Ιδέες
“Σοσιαλισμός από τα Κάτω”: Χτίζοντας τη δύναμη των “από κάτω”

«Η δύναμή μας μεγαλύτερη από τη δύναμή τους». Με αυτόν τον κεντρικό τίτλο το εξώφυλλο του νέου τεύχους του περιοδικού Σοσιαλισμός από τα Κάτω Νο 156, δίνει το στίγμα της νέας χρονιάς. 

Όπως εξηγεί η Μαρία Στύλλου στο πρώτο άρθρο του περιοδικού, οι εργατικοί αγώνες και η επαναστατική Αριστερά μπορούν να τσακίζουν τα σχέδια της κυρίαρχης τάξης και της κυβέρνησής της. Το 2019 η κυρίαρχη τάξη με την ΝΔ στην κυβέρνηση, έβαλε άμεσα τρεις στόχους: «Να τσακίσει το εργατικό κίνημα, να ξαναπάρει τον ιδεολογικό έλεγχο, να βάλει την αριστερά στη γωνία». Το άρθρο κάνει μια αναδρομή στις αντιστάσεις απέναντι στις επιθέσεις της ΝΔ για να δείξει ότι η κυβέρνηση ηττήθηκε και στους τρεις αυτούς στόχους που είχε  βάλει. «Τριάμισι χρόνια μετά, ανοίγει μια νέα προεκλογική περίοδος, που η κυβέρνηση ανακαλύπτει ότι βρίσκεται σε χειρότερη κατάσταση απ’ όταν ξεκίνησε. Οι θεωρίες περί αρνητικών συσχετισμών για το κίνημα και την αριστερά διαψεύδονται. Η επαναστατική αριστερά και οι επαναστατικές ιδέες δεν είναι εξώφυλλο του Σπήγκελ, αλλά δύναμη μέσα στη νεολαία, στους εργάτες και στον κόσμο που παλεύει… Το εργατικό κίνημα αντιστάθηκε με μάχες και απεργίες όλα αυτά τα χρόνια με νέα μέτωπα, νέες διεκδικήσεις και με μαζικοποίηση των συνδικάτων… Η γενίκευση της ιδεολογικής ήττας της Νέας Δημοκρατίας ήρθε με το βούλιαγμα στα σκάνδαλα».

Την ανάλυση, του γιατί η Νέα Δημοκρατία σε προεκλογική περίοδο βουλιάζει στα σκάνδαλα που γεννάει το ίδιο το σύστημα, συνεχίζει το κείμενο του Πάνου Γκαργκάνα «Εκλογές στη δίνη της κρίσης» που διαπιστώνει ότι: «Η επόμενη κυβέρνηση θα έχει να διαχειριστεί την επιδείνωση της κρίσης με σκληρές αντεργατικές επιθέσεις σε όλα τα μέτωπα. Βουτιά της οικονομίας προς την ύφεση με συνεχιζόμενο πληθωρισμό και με τη σκιά του πολέμου στην Ουκρανία να απλώνεται καθώς οι ανταγωνισμοί οξύνονται». Και, έχοντας καταδείξει την όλο και πιο δεξιά προσαρμογή της ‘Προοδευτικής κυβέρνησης’ που επαγγέλλεται ο ΣΥΡΙΖΑ, καταλήγει: «Είναι κατεπείγον να συγκροτήσουμε τις δυνάμεις της αριστεράς που δεν θα χαραμίσουν τους αγώνες των εργατών και της νεολαίας».

Η κατακραυγή για τα αίσχη που διαδραματίζονταν στην «Κιβωτό του κόσμου» είναι μία ακόμα επιβεβαίωση για τη σήψη της λεγόμενης «καλής» κοινωνίας και των κυκλωμάτων των πλούσιων (εκ)βιαστών που συνδέονται με τη ΝΔ. Ο καταιγισμός καταγγελιών από παιδιά που έμεναν στη συγκεκριμένη δομή, που περιγράφουν όλων των ειδών την κακοποίηση που έχουν υποστεί (σεξουαλική, σωματική, λεκτική και ψυχολογική βία), έχει προκαλέσει αηδία και αποτροπιασμό. Η Λίλιαν Μπουρίτη και η Μαρία Μπολοβίνα, στο κείμενό τους «Παιδιά στο έλεος συστημικής κακοποίησης» γράφουν για τις συνθήκες που καταδικάζουν γυναίκες και παιδιά στη φτώχεια και τις σεξιστικές επιθέσεις και συμπεραίνουν: «Οι αγώνες του τελευταίου διαστήματος ανοίγουν το δρόμο για πέρασμα των κοινωνικών δομών πρόνοιας κάτω από δημόσιο και εργατικό έλεγχο και για να ξεφύγουμε από το πλαστό δίλημμα ‘ίδρυμα-γκέτο versus ανάδοχη οικογένεια’».

