Στα «ψιλά» των ειδήσεων πέρασε την περασμένη βδομάδα η ανακάλυψη ενός ομαδικού τάφου 215 παιδιών ιθαγενών στον Καναδά. Τα οστά τους ανακαλύφθηκαν στο χώρο ενός παλιού οικοτροφείου στην επαρχία Κάμλουπς της Βρετανικής Κολούμπια.
Δεν ήταν βέβαια σχολείο όπως το εννοεί ο κόσμος. Ήταν οικοτροφείο που οδηγούνταν παιδιά των ιθαγενών για να «εκπολιτισθούν» με βάση τις σωστές χριστιανικές και ευρωπαϊκές αξίες. Το οικοτροφείο του Καμλουπς ξεκίνησε σαν ίδρυμα της Καθολικής Εκκλησίας στα μέσα του 19ου αιώνα αλλά στην συνέχεια, όταν ο Καναδάς έγινε ανεξάρτητος, πέρασε υπό τον έλεγχο του κράτους. Ήταν το μεγαλύτερο αλλά όχι το μοναδικό του είδους του. Λειτούργησαν τουλάχιστον 150 παρόμοια. Το τελευταίο έκλεισε μόλις το 1996.
Και παντού, η ιστορία ήταν η ίδια. Δεν ήταν ούτε σχολεία, ούτε οικοτροφεία, ήταν στρατόπεδα συγκέντρωσης. Για να πάψουν τα παιδιά να μιλάνε, ουσιαστικά να ξεχάσουν, τις μητρικές τους γλώσσες και τα έθιμά τους, επιστρατεύονταν η πείνα, οι ξυλοδαρμοί, σεξουαλική και κάθε είδους κακοποίηση, η καταναγκαστική εργασία. Το 1875 ένας επίσκοπος δήλωνε: «Όταν αποφοιτούν από τα ιδρύματά μας, τα παιδιά έχουν χάσει οτιδήποτε ιθαγενές εκτός από το αίμα τους». Χιλιάδες έχασαν και τη ζωή τους.
Η πρόσφατη ανακάλυψη σόκαρε αλλά η ιστορία κάθε άλλο παρά άγνωστη είναι. Το 2008 μια Επιτροπή Αλήθειας και Συμφιλίωσης έβγαλε ένα επίσημο πόρισμα στο οποίο εκτιμούσε ότι τουλάχιστον 6.000 παιδιά έχασαν την ζωή τους σε αυτά. Ένας πρώην επικεφαλής της ίδιας επιτροπής έχει ανεβάσει τον αριθμό στις 25.000.
Αυτή η φρίκη δεν ήταν έργο κάποιας συνωμοσίας σκοτεινών σαδιστών. Ήταν κομμάτι της ευρύτερης πολιτικής του καναδικού κράτους, με στόχο την «αφομοίωση» των ιθαγενών πληθυσμών ξεκινώντας από τα παιδιά τους. Από τα τέλη της δεκαετίας του ’50 για παράδειγμα εφαρμόστηκε η πολιτική του scoop up, με βάση την οποία οι υπηρεσίες πρόνοιας έπαιρναν παιδιά ιθαγενών και τα παρέδιδαν σε ανάδοχες οικογένειες λευκών για να μεγαλώσουν σαν «σωστοί Καναδοί». Υπάρχει μια φορτισμένη λέξη στα ελληνικά γι’ αυτό: παιδομάζωμα.
Ο Καναδάς έχει τη φήμη της ανεκτικής και πολιτισμένης χώρας σε αντίθεση με τις γειτονικές ΗΠΑ. Επίσης, τη φήμη του «ειρηνοποιού» που οι στρατιώτες του βρίσκονται σε κάθε αποστολή των «κυανόκρανων» του ΟΗΕ.
Η αλήθεια είναι ότι το καναδικό κράτος γεννήθηκε μέσα από τη γενοκτονία των ιθαγενών λαών του, έστω κι αν ύπαρξή τους αναγνωρίζεται τυπικά στο Σύνταγμα. Τα Πρώτα Έθνη («Ινδιάνοι»), οι Ματίς (γαλλόφωνοι απόγονοι μικτών ζευγαριών) οι Ινουίτ («Εσκιμώοι») ήταν τα θύματα αυτής της γενοκτονίας. Απ’ αυτή την άποψη ο Καναδάς ήταν ένα κράτος εποίκων, που λειτούργησε για δεκαετίες σαν ένα φυλάκιο της Βρετανικής Αυτοκρατορίας.
Υποτίθεται ότι όλα τα παραπάνω είναι μια «μαύρη σελίδα» που έχει κλείσει όπως δήλωσε Τζάστιν Τριντό, ο πρωθυπουργός του Καναδά, η προσωποποίηση της «ανεκτικότητας» σύμφωνα με τα διεθνή ΜΜΕ.
Κι όμως, η κυβέρνηση του Τριντό έχει ξοδέψει εκατομμύρια στα δικαστήρια για να αποκρούσει διεκδικήσεις θυμάτων του συστήματος των οικοτροφείων. Παράλληλα, η κυβέρνηση συνεχίζει να κλέβει τη γη των ιθαγενών για να κατασκευάσει πετρελαιαγωγούς, όπως ο ΤΜΧ, δρόμους για να ορυχεία ουρανίου και άλλα τέτοια «φιλικά προς το περιβάλλον» έργα, για να γεμίσουν τις τσέπες τους οι καναδικές και άλλες πολυεθνικές. Δικαιολογημένα ένας εκπρόσωπος των κοινοτήτων των ιθαγενών απάντησε στον Τριντό: «Δεν είναι μια μαύρη σελίδα είναι όλο το σενάριο».
Απέναντι σε αυτή την υποκρισία φουντώνει και η αντίσταση. Τον Φλεβάρη του 2020 το κίνημα Shut Down Canada, απέκλεισε δρόμους, σιδηροδρομικές γραμμές με χιλιάδες διαδηλωτές. Όταν μαθεύτηκαν τα νέα για το «οικοτροφείο» στο Κάμλουπς το δημοτικό συμβούλιο της Σάρλοταουν ψήφισε ομόφωνα να απομακρύνει το άγαλμα του Μακντόναλντ, του πρώτου πρωθυπουργού του Καναδά που είχε καταστείλει την αντίσταση των ιθαγενών και είχε κρεμάσει τον ηγέτη της. Στο Τορόντο στόχος έγινε το άγαλμα του Έγκερτον Ρίερσον, του εμπνευστή των «οικοτροφείων» που έχει δώσει και το όνομά του στο πανεπιστήμιο της πόλης.
Σε αυτό το κύμα οργής και αλληλεγγύης που συγκλονίζει τον Καναδά συμμετέχουν όλο και περισσότερο μη-ιθαγενείς με κέντρο τα συνδικάτα. Ο εχθρός είναι κοινός, το σύστημα του κέρδους και του ρατσισμού που τσακίζει τις ζωές μας.