανία ζητά από την Αμερική να κοιτάξει τα του οίκου της και να μειώσει τα τεράστια ελλείμματα, η Ιαπωνία συνεχίζει να ρίχνει τρισεκατομμύρια γεν και η Κίνα να στρέφεται προς το εσωτερικό της, βλέποντας το εξαγωγικό της μπουμ να χάνει έδαφος λόγω της ύφεσης στην Ευρώπη, αλλά και εξαιτίας της πρόσφατης αντιπαράθεσης με την Ιαπωνία.

Με δεδομένο το επιδεινούμενο διεθνές σκηνικό, πρέπει να είναι κανείς αφελής για να πιστεύει τις διαβεβαιώσεις Σαμαρά ότι όπου νάναι τα βάσανα τελειώνουν... Αλλά και το φλερτ Τσίπρα με τις νεοκεϊνσιανές προσεγγίσεις του Αμερικανού προέδρου Ομπάμα, παραβλέπουν το γεγονός ότι τα τρισεκατομμύρια δολάρια που έχουν κοπεί τα τελευταία χρόνια, δεν έχουν περιορίσει ούτε στο ελάχιστο τη μαζική ανεργία και την εξαθλίωση που σαρώνει τις αμερικανικές πολιτείες, αλλά κατευθύνονται στη διεθνή πάσης φύσεως χρηματιστηριακή κερδοσκοπία.

Μέλος ΔΣ της ΕΣΗΕΑ