Διεθνή
Πακιστάν: Φουντώνει η λαϊκή οργή

Η μεγάλη πορεία του Ιμράν Χαν από τη Λαχόρη στο Ισλαμαμπάντ. Φωτό: twitter/@Hammand_Azhar

Η δολοφονική επίθεση σε βάρος του Ιμράν Χαν, του ηγέτη του μεγαλύτερου κόμματος του Πακιστάν, είχε σχεδόν προαναγγελθεί. Ο πακιστανικός στρατός, η κυβέρνηση του Πακιστάν, και μαζί τους η αμερικάνικη πρεσβεία, το ΔΝΤ και η ΕΕ είναι οι υπεύθυνοι. Μόλις λίγες μέρες προτού ο Χαν δεχτεί δυο σφαίρες στα πόδια την ώρα που βρισκόταν επικεφαλής της μεγάλης αντικυβερνητικής πορείας που οργανώνει, ο Υπουργός Εσωτερικών του Πακιστάν είχε απειλήσει πως τον Ιμράν Χαν “Θα τον κρεμάσουμε ανάποδα”.

Αυτοί που είναι υπεύθυνοι για την απόπειρα δολοφονίας είναι οι ίδιοι που με τη βοήθεια κοινοβουλευτικο-δικαστικού πραξικοπήματος ανέτρεψαν τον Ιμράν Χαν από τη θέση του πρωθυπουργού τον περασμένο Απρίλη. Υφυπουργοί του Μπάιντεν μιλούσαν με βουλευτές λίγο πριν από την πρόταση μομφής της αντιπολίτευσης, λέγοντάς τους πως οι σχέσεις με τις ΗΠΑ θα εξομαλυνθούν μόνο αν πέσει ο Ιμράν Χαν. Όταν, κατά σύμπτωση (λόγω προγραμματισμένου ταξιδιού) ο Χαν πήγαινε στη Μόσχα την ώρα που ο Πούτιν εισέβαλλε στην Ουκρανία, 22 διπλωμάτες (και της Ευρωπαϊκής Ένωσης) απαιτούσαν να ακυρωθεί η επίσκεψη. Φυσικά, κανείς δεν έβγαλε λέξη για τις αντίστοιχες επικοινωνίες του Ινδού πρωθυπουργού Μόντι. Ο Ιμράν Χαν απέναντι σε αυτές τις πιέσεις απάντησε "Δεν είμαστε δούλοι σας”, και “Δεν είμαι αντιαμερικάνος, αλλά δεν θα επιτρέψω να γίνουμε χρησιμοποιημένο χαρτομάντιλο σε μια μονομερή σχέση”.

Ταυτόχρονα, το ΔΝΤ πίεζε και απειλούσε αφόρητα την κυβέρνηση να αποδεχθεί τους όρους λιτότητας για να ανανεωθούν δάνεια. Όταν ο Ιμράν Χαν ανατράπηκε και επέστρεψαν στην εξουσία τα δυο κόμματα που μαζί με το στρατό κυβερνάνε το Πακιστάν εδώ και 70 χρόνια, το ΔΝΤ κάθισε μια χαρά στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων μαζί τους. Ο λόγος που το ΔΝΤ θεωρούσε αναξιόπιστο τον Ιμράν Χαν είναι γιατί είχε χάσει τη στήριξη του στρατού. Η πρόταση μομφής στο κοινοβούλιο και οι εξαγορές των βουλευτών έγιναν με αφορμή την απαίτηση του Χαν να έχει λόγο στο ποιος θα αναλάβει επικεφαλής των πανίσχυρων μυστικών υπηρεσιών ISI.

Η ηγεσία του στρατού είχε αρχίσει ήδη τα πήγαινε-έλα στην Ουάσινγκτον. Με το που ανατράπηκε ο Χαν, έκαναν επιδεικτικούς βομβαρδισμούς στο Αφγανιστάν, σκοτώνοντας μεταξύ άλλων ανθρώπων και 20 παιδιά την ώρα που κοιμούνταν. Ήταν το μήνυμα που έστειλαν στις ΗΠΑ πως ο πακιστανικός στρατός θα συνεχίσει να είναι αδιαμφισβήτητα στο πλευρό τους και δεν θα ακολουθήσει τα λοξοκοιτάγματα του Ιμράν Χαν προς την Κίνα.

