Πολιτισμός
Κινηματογράφος: SOS-Πεντάγωνο καλεί Μόσχα

Η ταινία του Στάνλει Κιούμπρικ είναι μια σπουδαία μαύρη σάτιρα της εποχής του ψυχρού πολέμου και από τις 29 Ιούνη βρίσκεται ξανά στις κινηματογραφικές αίθουσες. 

Γυρίστηκε το 1963, σε μια περίοδο που, ο ανταγωνισμός ΗΠΑ-ΕΣΣΔ κλιμακωνόταν γεωπολιτικά και σε επίπεδο εξοπλισμών που περιλάμβαναν τη χρήση πυρηνικής ενέργειας. Οι δυο ιμπεριαλιστικές υπερδυνάμεις συνέχιζαν να εξοπλίζονται και να αναπτύσσουν τεχνολογίες μαζικής καταστροφής. Επίκαιρα της εποχής διαφήμιζαν την αγορά και εφεύρεση νέων όπλων, βαφτίζοντάς τα «αναγκαία» για την ασφάλεια του λαού της κάθε πλευράς, πυρηνικά καταφύγια χτίζονταν σε διάφορες περιοχές των δυο υπερδυνάμεων, ενώ είχε διατυπωθεί καθαρά και η θεωρία της «Αμοιβαίας Ατομικής Καταστροφής» (MAD) από «γεράκια» που θεωρούσαν ότι μόνο η εξισορρόπηση των εξοπλισμών μπορούσε να εγγυηθεί την μη χρησιμοποίησή τους! Στην πραγματικότητα ήταν μια καταστροφική κούρσα με ανεξέλεγκτους κινδύνους. Η κρίση στον κόλπο των Χοίρων το 1961 έφερε την πολεμική αναμέτρηση ΗΠΑ-Κούβας (και πρώην ανατολικού μπλοκ) ακόμα πιο κοντά και τσαλάκωσε το μέχρι τότε «φιλειρηνικό» προφίλ του Αμερικανού προέδρου Τζ.Φ.Κένεντι. 

Παρά την πολιτική λογοκρισίας και την αντικομμουνιστική προπαγάνδα στη βιομηχανία του σινεμά, αρκετά έργα εμπνεύστηκαν από τον φόβο που γεννούσε η ψυχροπολεμική συγκυρία και η πιθανότητα ενός πυρηνικού ολέθρου. Ένα απ’αυτά ήταν η νουβέλα «Red Alert» (1958), τα δικαιώματα της οποίας αγόρασε ο τότε ανερχόμενος σκηνοθέτης, Στάνλεϊ Κιούμπρικ, για να τη μεταφέρει στον κινηματογράφο. Έτσι γυρίστηκε το «Δόκτορ Strangelove, ή πώς έμαθα να πάψω να ανησυχώ και να αγαπήσω τη βόμβα» (πρωτότυπος τίτλος).

Όλα ξεκινούν όταν ο στρατηγός Ρίππερ, διοικητής σε μια Αμερικάνικη βάση δίνει εντολή να ενεργοποιηθεί ένα σχέδιο επίθεσης με πυρηνικά κατά της ΕΣΣΔ, που προβλεπόταν από το Πεντάγωνο και την κυβέρνηση των ΗΠΑ σε ειδικές περιπτώσεις. Σύντομα αποδεικνύεται ότι ο στρατηγός έχει παραφρονήσει και πιστεύει ότι οι Σοβιετικοί έχουν μολύνει το πόσιμο νερό των ΗΠΑ για να καταστρέψουν τα «πολύτιμα σωματικά υγρά των Αμερικανών πολιτών» (!), όμως ήδη αεροπλάνα Β-52 οδεύουν προς διάφορους στόχους στην ΕΣΣΔ. Την ίδια στιγμή στο Πεντάγωνο, οι στρατηγοί μαζί με τον πρόεδρο των ΗΠΑ και τον Ρώσο πρέσβη προσπαθούν να διαλευκάνουν την κατάσταση, και μετά από επικοινωνία με το Κρεμλίνο διαπιστώνουν ότι λόγω της επιχείρησης αυτής, έχει ενεργοποιηθεί αυτόματα ένα αντίστοιχο σχέδιο επίθεσης των Σοβιετικών, το οποίο θα αφανίσει κάθε ζωή επί γης για τα επόμενα 93 χρόνια! Σε ένα από τα αμερικάνικα αεροπλάνα, το πλήρωμα προσπαθεί να διαχειριστεί την εντολή βομβαρδισμού. Πίσω στο δωμάτιο Πολέμου, ο πρώην ναζί προσωπικός σύμβουλος του προέδρου, δόκτωρ Strangelove, από το αναπηρικό του αμαξίδιο κάνει συστάσεις για την αναπαραγωγή και επιβίωση του ανθρώπινου είδους μέσα στα υπόγεια μπούνκερ.

Ο Κιούμπρικ και οι συνεργάτες του μετάτρεψαν ένα τραγικό θέμα σε μαύρη κωμωδία, καταπατώντας κάθε πρόσχημα και κάθε είδους «πολιτική ορθότητα». Το αποτέλεσμα είναι ένα σουρεαλιστικό θέαμα με καταστάσεις ντελίριου, που κατόρθωσε να δείξει πόσο παράλογες και καταστροφικές υπήρξαν οι πολιτικές του ψυχροπολεμικού ανταγωνισμού. Ο Πίτερ Σέλερς έδωσε ρεσιτάλ στον τριπλό ρόλο του λοχαγού Μαντρέικ, του αμερικανού πρόεδρου και του ναζιστή δόκτορα Strangelove.  Όταν πρωτοπαίχτηκε το 1964 (καθυστέρησε να βγει στην οθόνη λόγω της δολοφονίας του JFK), η εταιρία παραγωγής έσπευσε να δηλώσει στους τίτλους αρχής ότι «καμιά σχέση δεν υπάρχει με αληθινά πρόσωπα και καταστάσεις». Τα κυρίαρχα δυτικά ΜΜΕ διαμαρτυρήθηκαν για «φιλοσοβιετικό δάκτυλο», όμως εκατομμύρια αγκάλιασαν το μήνυμα και την έκαναν μια από τις μεγαλύτερες κωμωδίες όλων των εποχών. Σε αντιπαράσταση με τους σημερινούς παγκόσμιους γεωπολιτικούς ανταγωνισμούς, η ομοιότητα με το τότε την κάνει δυστυχώς επίκαιρη.