«Βία κατά των αντιπροσώπων του λαού» είναι ο τίτλος της έκθεσης που έχει οργανώσει το Ίδρυμα της Βουλής με αφορμή τα 50 χρόνια από τη δολοφονία του Γρηγόρη Λαμπράκη, του βουλευτή της Αριστεράς, τον Μάη του 1963 στη Θεσσαλονίκη. Το μεγαλύτερο μέρος της έκθεσης είναι αφιερωμένο στον ίδιο τον Λαμπράκη. Ένα μικρό τμήμα της είναι αφιερωμένο σε έναν άλλο βουλευτή της ΕΔΑ, τον Γιώργο Τσαρουχά. Ο Τσαρουχάς ξυλοκοπήθηκε άγρια την ίδια νύχτα της δολοφονίας του Λαμπράκη και το 1968 τον δολοφόνησε η χούντα.
Η έκθεση περιλαμβάνει μερικά σπάνια ντοκουμέντα από τη ζωή του Λαμπράκη. Λίγοι ξέρουν για παράδειγμα ότι συμμετείχε στους Ολυμπιακούς του Βερολίνου το 1936 και ακόμα λιγότερο γνωστή είναι η φωτογραφία του με τον μαύρο αθλητή Τζέσε Όουενς που σάρωσε τα χρυσά μετάλλια, τσαλαπατώντας στην πράξη τις «θεωρίες» των ναζί περί «ανωτερότητας της Αρίας φυλής».
Το μεγαλύτερο μέρος της έκθεσης αποτελείται από ντοκουμέντα και φωτογραφίες από τη δράση του Λαμπράκη στο κίνημα για τον πυρηνικό αφοπλισμό. Την συμμετοχή του στην πορεία ειρήνης του Αλντερμάστον στην Βρετανία το 1963. Και μετά στη θρυλική πλέον πορεία ειρήνης από τον Μαραθώνα τον Απρίλη της ίδιας χρονιάς. Η κυβέρνηση του Καραμανλή είχε απαγορέψει την πορεία κινητοποιώντας χιλιάδες χωροφύλακες για να εμποδίσουν τους διαδηλωτές έστω να φτάσουν στο σημείο εκκίνησης. Ο Λαμπράκης αψήφησε την απαγόρευση βαδίζοντας ουσιαστικά μόνος μέχρι που τον συνέλαβαν.
Αυτές οι εικόνες υπάρχουν στην έκθεση. Αυτό που δεν υπάρχει είναι δυο πράγματα. Το πρώτο είναι ποιος ήταν κυβέρνηση τότε. Ούτε μια αναφορά στην ΕΡΕ, τον Καραμανλή, τις εκλογές βίας και νοθείας που είχε οργανώσει το 1961 η «μεγάλη εθνική παράταξη» που έδινε στέγη σε ταγματασφαλήτες και κάθε λογής συνεργάτες των ναζί. Στις 13 Μάρτη του 1963, βουλευτές της ΕΡΕ προσπάθησαν να εμποδίσουν τον κοινοβουλευτικό εκπρόσωπο της ΕΔΑ, τον Ηλία Ηλιού να μιλήσει. Ανάμεσά τους κι ο Κώστας Παπαδόπουλος, συνεργάτης των ναζί στην Κατοχή που φώναξε «Χάιλ Χίτλερ» καθώς εφορμούσε με τους συναδέλφους του για να δεχτεί μια γερή γροθιά από τον Λαμπράκη που τον ξάπλωσε κάτω.
Κίνημα
Η δεύτερη απουσία είναι το κίνημα –τόσο πριν όσο και μετά από τη δολοφονία του Λαμπράκη. Μόνο μια φωτογραφία, χωρίς πολλές επεξηγήσεις, από μια φοιτητική διαδήλωση για το 15% για την Παιδεία θυμίζει ότι κάτι συνέβαινε εκείνη την εποχή. Ο εκλογικός θρίαμβος της ΕΔΑ του 25% το 1958 (όταν ο Λαμπράκης εκλέχτηκε για πρώτη φορά βουλευτής) ήταν η έναρξη μιας περιόδου όπου φοιτητές και εργάτες βγήκαν στο δρόμο αμφισβητώντας το μετεμφυλιακό κράτος της δεξιάς.
Η δολοφονία του Λαμπράκη ήταν μια απόπειρα της άρχουσας τάξης να τρομοκρατήσει αυτό το κίνημα. Μεταβλήθηκε σε μπούμερανγκ. Η κηδεία του Λαμπράκη στις 28 Μάη ήταν η μεγαλύτερη διαδήλωση στην Αθήνα από την απελευθέρωση το 1944. Κι η συνέχεια ήταν η κλιμάκωση των αγώνων που θα κορυφώνονταν στα Ιουλιανά του 1965.
Το σύντομο ντοκιμαντέρ που προβάλλεται στο χώρο της έκθεσης αποζημιώνει κάπως για αυτές τις ελλείψεις. Ιδιαίτερα με τις συγκλονιστικές εικόνες από την κηδεία του Λαμπράκη.
Επισκεφτείτε την έκθεση αλλά μην ξεχνάτε ότι η ιστορία γράφτηκε και συνεχίζει να γράφεται στο «πεζοδρόμιο», όχι στα έδρανα της Βουλής και σίγουρα όχι από το Ίδρυμά της.
• Ίδρυμα της Βουλής των Ελλήνων
Εκθεσιακός Χώρος: Λεωφόρος Αμαλίας 14 – Σύνταγμα
Τηλ.: 210 3735109
Διάρκεια έκθεσης: 19 Ιουνίου έως τέλος του 2013
Ώρες λειτουργίας: Δευτέρα έως Παρασκευή: 10.00-18.00 Σάββατο και Κυριακή: 10.00-15.00 (επίσημες αργίες: κλειστά)