Όμως η ανατροπή της κυβέρνησης Χαν δεν τους έλυσε τα χέρια εντελώς. Από τη μια οι διαδηλώσεις και οι προεκλογικές συγκεντρώσεις που οργάνωνε το κόμμα του Χαν, το PTI, δεν έχαναν σε τίποτα από τη μαζικότητά τους. Το καλοκαίρι ξέσπασαν καταστροφικές πλημμύρες στη χώρα, η κυβέρνηση παραδεχόταν την ανικανότητά της την ώρα που ολόκληρες επαρχίες έμεναν χωρίς επικοινωνία και πέθαναν πάνω από 1700 άνθρωποι. Ακόμη και σε εκείνες τις δύσκολες μέρες οι αντικυβερνητικές κινητοποιήσεις παρέμειναν μαζικές. 

Μηχανορραφίες

Έτσι, το κατεστημένο συνέχισε τις δικαστικές μηχανορραφίες και τα εγκλήματα. Μια σειρά στελέχη του PTI βρέθηκαν να διώκονται. Δημοσιογράφοι που θεωρήθηκαν φιλικοί προς το κόμμα έχασαν τη δουλειά τους. Στα τέλη Οκτώβρη η κατάσταση κλιμακώθηκε κι άλλο. Ένας δημοσιογράφος που διωκόταν επειδή προσέβαλε το στρατό, κατέφυγε στα Εμιράτα, από εκεί κυνηγήθηκε λόγω πιέσεων του πακιστανικού κράτους και όταν έφτασε στην Κένυα δολοφονήθηκε από την κενυάτικη αστυνομία υπό ύποπτες συνθήκες. Τις ίδιες περίπου μέρες γίνονταν εκλογές για ορισμένες έδρες της πακιστανικής Βουλής και ο Ιμράν Χαν κέρδισε 6 από τις 7 έδρες στις οποίες ήταν προσωπικά υποψηφίος.

Η πολιτική κρίση στο Πακιστάν είναι πιο προχωρημένη από ποτέ τις τελευταίες δεκαετίες. Ο Ιμράν Χαν μέσα από το νοσοκομείο κατήγγειλε ως υπαίτιους τον πρωθυπουργό, τον Υπουργό Εσωτερικών και ένα πρόσωπο του στρατού. Είναι τέτοια η ισχύς του στρατού, που η αστυνομία δεν έκανε καν δεκτή την καταγραφή της καταγγελίας, παρότι προερχόταν από τον αρχηγό του μεγαλύτερου κόμματος. Πλέον στελέχη του PTI λένε ανοιχτά: “Τι είδους χώρα είναι αυτή που μπορείς να καταγγείλεις τον πρωθυπουργό για οργάνωση μιας δολοφονίας, αλλά δεν μπορείς να καταγγείλεις έναν στρατιωτικό;” Η τελευταία επίσημη χούντα, αυτή του Μουσάραφ, έπεσε το 2008, έχοντας από το 1999 προσφέρει τα πάντα στον “Πόλεμο κατά της τρομοκρατίας” του Μπους, ιδιαίτερα σε βάρος του Αφγανιστάν. Μετά την πτώση του Μουσάραφ, ένα τμήμα της ηγεσίας του στρατού είδε με καλό μάτι την άνοδο του Ιμράν Χαν, πιστεύοντας ότι αν τον στηρίξουν θα έχουν έναν μοχλό για να παρεμβαίνουν ανάμεσα στα δύο μεγάλα κόμματα (τη Μουσουλμανική Λίγκα και το Λαϊκό Κόμμα). Ο Ιμράν Χαν εκμεταλλεύτηκε τις καλές του σχέσεις με το στρατό για να παρουσιαστεί ως αδιάφθορος και “εκτός κομματικού κατεστημένου”.

Τελικά όμως οι σχέσεις του Ιμράν Χαν με τον στρατό έσπασαν και συσπειρώθηκαν όλοι εναντίον του PTI. Το βασικό που τους έχει τρομάξει δεν είναι ούτε οι επαφές με την Κίνα, ούτε με τη Ρωσία, αλλά η διαρκής τάση του Ιμράν Χαν να κινητοποιεί τη βάση του κόμματός του και να τη βάζει στο πολιτικό παιχνίδι με μαζικούς όρους. Το Πακιστάν είναι έκθετο στην παγκόσμια οικονομική κρίση, στους ανταγωνισμούς των μεγάλων δυνάμεων στην Ασία και στις πιο άγριες συνέπειες της κλιματικής αλλαγής. Αυτό που φοβούνται οι πλούσιοι και οι ισχυροί είναι τι θα σημάνει αν τα εκατομμύρια απλοί άνθρωποι θελήσουν να πάρουν την κατάσταση και τον πλούτο στα χέρια τους.

Γι’ αυτό, όταν ο Ιμράν Χαν ανήγγειλε τον Οκτώβρη τη μεγάλη πορεία από τη Λαχόρη μέχρι το Ισλαμαμπάντ αφηνίασε και η κυβέρνηση και ο στρατός. Αυτοί όπλισαν το χέρι του επίδοξου δολοφόνου.