Τόσο η κλιμάκωση των ιμπεριαλιστικών ανταγωνισμών όσο και οι πρόσφατες απεργίες και διαδηλώσεις έχουν φέρει στο προσκήνιο τη συζήτηση για την Κίνα. Με αφορμή την πρόσφατη έκδοση του Μαρξιστικού Βιβλιοπωλείου, ο Γιώργος Ράγκος παρουσιάζει το βιβλίο του Π. Γκαργκάνα που αναλύει τη μετάβαση της Κίνας από μισοαποικία σε κύριο ανταγωνιστή των ΗΠΑ. Στο άρθρο του με τίτλο «Κίνα – η Μεγάλη Πορεία της νέας υπερδύναμης», εξετάζει όλους τους σταθμούς αυτής της διαδρομής, από την εργατική επανάσταση του 1925-27, την επανάσταση του 1949 που άλλαξε το πρόσωπο της Κίνας, την πορεία του καθεστώτος που έχτισε ο Μάο Τσετούνγκ μέχρι την εξέγερση της Τιεν Ανμέν και τους σημερινούς αγώνες της εργατικής τάξης. Στέκεται ιδιαίτερα στο χαρακτήρα του κόμματος του Μάο που έχασε τους δεσμούς του με την εργατική τάξη και εξελίχθηκε σε κόμμα του «Μπλοκ των τεσσάρων τάξεων».

Καθώς η νοσταλγός του Μουσολίνι, Μελόνι, αναλαμβάνει πρωθυπουργός της Ιταλίας, η επέτειος των 90 χρόνων από την ανάληψη της Καγκελαρίας από τον Χίτλερ και την άνοδο των ναζί στην εξουσία στη Γερμανία είναι πιο επίκαιρη από ποτέ. Όχι γιατί η ιστορία επαναλαμβάνεται αλλά γιατί χρειάζεται να διδαχθούμε από αυτήν για να αντιμετωπίσουμε τη φασιστική απειλή. Ο Λέανδρος Μπόλαρης, στο άρθρο «Γερμανία 1933: Οι ναζί στην εξουσία», εξηγεί πώς φτάσαμε σε εκείνη την ιστορική ήττα. Θυμίζει τις συνθήκες που επικρατούσαν στη Δημοκρατία της Βαϊμάρης, τους συμβιβασμούς της σοσιαλδημοκρατίας αλλά και το σεχταρισμό του ΚΚ για να υπογραμμίσει ότι η ήττα δεν ήταν αναπόφευκτη και ότι υπήρχε άλλος δρόμος για την αριστερά και το εργατικό κίνημα για να σταματήσει το ναζισμό.

Η αντιρατσιστική έκρηξη του κινήματος Black Lives Matter που απλώθηκε από τις ΗΠΑ το 2020 σε όλο τον κόσμο είναι ένα κορυφαίο ξέσπασμα μια νέας ριζοσπαστικοποίησης σε βαθμό που οι συγκρίσεις αναγκαστικά να γυρνάνε στην καυτή δεκαετία του ’60. Αυτήν ακριβώς την αναδρομή κάνει ο Στέλιος Μιχαηλίδης στο ομότιτλο κείμενό του, ανατρέχοντας στο κίνημα για τα Πολιτικά Δικαιώματα και στον Μάρτιν Λούθερ Κινγκ, στον Μάλκολμ Χ και τους Μαύρους Πάνθηρες, τις εξεγέρσεις στα γκέτο και τους αγώνες των μαύρων εργατών στις αυτοκινητοβιομηχανίες του Ντητρόιτ.

Και βέβαια, από το νέο τεύχος του Σοσιαλισμός από τα Κάτω δεν λείπουν οι παρουσιάσεις βιβλίων που κυκλοφόρησαν πρόσφατα. 

Ο Σωτήρης Κοντογιάννης γράφει για την «Ουτοπία» που έγραψε ο Τόμας Μορ το 1516, αιώνες πριν εμφανιστούν οι «Ουτοπικοί σοσιαλιστές». Η Σταυρούλα Πανίδου παρουσιάζει το βιβλίο του Πολυμέρη Βόγλη «Δυναμική αντίσταση (Υποκειμενικότητα, Πολιτική Βία και Αντιδικτατορικός Αγώνας 1967-1974)», ένα αντιφατικό βιβλίο για τα χρόνια της Χούντας. Τέλος, ο Πέτρος Κωνσταντίνου γράφει για τους «8 μήνες που συντάραξαν την Ελλάδα, Ιανουάριος-Αύγουστος 2015» του Δημήτρη Στρατούλη. Ένα βιβλίο επίκαιρο καθώς πηγαίνουμε σε εκλογές όπου ο ΣΥΡΙΖΑ διεκδικεί να μπει ξανά στην κυβέρνηση από αφετηρίες πιο δεξιές από το 2015. Ο Πέτρος Κωνσταντίνου εντοπίζει τα κενά στην αναδρομή του Δ. Στρατούλη.